Het is heel normaal om je af en toe bang te voelen. Gelukkig maar, want angst helpt je alert te blijven bij gevaar. Angst is een natuurlijke reactie op stress. Sterker nog, stress en angst gaan vaak samen – je lichaam reageert op beide op dezelfde manier. Je hart gaat sneller kloppen, je ademhaling versnelt, je bloeddruk stijgt en je hersenen krijgen meer zuurstof. Tegelijkertijd maken je bijnieren de stresshormonen adrenaline en cortisol aan. Dit is je zenuwstelsel dat reageert op spanning. Zodra het gevaar is geweken, komt je lichaam vanzelf weer tot rust.

Er zijn 271

angst specialisten bij ons aangesloten. Hiervan doen 203 online therapie. Zij hebben een gemiddelde beoordeling van 8.4/10.

Alle psychologen bekijken

Er zijn 271

angst specialisten bij ons aangesloten. Hiervan doen 203 online therapie. Zij hebben een gemiddelde beoordeling van 8.4/10.

Alle psychologen bekijken

Als je dagelijks bang bent en de klachten niet vanzelf weggaan, kan angst ongezond worden. Je voelt je dan angstig, ook als er geen echt gevaar dreigt. Soms is er geen duidelijke reden. Een kleine angst kan uitgroeien tot een angststoornis die je hele leven overneemt en bepaalt. Hierdoor ga je bepaalde situaties vermijden, maar dat maakt de angst juist erger in plaats van dat hij verdwijnt. Sommige mensen durven bijvoorbeeld niet meer naar een feestje of een druk winkelcentrum te gaan.

Er zijn verschillende soorten angststoornissen, ieder met zijn eigen kenmerken. De klachten die je ervaart, hangen af van het type angststoornis. Toch hebben veel angststoornissen een aantal symptomen gemeen, zoals:

• hoofdpijn;
• buikpijn;
• slaapproblemen;
• angstige gedachten;
• geen zin in eten;
• piekeren;
• bezorgdheid;
• nervositeit en zenuwen;
• spanning en onrust;
• concentratieproblemen;
• prikkelbaarheid.

Symptomen angstaanval

Je kan een angstaanval herkennen aan de volgende symptomen:

• snelle hartslag;
• zweten;
• beven;
• ademnood;
• tintelingen;
• gevoelloosheid;
• angstgevoelens;
• gevoelens van dreiging;
• angst om controle te verliezen;
• dissociatie (het gevoel dat alles onwerkelijk is of dat je losstaat van je eigen lichaam).

Paniekaanvallen

Bij een angststoornis kan je last hebben van paniekaanvallen. Tijdens een aanval maakt je lichaam het stresshormoon cortisol aan, wat klachten kan veroorzaken zoals: hartkloppingen, pijn op de borst, benauwdheid, misselijkheid, hyperventilatie, duizeligheid, trillen, tintelingen in armen en benen, een doof gevoel en overmatig zweten. Het kan voelen alsof je flauwvalt, gek wordt, doodgaat of de controle verliest. Dit kan een enge ervaring zijn, maar het kan geen kwaad en de klachten gaan vanzelf weer over.

Wat is het verschil tussen een hevige angstreactie en een paniekaanval?

Een hevige angstreactie en een paniekaanval lijken op elkaar, maar er zijn duidelijke verschillen. Bij een paniekaanval komt de angst plotseling en heel heftig op, vaak met lichamelijke symptomen zoals zweten en beven. De aanval kan onverwachts ontstaan of worden uitgelokt door situaties zoals drukte of sociale interacties. Paniekaanvallen duren meestal enkele minuten tot een uur en kunnen erg beangstigend zijn.

Bij een hevige angstreactie of angstaanval bouwt de angst geleidelijk op en is deze minder intens dan bij een paniekaanval. Kenmerkend voor angstaanvallen zijn de aanhoudende zorgen en de lichamelijke klachten die daarbij horen.

