Hechtingsproblematiek
Als verzorgers afwezig of negatief waren in je vormende jaren, kan hechtingsproblematiek ontstaan. Ongeveer 30-40% van de mensen is onveilig gehecht, waarvan 1% een hechtingsstoornis ontwikkelt. Hechtingsproblemen kunnen je zelfvertrouwen, stressgevoeligheid en vertrouwen in anderen beïnvloeden. Laat dit geen grip meer op je hebben en neem vandaag nog contact met ons op.
Snel de juiste hulp
- In ±15 minuten persoonlijk advies.
- Aandacht voor jouw verhaal.
- Gekoppeld aan een psycholoog die past.
Wat is hechtingsproblematiek?
Hechting is de band die je in je eerste duizend dagen vormt met je ouders of verzorgers. Het is een natuurlijke behoefte om nabijheid te zoeken bij mensen die je verzorgen en veiligheid bieden. Als er iets misgaat in de hechting, spreken we van onveilige hechting. Dit kan ontstaan door negatieve ervaringen, afwezigheid, overbezorgdheid of verwaarlozing door je ouders.
Onveilige hechting kan langdurige gevolgen hebben, zelfs in je volwassen leven. Het kan invloed hebben op hoe je je voelt, je zelfbeeld en zelfvertrouwen, hoe je relaties aangaat en hoe je met stress omgaat.
Hechtingsstoornis
Als je ernstige mate van hechtingsproblematiek hebt, dan spreken we van een stoornis: reactieve hechtingsstoornis. Dit is een psychische stoornis die alleen voorkomt bij extreme verwaarlozing, mishandeling of frequente wisseling van verzorgers. Onveilige hechting en hechtingsproblematiek moet je niet verwarren met een hechtingsstoornis. Een reactieve hechtingsstoornis kenmerkt zich door moeilijkheden in de sociale interactie die niet veroorzaakt worden door een algemene ontwikkelingsstoornis.
Een kind met een reactieve hechtingsstoornis is bijvoorbeeld geremd of emotioneel teruggetrokken naar zijn of haar ouders of verzorgers. Ze zoeken ook zelden troost bij iemand. Als ze die troost aangeboden krijgen, zullen ze niet snel reageren. Had je als kind geen duidelijk gehechtheidsfiguur? Dan is er eigenlijk geen gehechtheidsrelatie gevormd. Dit kan bijvoorbeeld als je bent opgegroeid in verschillende pleeggezinnen. Vaak word je impulsief, vind je het lastig om het verschil tussen bekenden en onbekenden te zien en ben je niet terughoudend in het contact leggen met mensen die je niet kent.
Hechtingsproblematiek kenmerken
Als volwassene kijk je anders naar jezelf en naar relaties met anderen, dan toen je kind was. Een onveilige hechtingsstijl kan invloed hebben op je zelfbeeld. Ook kan het uitwerking hebben op je vermogen om vol vertrouwen in het leven te staan. Je kunt als volwassene bijvoorbeeld last hebben van faalangst, een laag zelfbeeld, en gevoelig zijn voor stress.
Kenmerken (en klachten) van hechtingsproblemen zijn:
- gedragsproblemen (druk, chaotisch, snel boos of agressief)
- gevoelig voor stress
- faalangst
- emotionele geremdheid
- lichamelijk aanhankelijk of juist afstandelijk
- onrustig, gespannen en alert gedrag
- moeite met gezag
- moeite je te binden; aantrekken en afstoten
- geen of juist veel oppervlakkige contacten
- zwak zelfvertrouwen, negatief zelfbeeld
- manipuleren binnen relaties
- aanpassen/pleasen
- snel beledigd of afgewezen voelen
- controle willen houden
- weinig basisvertrouwen; wantrouwen
- hoger risico op depressie en angsten
Ervaar jij moeite in je relaties?
Doe de hechtingstest en krijg direct inzicht in jouw hechtingsstijl.
Hechtingsstijlen
Hoe we ons hechten, wordt vooral bepaald in onze eerste levensjaren. Dit hangt af van hoe onze ouders of verzorgers op onze behoeften reageerden —of ze betrouwbaar en zorgzaam waren, of juist afwezig en onvoorspelbaar. Deze basis neem je mee in je volwassen leven.
De Britse psychiater John Bowlby en de Amerikaanse psycholoog Mary Ainsworth omschrijven in de hechtingstheorie vier verschillende hechtingsstijlen:
- Veilige hechtingsstijl: Zo’n 62% van de Nederlandse kinderen is veilig gehecht. Ze ervaren hun ouders als een veilige basis, waardoor ze hun omgeving durven verkennen en later makkelijker relaties aangaan.
- Vermijdende hechtingsstijl: Mensen met deze hechtingsstijl zijn vaak wantrouwend en afstandelijk. Dit komt doordat je ouders/verzorgers negatief, afwijzend of niet-sensitief waren. Je lijkt zelfredzaam, maar ervaart veel stress en onveiligheid.
