Rouwverwerking
Een verlieservaring kan je diep raken en allerlei gevoelens oproepen. Het kan lastig zijn om het een plek te geven. Hoewel tijd de pijn verzacht, blijft het verlies soms zwaar. Het is normaal om je af en toe overweldigd te voelen. Soms heb je steun nodig om verder te komen. Een psycholoog kan je helpen het verlies een plek te geven. Vind je het moeilijk om het verlies een plek te geven? Neem gerust contact met ons op. We staan voor je klaar.
Snel de juiste hulp
- In ±15 minuten persoonlijk advies.
- Aandacht voor jouw verhaal.
- Gekoppeld aan een psycholoog die past.
Wat is rouw?
Rouw is het proces van omgaan met verlies en komt bij elke vorm van verlies voor, zoals het overlijden van een dierbare, een scheiding of het verlies van je baan. Het betekent dat je langzaam went aan het idee van het verlies en de nieuwe situatie geleidelijk leert begrijpen. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan —omgaan met rouw en verlies kan erg moeilijk zijn. Er is geen goed of fout bij rouw; je rouwt op jouw manier.
Hoe lang duurt een rouwproces?
Hoelang een rouwproces duurt, verschilt per persoon en heeft geen vaste tijdslimiet. Over het algemeen nemen negatieve gevoelens na verloop van tijd af en voelen de meeste mensen zich na ongeveer een jaar beter. Soms kan het verdriet na een jaar nog zo intens zijn als in het begin.
Soorten Rouw
Bij rouw denk je misschien als eerst aan het verliezen van een dierbare, maar er bestaan meer vormen van rouw. Er kan dus ook sprake zijn van een (groot) verlies zonder dat hier een overlijden aan vooraf is gegaan. Het is belangrijk dat je weet dat je bij alle vormen van verlies, een rouwproces kan doorgaan. Misschien herken jij je in één van onderstaande voorbeelden:
Rouw bij overlijden dierbare
Het is erg zwaar om iemand te verliezen die jou dierbaar is. Een familielid of een vriend verliezen kan hard aankomen. Misschien vulde deze persoon wel een bepaalde rol in jouw leven, die nu wegvalt. Dat kan het gemis nog groter en pijnlijker maken.
Rouw bij overlijden huisdier
Het verlies van een geliefd huisdier kan je zwaar vallen. Een huisdier is vaak een volwaardig lid van het gezin, en wanneer die wegvalt kan dat enorme impact hebben. Het is niet een kwestie van ‘gewoon een nieuwe nemen’, dat maakt het gemis niet minder.
Rouw bij het uitgaan van een relatie
Een scheiding of het verbreken van een (jarenlange) relatie doet pijn. De relatie is voorbij en het samen zijn is niet meer. Je neemt afscheid van je relatie en moet verder leren gaan zonder de ander. Leren omgaan met dit verlies en de veranderingen die het teweeg brengt, kan lastig zijn. Vind hier tips die je helpen bij liefdesverdriet.
Rouw bij verlies baan
Het verliezen van een baan kan een grote weerslag op je hebben. Niet alleen omdat je jouw inkomsten verliest, maar ook omdat je baan deels identiteitsbepalend kan zijn en het verlies ervan je zelfbeeld kan beschadigen. Je gaat een periode van rouw door en moet om leren gaan met het verlies.
Rouw bij een miskraam
Als vrouw voel je je vaak ontzettend verdrietig vlak na een miskraam en dit kan ook zeer traumatisch zijn. Ook voor je partner kan het zwaar zijn. Een miskraam is een ingrijpende gebeurtenis en het kost tijd om het verlies een plek te geven.
Rouw bij het verlies van een baby of kind
Het is waarschijnlijk je grootste angst als ouder: je kind verliezen. En als deze angst dan werkelijk wordt, bevind je je in een nachtmerrie. Alsof je een stukje van jezelf verliest en het onmogelijk lijkt je ooit weer goed te voelen.
Rouw bij dementie
Wanneer een dierbare aan dementie lijdt, kan dit soms aanvoelen als verlies. Dit kan komen doordat dementie invloed kan hebben op iemands aanwezigheid en persoonlijkheid. Er ontstaat minder persoonlijk contact en hierdoor kan het aanvoelen alsof de persoon langzaam wegzakt of verdwijnt. Dit kan pijnlijk zijn.
Wat zijn de symptomen van rouw?
Rouwen kan samengaan met allerlei (heftige) verschijnselen. Hoe je het ervaart, is voor iedereen anders. Terwijl de wereld om je heen gewoon doorgaat, kan dat veel pijn doen. Het liefst zou je willen uitschreeuwen: ‘stop even!’ Naast verdriet kunnen er ook lichamelijke klachten ontstaan. We hebben enkele veelvoorkomende reacties voor je op een rij gezet:
Psychische symptomen van rouw
Door rouw ervaar je veel verschillende dingen tegelijk, zoals;
- Ontkenning;
- eenzaamheid;
- stress;
- angst;
- boosheid;
- rusteloosheid;
- piekeren;
- nachtmerries;
- depressieve gevoelens.
