Gegeneraliseerde angststoornis (piekerstoornis)

Bij een gegeneraliseerde angststoornis kan je niet stoppen met je zorgen maken over bepaalde zaken. Je voelt je de hele tijd opgejaagd en je hebt moeite met ontspannen, zonder dat hier een duidelijke reden voor is. Dit zorgt ervoor dat je niet lekker in je vel zit en dat je allerlei lichamelijke klachten ervaart. Bijvoorbeeld: je slaapt slecht, je bent duizelig, je hebt hartkloppingen en je hebt regelmatig paniekaanvallen. Ontzettend naar om mee te maken. Op deze pagina lees je wat wij voor je kunnen betekenen, wat de oorzaak van een piekerstoornis is en hoe je er mee om kan gaan.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 20 februari 2024

Wat is een gegeneraliseerde angststoornis?

Een gegeneraliseerde angststoornis (GAS) wordt ook wel een piekerstoornis genoemd. In Nederland heeft ruim 2,3% van de volwassenen hier wel eens last van gehad. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Als je last hebt van een piekerstoornis ben je de hele tijd bezorgd over dagelijkse zaken, zoals school, werk, geld, relaties en je gezondheid. Zorgen die iedereen weleens ervaart, maar bij een angststoornis heb je geen controle over je bezorgdheid. Ontspannen is daarom moeilijk. Je voelt je continu angstig en gespannen. Daarnaast heb je last van piekergedachten die maar niet weg lijken te gaan. Hierdoor ben je er altijd op alert dat er iets naars kan gebeuren. Je slaap slechter en je gaat dingen vermijden, zodat je de zorgen niet hoeft te voelen. Dit heeft grote gevolgen voor je dagelijks leven.

Symptomen gegeneraliseerde angststoornis

Als je een gegeneraliseerde angststoornis hebt, ben je vaak (onnodig) bezorgd. Er is hier geen duidelijke reden voor. Je maakt je zorgen over allerlei zaken, zoals het krijgen van een nare ziekte. Je spieren zijn de hele tijd gespannen en je ligt nachten lang wakker. Je hoofd lijkt wel te tollen. Dit zijn niet de enige kenmerken waaraan je een piekerstoornis kan herkennen, namelijk ook aan:

• Je kan niet stoppen met piekeren;
• Je voelt je vaak angstig;
• Je hebt regelmatig een paniekaanval;
• Je krijgt geen controle over je bezorgdheid;
• Je hebt moeite met concentreren;
• Je kan vaak niet op dingen komen;
•  Je bent prikkelbaar;
•  Je bent altijd alert;
•  Je verliest je interesse in dingen;
•  Je kan last krijgen van sombere gevoelens;
•  Je voelt je soms schuldig;
•  Je hebt vaak het gevoel dat je nutteloos bent.

Dit niet alleen. Mensen met een gegeneraliseerde angststoornis ervaren ook veel lichamelijke klachten, zoals:

• Je hebt de hele tijd een gespannen gevoel in je lichaam;
• Je hebt last van hyperventilatie;
• Je hebt een rusteloos gevoel;
•  Je wordt snel moe;
• Je slaapt slecht;
• Je bent duizelig;
• Je hebt een droge mond;
• Je hebt last van je maag;
• Je hebt soms last van hartkloppingen.

Al deze klachten kunnen ervoor zorgen dat je situaties uit de weg gaat of sommige dingen niet meer doet. Dit kan zich vertalen naar dat je niet meer naar school of werk gaat, omdat je bang bent om een slechte beoordeling te krijgen. Of je gaat niet meer op vakantie met het vliegtuig, omdat je ervan overtuigd bent dat er iets gebeurt. Welke gevolgen je ook ervaart, angstklachten kunnen een grote invloed hebben op je dagelijks leven en de kwaliteit van je leven.

Oorzaak gegeneraliseerde angststoornis

Er is niet één duidelijke oorzaak voor een gegeneraliseerde angststoornis. Vaak ontwikkelt deze stoornis zich geleidelijk en zijn er verschillende factoren die hierbij een rol spelen. Erfelijkheid kan een reden zijn als angststoornissen in je familie voorkomen. Daarnaast heeft de gezinssituatie tijdens het opgroeien invloed, net als de persoonlijkheidskenmerken. Sommige mensen vinden het moeilijk om hulp te vragen. Iemand kan ook een angststoornis ontwikkelen door een traumatische gebeurtenis. Langdurige stress, je levensstijl of intense inspanning kan de kans vergroten dat je een piekerstoornis ontwikkelt.

