Mindfulness

Mindfulness betekent je volledig bewust zijn van de huidige ervaring, in het hier en nu en zonder oordelen. In het dagelijks leven kan het moeilijk zijn om je bewust te zijn van wat je allemaal ervaart. Vaak doen we dingen op de ‘automatische piloot’, zonder er diep bij na te denken. We hebben tenslotte veel aan ons hoofd. Elke dag komen er nieuwe taken bij, je maakt je zorgen over de toekomst en je denkt veel na over het verleden. Het is makkelijk om je hierdoor te laten meeslepen en niet met je aandacht in het hier en nu zijn. Mindfulness en het beoefenen hiervan kan je verder helpen om bewuster te leven.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 6 november 2023

Wat is mindfulness?

Mindfulness helpt je het heden intenser te beleven en je aandacht te richten op dingen die op dat moment gebeuren. In plaats van in gedachten te zijn en bijvoorbeeld te piekeren, heb je meer aandacht voor waar je echt mee bezig bent in het moment. Probeer bijvoorbeeld je aandacht maar eens te richten op je omgeving wanneer je aan het wachten bent. Met al je zintuigen: merk op wat je voelt, ziet en hoort. Op deze manier kom je meer in contact met je eigen ervaring en zo ook met jezelf.

Het kan je helpen om van specifieke klachten af te komen, bijvoorbeeld stress, een burn-out en spanningsklachten. Maar ook zonder directe aanleiding of specifieke klachten kan mindfulness je helpen. Minder afgeleid zijn en je meer op het heden richten kan helpen met je focus, concentratie waardoor je beter presteert en productiever te werk gaat. Maar ook helpt het je om meer te genieten.

De oorsprong van mindfulness

De roots van mindfulness liggen in het boeddhisme en hindoeïsme. De positieve vaardigheden en aandachtstraining vanuit de mindfulness is langzaam deel gaan uitmaken van de moderne psychologie, om klachten als stress, depressie en angst te verminderen en algemene welzijn te verbeteren. Het is naar de westerse wereld gebracht in de vorm van een programma om stress te verminderen en wordt steeds meer wetenschappelijk onderzocht en ondersteund.

Volledig bewustzijn

Veel mensen ervaren door mindfulness meer rust, bewustzijn en keuze- en bewegingsvrijheid. Ze zien meer kansen en ze zijn vindingrijker. Je kunt mindfulness gebruiken voor specifieke klachten, maar ook om je leven te verrijken en te verbeteren.

Het verhoogde bewustzijn zorgt ervoor dat je minder oordeelt, met een open blik tegenover de wereld staat, beter leert omgaan met de vele dingen die er op je afkomen en je liever bent voor jezelf. Het mooie is: iedereen kan mindful zijn. Onze aandacht ergens bewust op richten is een eigenschap die we allemaal al hebben. Mindfulness trainen en inzetten kan daarom een groot verschil maken.

Mindfulness of meditatie?

Mindfulness en meditatie zijn verweven met elkaar, maar het is niet hetzelfde. Mindfulness heeft de brede definitie van volledig bewust zijn van de huidige ervaring, in het hier en nu zonder oordelen. Mediteren is het trainen van de ‘aandachtsspier’.

Wanneer je mediteert neem je écht een moment waarop je gaat zitten. Dan focus je bijvoorbeeld op je ademhaling en je gevoelens in je lichaam. Daarentegen kan je mindfulness op ieder moment van de dag doen. Je voert dan een taak uit met je volledige aandacht. Dus het is niet iets wát je doet, maar meer de manier waarop je het doet.

De voordelen van mindfulness

Onderzoek laat zien dat mindfulness helpt bij stress, angst, spanningen, slaapproblemen en depressieve klachten. Maar ook als je geen specifieke klachten hebt kan het een positieve invloed op je leven hebben. Als je dit interessant vindt, kun je op ieder moment beginnen. Dit zijn de belangrijkste voordelen voor mensen met en zonder specifieke klachten:

• Vermindering van angst
• Betere nachtrust
• Verhoogd vermogen om te ontspannen
• Vermindering van stress symptomen
• Het vermogen om effectiever om te gaan met stress op lange- en korte termijn
• Meer energie en enthousiasme voor het leven
• Verbetering gevoel van eigenwaarde
• Vermindering van depressie
• Met pijn leren omgaan
• Vermindering van fysieke en psychische symptomen

Training en oefeningen

Een voorbeeld van een manier waarop je mindfulness kunt oefenen is momenten te gebruiken wanneer je aan het wachten bent. Zit je in een wachtkamer? Sta je in de file? Neem dat moment om te letten op je ervaring. Let op je ademhaling. Als je merkt dat je gedachten afdwalen, wat heel normaal is, probeer je aandacht dan weer terug te brengen naar je ademhaling. Bijvoorbeeld met deze ademhalingsoefening.

Dit kun je langzaam uitbreiden van wachtmomenten naar momenten waarop je wel iets aan het doen bent. Zo leer je je steeds beter focussen op je huidige bezigheid, wat helpt met je concentreren en daarmee de productiviteit. En ook om minder stress te ervaren.

Als je mindfulness wilt leren, kun je beginnen met sommige van je gewoontes en activiteiten die je regelmatig al doet. Maar dan mindful. Begin met een activiteit per dag, bijvoorbeeld je tanden poetsen. Probeer dit met al je aandacht te doen. Zo kun je op een duurzame manier mindfulness in jouw leven introduceren.

Hoe een psycholoog jou kan helpen

Mindfulness is ook een effectieve therapievorm die psychologen bij meerdere klachten kunnen inzetten. Onder andere met mindfulness oefeningen kan een psycholoog jou verder helpen. Hoe een psycholoog het inzet is afhankelijk van jouw situatie en wensen. Soms is dat specifiek mindfulness en het leren mediteren. Maar er zijn ook mindfulness based therapie vormen, met mindfulness als basis, zoals Acceptance and Commitment therapie (ACT). Denk je dat mindfulness jou kan helpen of wil je er graag meer over weten? Neem dan contact op met ons verwijsteam voor een persoonlijk advies. Bel naar 085-4014720.

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Nicole Flinterman, vrijgevestigd psycholoog in Den Haag. Ze is onder andere gespecialiseerd in het behandelen mindfulness, ACT en positieve psychologie. Ze is aangesloten bij Psyned en het NIP.