Paniekstoornis

Iedereen is wel eens angstig. In sommige situaties is het heel normaal om bang te zijn. Maar het kan zijn dat je intense angst ervaart terwijl er eigenlijk niet veel aan de hand lijkt en je daardoor een paniekaanval krijgt. Wanneer je daar zo erg van schrikt en bang bent voor een volgende paniekaanval, kun je een paniekstoornis ontwikkelen. Juist door je angst voor een paniekaanval, kun je er een krijgen. En dat is ontzettend vervelend en kan je leven behoorlijk belemmeren. We leggen je uit hoe het ontstaat en wat je er aan kunt doen.

Laatste update: 14 februari 2022

Hoe ontstaat een paniekstoornis?

De hoofdoorzaak van een paniekstoornis is de angst voor een paniekaanval. Maar tegelijk is er niet één specifieke oorzaak. Het is een combinatie van factoren die het risico verhogen. Als jouw ouders een angststoornis of depressie hebben is de kans groter dat je een paniekstoornis ontwikkelt. Daarnaast hebben vrouwen meer kans op het ontwikkelen van een paniekstoornis dan mannen. Het is dus deels genetisch bepaald.

Ook jouw omgeving kan invloed hebben. Heb jij traumatische ervaringen in je jeugd gehad? Mishandeling en misbruik kunnen een risico vormen op een paniekstoornis. Of heb je een periode met veel stress achter de rug? Denk hierbij aan het overlijden van een dierbare, verlies van een baan, of een ernstige ziekte. Ook dan is het risico op een paniekstoornis groter.

Luister de podcast

Luister naar de podcast Waar wacht je op?

Waar komen angsten en paniek vandaan? En hoe ga je ermee om?

Gevolgen paniekstoornis

Een paniekaanval is een zeer onprettige ervaring en de nasleep kan heftig zijn. Na de aanval kun je je nog trillerig en vermoeid voelen. Ook kan het ervoor zorgen dat jij bepaalde plaatsen, situaties of activiteiten uit de weg gaat zoals de plek waar je de aanval had. Of je gaat bepaalde plekken uit de weg omdat je bang bent voor een nieuwe paniekaanval. Een paniekstoornis gaat dan ook vaak samen in combinatie met agorafobie. Ook wel pleinvrees of straatvrees genoemd. De angst om een paniekaanval te krijgen neemt je dagelijks leven dan volledig over. Je durft je eigen vertrouwde en veilige omgeving niet meer te verlaten uit angst om een paniekaanval te krijgen. En dat kan een behoorlijke impact hebben op je leven. Zo kan je het lastig vinden om naar bijvoorbeeld je werk te gaan, omdat je met de trein gaat. Of je ziet je vrienden en familie steeds minder. Uiteindelijk kom je terecht in een vicieuze cirkel en dan is het lastig om daar zelfstandig uit te komen. Wat je reden voor de angst ook is: dit kan een negatieve invloed hebben op je dagelijks leven. Dan is het verstandig om hier iets aan te doen en hulp te zoeken van een psycholoog die jou hier vanaf kan helpen.

Paniekstoornis behandeling

Een paniekstoornis is goed te behandelen en uiteindelijk te genezen. Er zijn verschillende behandelvormen, maar de meest bekende en effectieve vorm is cognitieve gedragstherapie. De kern van deze behandeling richt zich op de angst die onder de paniekaanval schuil gaat en de gevolgen daarvan. Tijdens een paniekaanval denk je vaak dat je de controle verlies, flauwvalt of zelfs gek wordt. Die angst kan zo overweldigend zijn en tijdens de cognitieve gedragstherapie ga je juist met die gedachten aan de slag en leer je op een andere manier na te denken over je angsten.

Ook kan de psycholoog dezelfde vervelende situaties bij jou gaan triggeren. Dit noemen we interoceptieve exposure. Bijvoorbeeld door een rietje blazen of je ronddraaien in een bureaustoel. Het doel daarmee is om jou te laten zien dat het ontzettend vervelend is, maar ook niet meer dan dat. Net zoals een paniekaanval. Zorgt de paniekaanval ervoor dat je helemaal niet meer naar buiten durft en heb je daarnaast ook agorafobie? Dan is de exposure meer gericht op het naar buiten gaan. Als je dat dan eenmaal lukt, heb je een hele hoop gewonnen en kun je langzaam weer ‘meedoen’ aan het leven.

Wat kun je zelf doen bij een paniekstoornis?

Naast een behandeling bij een psycholoog, kun je ook zo je leven inrichten zodat je de kans op paniekaanvallen kleiner maakt en je je angsten wat beter kunt beheersen:

  • Zorg voor structuur in je dag
    Ga op tijd naar bed en zorg dat je voldoende slaapt, eet op vaste dagen en voor zover kan: blijf aan het werk. Dit zorgt ook voor regelmatig en tegelijk ook voor afleiding
  • Blijf gezond en goed eten
    Eet voldoende groenten en fruit, zodat je alle benodigde vitaminen en mineralen binnen krijgt. Gebruik geen alcohol of drugs en verminder het drinken van koffie of andere cafeïne-houdende drankjes. Let op: in sommige thee zit ook cafeïne.
  • Investeer in ontspanning
    Verdiep je eens in mindfulness, yoga of ademhalingsoefeningen. Maar ook wandelen (door de natuur), fietsen, zwemmen of andere vormen van beweging kan je een beter gevoel geven.
  • Schrijf je angsten op
    Soms kan het helpen om je angsten op te schrijven om er vervolgens meer inzicht in te krijgen. Zo kun je ze in de toekomst sneller herkennen en kun je ze vervolgens vervangen voor meer positieve en geruststellende gedachten.

Hoe kom ik van een paniekstoornis af?

Kom je er zelf niet meer uit? Dan is het fijn om te weten dat de juiste behandeling voor angst bij een psycholoog jou van je klachten af kan helpen. Neem contact op met ons verwijsteam voor een persoonlijk advies op 085-4014720. Wanneer gewenst plannen we meteen een afspraak voor je in bij een psycholoog die bij jou past.

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

  • Thuisarts.nl
  • Psyq.nl

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door onze psycholoog . Ghislaine is gespecialiseerd in het behandelen van angsten en de daaruit voortgekomen paniekstoornis. Ze is aangesloten bij Psyned en het NIP.

Lara, Psyned verwijsteam
Heb jij last van paniekaanvallen?

Blijf niet met je klachten rondlopen en neem contact met ons op. We kunnen je adviseren over je klacht en plannen wanneer gewenst direct een afspraak in bij een psycholoog die bij jou past.

Plan jouw gratis adviesgesprek