Paniekaanval

Als je een paniekaanval hebt word je overvallen door intense angst en/of een extreem ongemakkelijk gevoel. Soms heeft een paniekaanval een duidelijke oorzaak. Het kan ook zijn dat je niet weet hoe ze ontstaan. Dit is soms extra lastig en je kan je hier erg onzeker door voelen. Heb je regelmatig een paniekaanval? Dan kan het ook zijn dat je een paniekstoornis hebt.

Laatste update: 11 februari 2022

Word je soms overvallen door angst?

'Een psycholoog helpt je erachter te komen waar de paniekaanvallen vandaan komen en zorgt dat jij de best passende behandeling krijgt. Zo krijg jij de regie weer terug en kan je jouw paniekaanvallen overwinnen.'

Jouw paniek aanpakken?

Plan je adviesgesprek

Wat is een paniekaanval?

Bij een paniekaanval ervaar je tijdelijk extreme angst. Je wordt erdoor overvallen, voelt het in je lichaam en wilt het liefst zo snel mogelijk vluchten. Tijdens een paniekaanval kan je zelfs het gevoel hebben dat je doodgaat en gaan hyperventileren. Vaak komen er dan ook negatieve gedachten op en denk je dat je flauw vallen of gek wordt. Een paniekaanval kan minuten duren, maar ook een half uur. Uiteindelijk gaat het vanzelf weer over.

Als je een paniekaanval hebt maakt jouw lichaam veel hormonen, zoals adrenaline, aan die ervoor zorgen dat je in opperste paraatheid bent om te vluchten. Je maakt je klaar voor gevaar, terwijl er eigenlijk geen reëel gevaar is. Als je al veel last hebt van stress en je al angstig voelt is de kans op een paniekaanval groter.

Symptomen en kenmerken paniekaanval

Bij een paniekaanval heb je negatieve gedachten en extreem angstige gevoelens die zich ook lichamelijk uiten. Een aantal veel voorkomende kenmerken zijn:

• transpireren
• hartkloppingen
• snelle ademhaling (hyperventilatie)
• misselijkheid
• tintelende vingers
• een drukkend gevoel op de borst
• het gevoel dat je gek wordt
• bang zijn om dood te gaan

Vooral de hartkloppingen en het gevoel in de borst kunnen jou het gevoel geven dat er iets ernstigs aan de hand is. Het is fijn om te weten dat een paniekaanval op zichzelf geen schade kan aanrichten en vanzelf weer overgaat. Ondanks dat het op het moment zelf heel heftig kan voelen, kan dat een geruststellende gedachte zijn.

Hyperventilatie

Een van de kenmerken van een paniekaanval is een snelle ademhaling en dat noemen we ook wel hyperventilatie. Hyperventilatie betekent letterlijk dat je te veel aan het ademen bent en je ademhaling uit balans is. Dit komt vaak door angst of spanning. Door het hyperventileren krijg je meer zuurstof binnen dan je nodig hebt en dit zorgt vaak voor dezelfde symptomen als bij een paniekaanval. Bijvoorbeeld een duizelig gevoel, tintelende vingers, het gevoel dat je geen lucht meer krijgt, pijn op de borst of hartkloppingen.

Als je aan het hyperventileren bent, ben je op een verkeerde manier aan het ademen. Je kunt je ademhaling dan weer onder controle krijgen met ademhalingsoefeningen. Bijvoorbeeld door 4 tellen in te ademen en 8 tellen uit te ademen. Of 3 tellen in en 6 tellen uit, wat voor jou werkt. Hierdoor ga je bewust en gecontroleerd ademhalen, waardoor er vaak vanzelf meer rust ontstaat en het hyperventileren stopt.

Tips bij een paniekaanval

Een paniekaanval is een erg vervelende en overweldigende ervaring. Deze tips kunnen jou helpen als je een paniekaanval hebt:

• bedenk je dat een paniekaanval op zichzelf niet gevaarlijk is
• probeer je ademhaling te controleren. Haal diep adem in plaats van oppervlakkig
• vermijd situaties niet. Dit vergroot jouw angst uiteindelijk juist
• zoek afleiding
• zoek een rustige plek op
• schrijf over wat jouw paniekaanval triggerde
• praat over jouw angsten met iemand die je vertrouwt

Hoe kun je een paniekaanval voorkomen?