Hoeveel angst ervaar jij?

Krijg inzicht in je klachten en bijpassend advies.

Doe de test!

Er zijn verschillende soorten angststoornissen. Dit kan gaan van bang zijn voor iets specifieks, zoals een fobie, tot dwangklachten die ontstaan vanuit angst. We leggen kort een paar stoornissen uit.

Gegeneraliseerde angststoornis

Als je last hebt van een gegeneraliseerde angststoornis kan je niet stoppen met je zorgen maken over dagelijkse zaken zoals school, werk, geld, relaties en je gezondheid. Je voelt een voortdurende spanning die je dagelijks leven beïnvloedt. Je hebt vaak last van piekergedachten die maar blijven doorgaan. Hierdoor sta je altijd op scherp en is het moeilijk om te ontspannen.

Dwangstoornis

Bij een dwangstoornis heb je last van dwanggedachten en dwanghandelingen. Je denkt steeds dat je een bepaalde handeling moet doen en kan aan niets anders denken. Soms blijven het alleen gedachten, maar soms moet je ze ook uitvoeren. De handeling helpt je om je angst en onrust even te verminderen, maar vaak wordt de spanning juist erger. Een voorbeeld van een dwangstoornis is smetvrees.

Sociale angststoornis

Bij een sociale angststoornis voel je angst in situaties met andere mensen. Je maakt je zorgen over hun reacties en kritiek. Sociale gelegenheden, zoals feestjes of telefoongesprekken maken je zenuwachtig. Ook spreken in en voor groepen, zoals een presentatie, kan je van je stuk brengen. Soms kan het leiden tot een paniekaanval. Het liefst vermijd je deze situaties.

Agorafobie (pleinvrees)

Als je agorafobie hebt, ben je bang voor een bepaalde omgeving, meestal zijn dat situaties buitenshuis. Bijvoorbeeld in de trein of een druk winkelcentrum. Je bent bang dat je niet kan ontsnappen of dat er geen hulp is als iets gebeurt. Daardoor vermijd je bepaalde plekken of dingen die je niet meer alleen durft te doen. Het kan ook zijn dat je nauwelijks je huis meer verlaat.

Fobieën

Een fobie is een grote angst voor een plek, situatie, dier of gevoel. De angst is vaak groter dan het werkelijke gevaar. Het is zo sterk dat je dingen gaat vermijden, wat je dagelijks leven kan verstoren. Fobieën kunnen in vijf groepen worden verdeeld: angst voor dieren, de natuur, voor verwondingen en specifieke fobieën. Sommige fobieën passen niet in een van deze groepen, zoals emetofobie.

Het is vaak niet duidelijk waarom iemand een angststoornis ontwikkelt. Meestal ontstaat dit door een combinatie van verschillende factoren, zoals de genen die je erft, opvoeding, leefstijl en persoonlijke ervaringen.

Erfelijkheid

Als er angststoornissen in je familie voorkomen, is de kans groter dat jij ook angstgevoelens ontwikkelt. Dat betekent niet dat je zeker een angststoornis krijgt. Dingen zoals je opvoeding en ervaringen spelen ook een belangrijke rol. Door erfelijke aanleg kan je sommige situaties spannender vinden. Daardoor kan je sneller angst voelen na een heftige gebeurtenis.

Opvoeding

Je jeugd speelt ook een rol. Een onveilige hechting kan leiden tot een belemmerde emotionele ontwikkeling, waardoor je je angstig en onveilig voelt in de omgeving waarin je opgroeit. Overbeschermende ouders proberen je te beschermen tegen ongemakken en risico’s, maar hierdoor leer je niet om met problemen om te gaan of jezelf te wapenen tegen risico’s. Ze geven vaak onbedoeld de boodschap mee dat de wereld gevaarlijk is.