- Angstige (ambivalente) hechtingsstijl: Je stemming wisselt sterk en je hebt last van verlatingsangst. Dit komt vaak door overbezorgde, inconsequente of onvoorspelbare opvoeding. Ook waren je ouders afwezig op belangrijke momenten.
- Gedesorganiseerde/gedesoriënteerde hechtingsstijl: Bij deze hechtingsstijl is er sprake van verwarring, doordat een hechtingsfiguur zowel veiligheid als angst bood. Dit leidt tot weinig vertrouwen in jezelf en anderen, verwarring in sociale situaties en moeite met relaties. Je zoekt contact, maar vermijdt het tegelijkertijd.
Bij hechtingsproblematiek speelt de kwaliteit van de hechtingsband een grote rol. Dit heeft een grote invloed op de verdere sociaal-emotionele, taal- en cognitieve ontwikkeling.
Oorzaak hechtingsproblematiek
Er zijn verschillende factoren die kunnen zorgen voor problemen met hechting. Bijvoorbeeld als je als kind bent verwaarloosd, misbruikt, mishandeld of geweld tussen je ouders hebt meegemaakt. Ook als je (tijdelijk) gescheiden bent geweest van je ouders of verlieservaringen hebt gehad, zoals bij ziekte, adoptie, opvang in een pleeggezin, scheiding of het verlies van (een van) je ouders, kan dat veel invloed op je hebben.
Daarnaast kunnen moeilijke gezinsomstandigheden, zoals armoede of migratie, een rol spelen. Het hebben van ouders met psychische problemen of hechtingsproblemen kan het ook lastiger maken om veilig te hechten. Als je moeder een moeilijke (en stressvolle) zwangerschap heeft gehad, of als je als baby erg prikkelbaar was, zoals bij een huilbaby, kan dat bijdragen aan het ontstaan van een onveilige hechting.
Gevolgen hechtingsproblematiek
Een kind dat onveilig gehecht is, heeft vaak weinig vertrouwen in zichzelf en de wereld om zich heen. Daardoor durven ze minder te ontdekken, vinden ze het moeilijk om zich kwetsbaar op te stellen en denken ze dat ze niet op anderen kunnen rekenen. Bij kinderen en jongeren met hechtingsproblemen komen klachten zoals angst en somberheid vaker voor.
Hechtingsproblemen kunnen ook op latere leeftijd invloed blijven hebben. Ze kunnen invloed hebben op hoe je je voelt, je zelfbeeld, hoe je relaties aangaat of hoe je omgaat met stress. Misschien merk je dat je vastloopt of manieren hebt ontwikkeld om niet gekwetst te worden. Soms houd je anderen op afstand, omdat je bang bent om afhankelijk te worden. Of je voelt je eenzaam, zelfs als er mensen om je heen zijn, omdat je het lastig vindt om echt verbinding te maken.
Luister de podcast Waar wacht je op?
Als je meer wil weten over hechting en hechtingsstijlen.
Behandeling van hechtingsproblematiek
Bij de behandeling van hechtingsproblematiek onderzoek je samen met een psycholoog de oorzaak van je klacht. Er wordt gekeken naar vragen zoals: Wat heb je in je jeugd meegemaakt? en Welke invloed heeft dit nu op je leven? Op basis daarvan bepaalt de psycholoog de juiste behandelvorm. Dit kan bijvoorbeeld schematherapie, systeemtherapie of Emotion Focused Therapy zijn.
Meer lezen over hechting?
Jouw hechtingspatroon heeft invloed op je zelfbeeld, je relaties en je stressgevoeligheid. Lees meer over het effect van je eerste 1.000 dagen op je leven nu, en hoe jij daar weer de baas over wordt.
Hulp bij hechtingsproblematiek
Hechtingsproblemen kunnen ervoor zorgen dat je vastloopt, moeite hebt met relaties of een negatief zelfbeeld ontwikkelt. Het goede nieuws is dat je hechtingsstijl niet vaststaat – je kan deze veranderen. Onze psychologen helpen je hier graag bij.
Twijfel je of je hechtingsproblemen hebt, heb je vragen of ben je op zoek naar de juiste hulp? Bel ons op 085 - 4014 720 of plan een gratis adviesgesprek in.
Informatie gecontroleerd door expert
De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Rosmarijn Los, systeemtherapeut in de buurt van Groningen. Ze is onder andere gespecialiseerd in het behandelen van hechtingsproblematiek, relatieproblemen en samengestelde gezinnen. Ze is aangesloten bij Psyned, SKJ, NVRG en RBCZ.
2025
Deze psychologen helpen je graag bij Hechtingsproblematiek
Bekijk hun profiel en plan je gratis adviesgesprek in.
