Smetvrees

Maak je geobsedeerd het huis schoon of was je tientallen keren per dag je handen? Als je smetvrees hebt, lijd je aan dwanggedachten rond vuil, microben en besmetting. Je ontwikkelt bepaalde rituelen. Als je deze niet uitvoert, krijg je last van angsten en misschien zelfs van paniekaanvallen. Je weet misschien wel dat wat je doet niet rationeel is, maar je kan het niet helpen. Lees verder over wat smetvrees precies is en hoe het behandeld kan worden.

Laatste update: 14 oktober 2022

Wat is smetvrees?

Smetvrees is een vorm van een obsessieve-compulsieve stoornis en kan je erg in de weg zitten. De stoornis zorgt ervoor dat je last hebt van dwanggedachten. Je denkt bijvoorbeeld constant over hoe vies bepaalde dingen zijn. Deurklinken is een veelgenoemd voorbeeld, maar je kan ook andere mensen als ‘vies’ beschouwen. Door deze gedachten ontwikkel je bepaalde rituelen. Je moet van jezelf bijvoorbeeld het (in jouw ogen) vieze aanrecht ‘vol bacteriën’ excessief schoonmaken, zelfs met overmatig gebruik van ontsmettingsmiddelen. Het voelt alsof dat de enige manier is om tijdelijk van die gedachten af te komen. Als je het ritueel niet uitvoert, kan je last krijgen van angst en soms zelfs van paniekaanvallen.

We spreken alleen van smetvrees als jouw gedachten daadwerkelijk onrealistisch zijn en jou in het dagelijks leven behoorlijk belemmeren. Als je smetvrees hebt, zit jouw gedrag je echt in de weg, bijvoorbeeld tijdens je werk, school of in je sociale leven. Het kost je veel energie om het gedrag rondom smetvrees in stand te houden.

Het is niet helemaal duidelijk hoe smetvrees ontstaat. Waarschijnlijk heeft het te maken met erfelijkheid en ervaringen in het verleden die de stoornis triggeren, bijvoorbeeld een trauma.

Smetvrees symptomen en voorbeelden

Het belangrijkste kenmerk van smetvrees is de obsessieve drang om schoon te maken gecombineerd met gedachten rond hygiëne. Je bent bang om vies te worden, wast je handen extreem vaak, soms zelfs tot je huid kapot gaat, maakt je huis extreem vaak schoon en hebt andere dwangmatige rituelen rond hygiëne.

Mensen met smetvrees:

• hebben rituelen rond hygiëne;
• vermijden vaak situaties;
• vermijden vaak voorwerpen of contact met anderen;
• zijn vaak erg gevoelig;
• hebben obsessieve gedachten over besmetting;
• worden in het dagelijks leven beperkt door hun rituelen;
• worden erg angstig als ze de rituelen niet uitvoeren.

Smetvrees behandeling

Net als bij andere obsessieve-compulsieve stoornissen is cognitieve gedragstherapie een veelgebruikte vorm van behandelen. Deze therapie richt zich op het onderzoeken van denkgewoonten. Je leert deze om te vormen naar positieve gedachten en denkpatronen. Een psycholoog kan ook een andere therapievorm toepassen, of een combinatie van verschillende behandelmethodes.

Het kan lastig zijn om om hulp te vragen. Misschien ben jij bang dat je straks jouw rituelen niet meer mag uitvoeren, en dat kan nu best een enge gedachte zijn. Of je bent bang dat jij geconfronteerd moet worden met jouw angsten. Toch is het goed om te weten dat jouw situatie erg kan verbeteren met de hulp van een psycholoog.

Hulp bij jouw problemen?

Herken jij je in bovenstaande klachten? Bel dan gerust met ons psychologisch verwijsteam op 085-4014720, of neem contact op via ons contactformulier. Wij beantwoorden al jouw vragen en kunnen wanneer gewenst direct een afspraak voor je maken bij een psycholoog die bij jou past.

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door psycholoog Thomas Visser. Thomas is gespecialiseerd in het behandelen van onder andere dwangklachten. Hij is aangesloten bij Psyned en het NIP.