Verschil tussen piekerstoornis en andere angststoornissen

Piekeren is een veelvoorkomend verschijnsel bij diverse aandoeningen, vooral bij angststoornissen komt het vaak voor. Angststoornis is een verzamelnaam voor diverse angsten. Er zijn veel verschillende soorten angststoornissen, waaronder een dwangstoornis. Bij een gegeneraliseerde angststoornis varieert het onderwerp van de angst voortdurend. Je bent de hele dag door angstig en/of bezorgd over dagelijkse dingen. Ook maak je je vaak zorgen over het krijgen van een paniekaanval. Je bent bezorgd dat het opnieuw zal gebeuren. Bovendien maak je je bij een piekerstoornis zorgen over mogelijke ernstige gevolgen, zoals het krijgen van een hartaanval, een hersenbloeding, het verliezen van je verstand of om jezelf kwijt te raken.

Gevolgen gegeneraliseerde angststoornis

Een gegeneraliseerde angststoornis kan een grote impact hebben op je leven. Veel tijd en energie gaat naar het piekeren. Hierdoor krijg je last van concentratieproblemen en je ervaart veel onrust in je lichaam. Waardoor het minder goed lukt om taken uit te voeren, met als resultaat dat je minder goed presteert. Daarnaast ligt iemand met een piekerstoornis vaak nachtenlang wakker. De piekergedachten blijven door je hoofd stromen. Slecht slapen heeft ook weer negatieve gevolgen, waardoor mensen met een piekerstoornis in een neerwaartse spiraal terecht komen.

Een gegeneraliseerde angststoornis kan ook invloed hebben op je relaties. Doordat je overmatig piekert zoek je vaak geruststelling bij een ander. Iemand kan dit ervaren als veel ‘zeuren’. In sommige gevallen zorgt dit voor veel spanningen in een relatie. Dit wil je natuurlijk voorkomen en je houdt je zorgen binnen. Soms vermijd je situaties, zodat je minder zorgen krijgt. Met als gevolg dat je je eenzaam voelt.

In sommige gevallen krijgen mensen met een gegeneraliseerde angststoornis last van lichamelijke klachten. Zo komt het prikkelbare darmsyndroom vaker voor bij mensen met een piekerstoornis. Je kan ook klachten zoals hoofdpijn, misselijkheid, veel zweten en diarree ervaren.

Tips voor gegeneraliseerde angststoornis

Een gegeneraliseerde angststoornis gaat niet vanzelf over, maar je kan wel zelf aan de slag gaan om de klachten iets te verminderen.

• Zoek steun bij anderen. Praat met vrienden, familieleden of een vertrouwenspersoon. Het delen van je ervaringen kan je emotionele steun geven en nieuwe inzichten bieden.
•  Zorg voor een gezonde levensstijl. Het is belangrijk dat je voldoende slaapt, regelmatig eet en genoeg beweegt. Hierdoor zit je lekkerder in je vel en krijg je meer energie. Gezond leven zorgt er ook voor dat je je minder gestrest voelt.
• Plan een piekerkwartier in. Gelukkig kan je jouw gedachtes trainen. Plan daarom vijftien minuten per dag in, waarin je onbeperkt mag piekeren. Laat je gedachten stromen en/of schrijf ze op. Zo is het uit je hoofd. Is het kwartier om? Dan mag je niet meer piekeren. In het begin zal het moeilijk zijn, maar oefening baart kunst.
• Beperk de inname van cafeïne. Stimulerende middelen kunnen je stress-/angstlevels verhogen. Beperk daarom je cafeïne-, alcohol- en drugsgebruik.
• Zorg voor genoeg ontspanning. Misschien vind je het wel moeilijk om te ontspannen. Probeer toch zo veel mogelijk rust te pakken. Maak bijvoorbeeld een wandeling in de natuur of doe verschillende ontspanningsoefeningen. Misschien is mindfulness wel iets voor jou. Tijdens mindfulness leer je je aandacht te richten op dingen die je belangrijk vindt en niet op je piekergedachten.
• Zoek professionele hulp. Hoewel je een hoop zelf kan doen om je angsten iets te verminderen, is het goed om een psycholoog te zoeken die jou verder kan helpen met je angstklachten. Een professional stelt een behandelplan op dat is afgestemd op jouw specifieke behoeften. Zo overwin je jouw angsten.

Behandeling gegeneraliseerde angststoornis

Een gegeneraliseerde angststoornis gaat meestal niet vanzelf over, maar het is wel goed te behandelen met therapie. Vaak wordt hier cognitieve gedragstherapie (CGT) voor ingezet. Tijdens deze therapievorm richt je je vooral op gedachten en emoties die jou beïnvloeden. Samen met een psycholoog spoor je automatische gedachten op en leer je over de invloed van deze (niet-helpende) gedachten. De angstgedachten leer je om te buigen naar helpende gedachten. Wil je meer weten over een behandeling van een gegeneraliseerde angststoornis? Of heb je nog andere vragen? Neem contact op met ons verwijsteam . Zij staan voor je klaar om al je vragen te beantwoorden. En als je dat fijn vindt kunnen ze je ook helpen met het vinden van passende hulp. Plan hier een gratis adviesgesprek in of bel ons op 085 – 4014 720.

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:
• Thuisarts
• Nederlandse vereniging voor psychiatrie
• Hersenstichting
• Gezondheidsplein