RosmarijnLos
Behandelt:
Hechtingsproblematiek, Autisme, Werkgerelateerde problematiek en meer
Talen:
GeorgiaLepenioti
Behandelt:
Relatieproblemen (individueel), Negatief zelfbeeld, Posttraumatische stressstoornis (PTSS) en meer
Talen:
FemkeDijkstra
Behandelt:
Negatief zelfbeeld, Burn-out, Relatieproblemen (individueel) en meer
Talen:
JannetDekker
Behandelt:
Problemen rondom zwangerschap, Genderidentiteit, Werkgerelateerde problematiek en meer
Talen:
LanaKorotkova
Behandelt:
Seksualiteit, Samengestelde gezinnen problematiek, Overgangsklachten en meer
Talen:
Veelgestelde vragen
Hoe merk je dat je onveilig gehecht bent?
Als je een onstabiele jeugd hebt gehad, kan je onveilig gehecht zijn. Dit komt vaak doordat je ouders er niet voor je waren, je vaak alleen werd gelaten of je emoties niet erkend werden. Hierdoor kreeg je niet de steun die je nodig had en leerde je niet dat je er toe doet.
Een kind dat onveilig gehecht is, zoekt bijvoorbeeld geen contact met de ouder, of juist veel aandacht. Het kind kan angstig of boos reageren op de ouder of de ouder juist vermijden. Dit komt doordat het kind weinig vertrouwen heeft in zichzelf en anderen.
Als volwassene kijk je anders naar jezelf en je relaties dan toen je een kind was. Onveilige hechting kan invloed hebben op je zelfbeeld en je vertrouwen in het leven. Dit kan leiden tot faalangst, weinig zelfvertrouwen, de neiging om anderen te pleasen en snel gestrest raken.
Welke leeftijd is hechting belangrijk?
Het eerste levensjaar van een kind is belangrijk voor de hechtingsband. Volgens Schaffer en Emerson zijn er vier fases van hechting: pre-hechting (geboorte tot drie maanden), willekeurige hechting (6 weken tot 7 maanden), onderscheidende hechting (7 tot 11 maanden) een meerdere hechtingen (vanaf 9 maanden). Na deze fasen is het nog steeds belangrijk om de band met je kind verder te versterken. Het legt de basis van hoe je kind relaties aangaat met anderen. Je bouwt een band op met je kind door in te spelen op zijn gedrag, voor hem te zorgen, samen te spelen en hem te troosten.
Hoe weet je of je kind veilig gehecht is?
Een kind met een veilige hechting zoekt vaak contact met zijn ouders. Het voelt zich gerustgesteld door hun aanwezigheid en durft nieuwe dingen te verkennen. Er is een goede balans tussen de behoefte aan steun en onafhankelijkheid. Als een kind verdrietig is, zoekt het troost bij de ouders. Het kind kan gaan huilen als de ouders tijdelijk weggaan, maar zodra de ouders terugkomen, herstellen ze snel en maken weer gemakkelijk contact. Hierdoor voelt de wereld voor het kind veilig en vertrouwd.
Kan je je hechtstijl veranderen?
Ja, dat kan zeker. Hechtingsstijlen zijn niet vaststaand, maar iets wat je aanleert. Dat betekent dus ook dat je ze kan veranderen. Als je herhaaldelijk een positieve ervaringen opdoet, passen je hersenen zich aan. Gezonde relaties en fijne momenten met anderen – en met jezelf – kunnen oude onveilige hechtingervaringen vervangen. Zo kan je stap voor stap groeien naar een veilige hechtingsstijl.
Wat is een hechtingstrauma?
Een hechtingstrauma ontstaat wanneer je als kind niet de warmte, nabijheid en veiligheid hebt gekregen die je nodig had. Dit kan het gevolg zijn van emotionele of fysieke trauma’s, een scheiding, het verlies van een belangrijk hechtingsfiguur, verlating of afwijzing. Zo’n ervaring kan diep ingrijpen en ervoor zorgen dat je anderen minder snel vertrouwt en het moeilijk vindt om je echt verbonden te voelen.
Wat is het bodemloos syndroom bij volwassenen?
Het bodemloos syndroom is een vorm van hechtingsproblematiek die ontstaat door een gebrek aan zorg en aandacht in de vroege jeugd. Zelfs op volwassen leeftijd kan je hier last van blijven houden. Hoeveel liefde en steun je ook ontvangt, het lukt niet om je echt emotioneel veilig of vervuld te voelen. Gelukkig is herstel mogelijk, maar dat vraagt tijd, zelfinzicht en soms professionele hulp.
Informatie gecontroleerd door expert
De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Rosmarijn Los, systeemtherapeut in de buurt van Groningen. Ze is onder andere gespecialiseerd in het behandelen van hechtingsproblematiek, relatieproblemen en samengestelde gezinnen. Ze is aangesloten bij Psyned, SKJ, NVRG en RBCZ.
2025
Blogs over Hechting
In de Psyned blog delen we handige tips, adviezen en inzichten over mentale gezondheid.
Waar wacht je op?
Plan vandaag nog een vrijblijvend adviesgesprek. Wij bellen je op, samen bespreken we in ± 15 minuten je hulpvraag en we koppelen je aan een psycholoog die bij jou past.
Of direct bellen? Bel 085-4014720