Lichamelijke symptomen van rouw
Naast emotionele klachten kan je ook last krijgen van allerlei lichamelijke klachten, zoals;
- Slaapproblemen;
- hoofdpijn;
- weinig eetlust;
- buikpijn;
- hartkloppingen;
- spierpijn.
Persisterende rouwstoornis
Meestal verdwijnen de rouwsymptomen na een jaar, maar het kan ook zijn dat je het verlies niet kan verwerken. Dit kan wijzen op verstoorde rouw, ook wel persisterende rouwstoornis genoemd. Je bent dan vastgelopen in het verwerkingsproces en blijven de gevoelens net zo intens als in het begin, waardoor het moeilijk is om je dagelijks leven weer op te pakken.
Rouw test: kan ik omgaan met mijn rouw?
Krijg inzicht in je klachten en bijpassend advies.
Wat zijn de fasen van rouw?
Eerder werd gedacht dat rouwverwerking in een vaste volgorde aan fasen verliep, maar dat is niet zo. Iedereen heeft zijn eigen persoonlijke rouwproces. Hieronder leggen we de vijf verschillende fasen van rouw uit:
Ontkenning
Soms is het lastig om te geloven dat het verlies echt is. Het dringt nog niet tot je door dat er iets groots/belangrijks uit je leven gehaald is of dat de dierbare er niet meer is. In deze fase kun je gedachten hebben dat het niet waar is of dat het misschien allemaal niet zo erg is als het lijkt. Geen zorgen, dit is een normale afweerstrategie. Dit kan weer overgaan wanneer jij je volledig bewust bent geworden van het verlies.
Protest
Ook kan het lastig zijn om te accepteren dat het verlies echt is. Hierbij kun je boos zijn op alles en iedereen. Je kunt gedachten hebben zoals “Waarom ik?” of “Waarom nu?”. Het verlies kan als oneerlijk aanvoelen. Uiteindelijk zullen deze boosheid en tegenstrijdige gedachten, minder worden.
Onderhandelen en vechten
Als de boosheid of tegenstrijdige gedachten gezakt zijn, kun je helderder naar het verlies kijken. Het kan zijn dat je probeert er alles aan te doen om de pijn van het verlies zo klein mogelijk te maken. Soms worden er doelen gesteld en beloftes gedaan voor de toekomst, om dit soort pijn in de toekomst te voorkomen. Denk hierbij aan meer tijd besteden aan een dierbare of extra inzet tonen op je werk of in een relatie. Ook kan het zijn dat rituelen voor jou helpend zijn.
Deze onderhandelingen en rituelen stellen jou in staat om een nieuw kader te bouwen voor jouzelf binnen dit rouwproces. Hoe gaat mijn leven eruit zien?
Depressiviteit
Als het diep tot je is doorgedrongen wat het verlies betekent voor jou, kan het opnieuw lastig worden. De pijn lijkt uitzichtloos en is niet meer te ontkennen. Je kunt last krijgen van depressieve symptomen: verdriet, weinig zin, denken dat niets meer helpt, geen eetlust en/of lusteloosheid. Ook kun je in deze fase last hebben van spijt. “Waarom heb ik niet genoeg gedaan?” of “Waarom ben ik niet genoeg langs geweest?”. Weet ook dat deze gevoelens en gedachten niet meer dan normaal zijn.
Aanvaarding
Na verloop van tijd worden de negatieve gevoelens minder en leer je het verlies te accepteren. Dit verloopt in golven: de ene dag voel je je beter, terwijl de emoties de volgende dag weer sterker kunnen terugkomen. Het gaat er vooral om dat je een manier vindt om met het verlies te leven. Hoelang dit duurt, verschilt per persoon.
Behandeling van rouw
Rouwverwerking is voor iedereen anders en hangt af van wat jij nodig hebt. Zo kan cognitieve gedragstherapie je helpen om op een andere manier naar je verlies te kijken, zodat je je er anders over voelt en anders op reageert. EMDR kan helpen om de pijn minder heftig te maken. Tijdens deze behandeling denk je aan je verlies terwijl je een bewegend lichtje volgt. Zo leert je brein om minder heftig te reageren op het verlies.
Spotify banner Luister de podcast Waar wacht je op?
Ga jij of een naaste door een rouwproces?
5 rouwverwerking tips
Ondanks dat rouwen een persoonlijk proces is, vind je het misschien wel fijn om wat handvatten te krijgen die het rouwen wat kunnen verlichten. Wij ondersteunen je graag met deze 5 tips:
Tip 1: Praat erover
Het kan fijn zijn om met mensen te praten over je gevoel en het verlies. Dit kan bijvoorbeeld met een vriend, een familielid, een lotgenoot of bijvoorbeeld een psycholoog.