Informatieverwerking en ervaringen

Hoe je situaties interpreteert heeft ook invloed. Als je informatie op een vertekende manier verwerkt, zie je sneller dreiging of gevaar. Ook als je dreigende situaties hebt meegemaakt, is de kans groter dat je angstiger wordt en een angststoornis ontwikkelt. Persoonlijke ervaringen zoals verlies of een verhuizing kunnen ook bijdragen aan angst, net als middelengebruik, zoals drugs, die angst en paniek kunnen veroorzaken.

De gevolgen van een angststoornis verschillen per persoon. Je kan bijvoorbeeld door een paniekstoornis niet meer naar buiten durven, of een piekerstoornis kan je s ’nachts wakker houden. Misschien vermijd je situaties die je spannend vindt. Het nadeel van dit gedrag is dat je niet leert dat hetgeen waar je bang voor bent, niet altijd uitkomt of niet zo erg is als verwacht. Je denkt dat je beschermingsgedrag werkt, omdat je angst niet uitkomt, maar dit maakt de angst op de lange termijn groter en moeilijker te overwinnen.

Wat doet te veel angst met je lichaam?

Als je vaak angstig bent, wordt je lichaam veel blootgesteld aan stresshormonen. Dit kan je bijnieren overbelasten en klachten veroorzaken, zoals buikpijn, hoofdpijn, slapeloosheid en prikkelbaarheid. Ook kan je je minder goed concentreren, wat invloed heeft op school of werk.

Daarnaast is aangetoond dat angststoornissen samenhangen met hartproblemen, vermoeidheid of luchtwegklachten. Ook heb je een meer kans om een verslaving te ontwikkelen. Omdat angstklachten grote gevolgen kunnen hebben, is het goed om er op tijd iets aan te doen.

Wat te doen bij angst?

Een angststoornis heeft veel invloed op je leven. Gelukkig zijn angstklachten goed te behandelen. Het lijkt een logische stap om eerst naar de huisarts te gaan. Maar wist je dat niet alle paniek- en angstklachten worden vergoed? Hierdoor moet je de zorgkosten alsnog zelf betalen.

Bij Psyned krijg je snel de hulp die je nodig hebt – vaak al binnen een dag. Je kan zelf een behandelaar kiezen en hebt geen verwijsbrief nodig. Als je zelf betaalt voor psychologische hulp, behoud je de regie over je eigen behandeling. Daarnaast kan je mogelijk ook een vergoeding via je werkgever krijgen.

Lees hier meer over vergoede en onvergoede psychologische hulp.

Het kan lastig zijn om je angsten onder ogen te komen, maar er zijn wel dingen die je kan doen om ze te overwinnen. Hier zijn een aantal tips die je daarbij kunnen helpen.

• Vermijd niet wat je bang maakt. Het is normaal om weg te willen van dingen die angst oproepen, maar dit houdt je angst in stand. Als je je angst wilt overwinnen, is het belangrijk om stap voor stap de confrontatie aan te gaan. Zo merk je dat de situatie vaak minder eng is dan je dacht en voel je je steeds zekerder.
• Leer verschillende ontspanningstechnieken. Een simpele ademhalingsoefening kan al veel doen. Door langzaam en diep adem te halen, help je je lichaam te ontspannen. Dit activeert het deel van je zenuwstelsel dat zorgt voor rust en herstel, waardoor je hartslag en bloeddruk dalen en je angstgevoelens kunnen afnemen.
• Praat over je angst. Het kan opluchten om het hardop uit te spreken wat je voelt en misschien ontdek je dat je niet de enige bent. Als je je angstgevoelens deelt, begrijpen anderen je beter, kunnen ze rekening met je houden, meedenken of je helpen de juiste hulp te vinden als je dat wilt.

Maaike (37): "Iedere dag had ik paniekaanvallen."

Maaike haar angststoornis hield haar leven volledig in z'n greep. Tot ze hulp zocht.

Nu ervaringsverhaal lezen