Je kunt behoorlijk schrikken van een paniekaanval en dit maak je dan niet liever nog een keer mee. De volgende paniekaanval voorkom je dan liever. Een paniekaanval ontstaat vaak uit angst en die angst wil je te boven blijven voordat het zich ontwikkelt in een paniekaanval. En daarvoor zijn best wat dingen te doen. Hieronder 5 tips:

1. Ademhalingsoefeningen
Een mooi anker waar je altijd naar terug kan, is je ademhaling. We hebben een ademhalingsoefening voor je uitgeschreven die je kan helpen rustig te blijven in het hier en nu en te ontspannen. Hoe vaker je je bewust bent van je ademhaling, hoe gewoner het wordt om ook in angstige situaties bewust te ademen en hiermee een paniekaanval te voorkomen.

2. Zorg dat je fit bent
Gezond eten, goed slapen en voldoende beweging zorgen ervoor dat je lekkerder in je vel zit. En dat maakt je weerbaarder voor stress, spanningen en angsten die normaal een paniekaanval bij jou triggeren.

3. Herhaal positieve gedachten
Voordat je in een paniekaanval terecht komt, gaan er meestal een hoop doemscenario’s en negatieve gedachten door je heen. En deze zijn vaak verre van behulpzaam. Positieve gedachten daarentegen wel. Die kunnen ervoor zorgen dat je je een stuk rustiger voelt. Het is natuurlijk begrijpelijk dat je de positieve gedachten niet kunt benoemen op het moment dat je tegen een paniekaanval aan zit. Schrijf ze daarom van tevoren op een briefje of in de notities van je telefoon. Dan kun je ze er altijd bij pakken op het moment dat je ze nodig hebt.

4. Leid jezelf af
Bevind je je in een angstige situatie en merk je dat de paniek begint toe te slaan? Leid jezelf dan af door je omgeving te gaan observeren. Wat zie je? Welke kleuren? Wat doen de mensen? Wat voor kleding dragen zij? Mocht dat niet werken voor jou, dan kun je je gedachten ook afleiden door een spelletje in je hoofd te spellen. Bijvoorbeeld het alfabet opnoemen met groente en fruit, je favoriete sporters of muzikanten. Hierdoor krijgt de angst minder kans en kun je een paniekaanval voorkomen.

5. Vraag om hulp
We snappen dat het ontzettend lastig kan zijn om de paniek voor te zijn en hiermee een paniekaanval te voorkomen. Veel mensen hebben soms te maken met paniekaanvallen en dat is zeker niet iets om je voor te schamen. Een psycholoog kan je helpen van deze angsten en paniekaanvallen af te komen. Neem contact op met ons verwijsteam voor een gratis adviesgesprek.

Angst test: Hoeveel angst ervaar jij?

Krijg inzicht in je klachten en bijpassend advies.

Doe de test

Paniekaanval en stress

Zit je niet lekker in je vel en heb je veel last van stress? Dan maakt dat de kans op een paniekaanval groter. Als je regelmatig een paniekaanval hebt, is het daarom verstandig om de stress in je leven te verminderen. Stress verminderen kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld met mindfulness of met cognitieve gedragstherapie. Maar ook voldoende slaap en beweging zijn nodig voor een balans tussen inspanning en ontspanning.

Hulp bij paniekaanval

Lukt het je niet om van de paniekaanvallen af te komen? Dan kun je hier altijd hulp bij vragen van een psycholoog. Er zijn veel behandelingen die jou kunnen helpen je angsten te overwinnen en daarmee paniekaanvallen te voorkomen. Neem contact op met ons verwijsteam via ons contactformulier of bel ons meteen op 085-4014720. In een gratis adviesgesprek geven we je persoonlijk advies wat je het beste kunt doen en welke psycholoog daar eventueel bij past.

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

• Thuisarts
• Hersenstichting.nl
• OLVG.nl

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door onze psycholoog Ghislaine Regout. Ghislaine is gespecialiseerd in het behandelen van angsten en daaruit voortgekomen paniekaanval. Ze is aangesloten bij Psyned en het NIP.