Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een van de meest gebruikte therapievormen in Nederland. Deze vorm van therapie past bij jou als je op zoek bent naar een praktische en effectieve behandeling waarbij je over het algemeen snel resultaat boekt. Gemiddeld zijn er zo’n 5-20 sessies nodig, afhankelijk van de klachten. Deze behandelvorm kan jou onder andere helpen bij angst, depressie en burn-out. Weten of CGT bij jou past? Lees hier alles wat je wil weten.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 20 januari 2023

Wat is cognitieve gedragstherapie?

Cognitieve gedragstherapie is een combinatie van cognitieve therapie en gedragstherapie. Cognitieve gedragstherapie gaat ervan uit dat gedachten, gedrag en gevoelens met elkaar samenhangen. Hoe beïnvloeden gedachten jouw gedrag? CGT leert je hoe je je gedrag kan veranderen door niet-helpende gedachten om te buigen naar helpende gedachten. Vaak krijg je bij cognitieve gedragstherapie ook oefeningen mee om hier ook buiten de therapie mee te oefenen. Zo kan je eerder resultaat zien van de behandeling.

Wat is cognitieve therapie?

Cognitieve therapie richt zich vooral op je gedachten en de emoties die deze gedachten beïnvloeden. Kloppen jouw gedachten wel? Of bekijk je alles door een ‘negatieve bril’?

Het gaat in eerste instantie om de bewustwording van gedachten. Soms word je bijvoorbeeld overspoeld door een gevoel van paniek of somberheid, zonder eigenlijk te weten waarom. In de therapie ga je automatische gedachten opsporen en word je je bewuster van de invloed van deze (vaak niet-helpende) gedachten op je gevoel en gedrag. Zo leer je uiteindelijk deze gedachten te signaleren, te toetsen en kan je meer helpende gedachten verzinnen.

Wat is gedragstherapie?

In gedragstherapie staat jouw gedrag centraal. Jouw gedrag heeft invloed op hoe je je voelt. In gedragstherapie ga je samen met een psycholoog kijken naar jouw gedragingen en hoe je die in positieve zin kan veranderen.

Hierbij gaat het om het doorbreken van niet-functionele gedragspatronen. Vaak houden we door ons gedrag ook bepaalde gevoelens en niet-logische overtuigingen in stand. En dat is ergens ook logisch, want we gaan liever dingen die we verwachten spannend/vervelend te vinden, uit de weg. Maar hoe we ons dan gedragen helpt vaak niet op lange termijn; het is beperkend. Het is daarom helpend om gedrag te toetsen en met gedragsexperimenten andere gedragingen aan te leren. Zo kom je erachter dat waar je voor vreesde (bijvoorbeeld ‘Ze zullen mij uitlachen’) helemaal niet gebeurt. Dat geeft meer vertrouwen om dingen te doen.

Verschil helpende en niet-helpende gedachten

Stel je voor: je zit in een brainstormsessie met collega’s. Je hebt allerlei ideeën, maar toch hou je je mond. Want je collega’s hebben vast veel betere ideeën en die van jou zijn vast stom en niet bruikbaar, denk je. Als je die zou delen, dan… [vul in welke ramp er gebeurt]. Bijvoorbeeld ‘willen mijn collega’s mij niet meer in het team’. Maar klopt deze gedachte wel? Of komt hij voort uit onzekerheid?

Jouw gedachte geeft je geen goed gevoel en houdt je ergens in tegen, hij belemmert je. Het is een niet-helpende/niet-functionele gedachte en deze beïnvloedt op een negatieve manier hoe je je gaat gedragen. Je blijft stil, je komt hierdoor misschien minder betrokken over en je houdt de angst dat je niets in te brengen hebt in stand. Zo blijf je je onzeker voelen en krijg je geen kans je zelfvertrouwen te verbeteren. Je ontdekt niet wat je in je mars hebt en collega’s lopen misschien waardevolle input mis.

Tijdens cognitieve gedragstherapie leer je hoe deze gedachten, opvattingen en aannames je gevoelens en gedrag beïnvloeden. Door middel van technieken en het uitdagen van deze niet-helpende gedachten, kan de psycholoog je helpen om je gedachten om te zetten naar meer helpende en realistische gedachten. Bijvoorbeeld: ‘Mijn ideeën zijn van toegevoegde waarde’.

Gedragsverandering met helpende gedachten

Cognitieve gedragstherapie leert je op een andere manier naar een situatie te kijken. Zo kan er ook een ander gevoel ontstaan. Je zal merken dat die gevoelens vervolgens een positieve invloed hebben op je gedrag. Terwijl, als je hier niet mee oefent en steeds blijft vermijden of vluchten in bepaalde situaties, je het angstige gevoel in stand houdt.

Hoe cognitieve gedragstherapie werkt

Tijdens de cognitieve gedragstherapie breng je bepaalde (negatieve) gedachten- en gedragspatronen in kaart. Je leert hoe het veranderen van deze gedragspatronen invloed heeft op je gevoelens. Daar kan je mee oefenen in een gedragsexperiment. Je gaat aan wat je normaal uit de weg zou gaan. Gebeurt er wat je vreesde? Of pakt het anders uit? Vervolgens merk je dat de automatische gedachtes (je angsten) steeds ongeloofwaardiger voelen en je angst neemt af.

Want wat als je tijdens die brainstormsessie met je collega’s wél je ideeën deelt? Wat zijn de gevolgen? Je ideeën hoeven helemaal niet slecht te zijn. Als je ze niet deelt, kom je er daar ook niet achter. Misschien zijn jouw collega’s wel heel blij met jouw input. En ook als jouw ideeën dit keer niet zo passend zijn, is dat niet erg en hoeft dat zeker niet te betekenen dat je ideeën altijd slecht zijn.

Voor wie is cognitieve gedragstherapie geschikt?

Cognitieve gedragstherapie helpt bij verschillende klachten, onder andere bij: angst- en paniekstoornissen, ADHD, negatief zelfbeeld, depressie, dwangklachten, stress, burn-out en slaapproblemen. Vooral op lange termijn werkt cognitieve gedragstherapie vaak zelfs beter dan medicatie. CGT werkt zowel bij volwassenen als bij kinderen en jongeren. De behandelvorm kan 1-op-1 gegeven worden, maar is ook geschikt bij relatietherapie. Daarnaast vermindert cognitieve gedragstherapie vaak de kans op terugkeer van klachten, zoals bijvoorbeeld bij angst en depressie.

Vind een cognitieve gedragstherapeut

Wil jij aan de slag met je klachten en denk je dat CGT bij jou past? Vind bij ons een cognitieve gedragstherapeut die jou kan helpen. Leg je situatie aan ons voor tijdens een gratis adviesgesprek of bel naar 085 – 4014 720. Wij denken graag met je mee.

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Eline Nijhof. Eline is psycholoog in Groningen en gespecialiseerd in het behandelen van angst, depressie en burn-out. Ze geeft zelf ook cognitieve gedragstherapie. Ze is aangesloten bij Psyned en het NIP.