Tip 2: Rust uit en zorg voor jezelf
Rouwen kan veel energie kosten. Het is dan belangrijk dat je aan je gezondheid en welzijn blijft denken. Probeer genoeg te slapen, goed te eten en doe dingen die je leuk vindt of waarvan je ontspant.
Tip 3: Neem de tijd
Gun jezelf de tijd om te rouwen. Het is normaal dat je aan het begin niet weet hoe je om moet gaan met het verlies. Het verdriet kan blijvend zijn, maar naarmate de tijd vordert, leer je vaak met het verlies omgaan.
Tip 4: Blijf in contact en ga de deur uit
Natuurlijk heb je tijd voor jezelf nodig om te rouwen. Maar pas op dat je jezelf niet te veel afsluit. Blijf in contact met vrienden en familie of ga bijvoorbeeld de deur uit om een stuk te wandelen of een eindje te fietsen.
Tip 5: Lees onze blogs
Heb je behoefte aan meer tips en informatie? Op ons blog vind je verschillende blogs over rouw. Lees bijvoorbeeld de drie lessen over verdriet van Femke van der Laan.
Hulp bij rouwverwerking
Rouw heeft tijd nodig, maar soms voelt het alsof tijd niet genoeg is. Merk je na zes maanden dat het verlies niet zachter wordt en dat dagelijkse dingen zoals eten en slapen moeilijk blijven? Dan kan het helpen om extra steun te zoeken. Neem je gevoelens serieus—je hoeft hier niet alleen doorheen. Een kort traject kan al een hoop steun bieden.
Worstelt je met het een plek geven van je verlies? Onze psychologen staan voor je klaar. Neem contact op met ons verwijsteam door te bellen naar 085-4014720 of plan een gratis adviesgesprek. We helpen je graag verder.
Informatie nagekeken door expert
Deze pagina is nagekeken door Maria Jacobse, Psycholoog in Dordrecht. Maria is aangesloten bij NIP.
Deze psychologen helpen je graag bij Rouwverwerking
Bekijk hun profiel en plan je gratis adviesgesprek in.
AnneCox
Behandelt:
Rouw- en verliesverwerking, Zingevingsvragen, Hoogsensitief persoon (HSP) en meer
Talen:
FrancineWong Loi Sing-Witz
Behandelt:
Chronische pijn, Trauma, Stress- en spanningsklachten en meer
Talen:
LizaOmran
Behandelt:
Postnatale depressie, Werkgerelateerde problematiek, Hoogsensitief persoon (HSP) en meer
Talen:
"Ik besefte dat het leven doorging en ik daarin mee moest gaan. Maar hoe?"
Sofia kon haar verlies geen plek geven en zocht hulp bij een psycholoog.Veelgestelde vragen
Wat zijn de 5 stadia van rouw?
Volgens psychiater Elisabeth Kübler-Ross bestaat het rouwproces uit vijf fases die iedereen op zijn eigen manier doorloopt. De eerste fase is de ontkenningsfase. In deze fase wil je de waarheid niet zien en geloof je niet dat er een verlies is. De tweede fase is boosheid. Je bent boos over wat er is gebeurd en soms uit je die boosheid op andere mensen. Daarna komt de fase waarin je probeert het verlies te verwerken. Je stelt doelen voor jezelf en zoekt naar steun. In de volgende fase komen gevoelens zoals verdriet, schuld, spijt, angst of onzekerheid naar boven. Je begint de realiteit te accepteren en voelt je soms machteloos. Je wilt misschien minder contact met anderen. In de laatste fase voel je dat je verder moet en kan gaan met het verlies. Je leert om het verlies een plek in je leven te geven.
Wat doet rouw met je lichaam?
Rouw heeft vaak veel invloed op je lichaam. Je kan je moe of zelfs uitgeput voelen. Ook kan je last krijgen van slaapproblemen, hoofdpijn, maagpijn, minder eetlust en problemen met concentreren of onthouden. Meestal ontstaan deze klachten door stress, omdat het verliezen van iemand van wie je houdt heel stressvol is.
Wat moet je niet zeggen tegen iemand die rouwt?
Probeer niet te overdrijven in je medeleven of de ander als een klein kind te behandelen. Vermijd de persoon niet uit angst voor hun emoties en probeer het gesprek niet snel om te buigen naar een ander onderwerp. Als iemand een langere tijd rouwt, zeg dan niet: ‘Ben je nog steeds aan het rouwen?’ of ‘Je moet verder met je leven’. Iedereen rouwt op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo.
Blijf rustig en laat zien dat je meeleeft. Bied een luisterend oor en geef de ander de ruimte om zijn of haar verhaal te delen. Accepteer dat emoties soms hoog oplopen en geef die gevoelens de ruimte. Je hoeft niet altijd iets te zeggen; soms is het al waardevol om gewoon stil aanwezig te zijn. Als je toch iets wilt zeggen om te troosten, kan je bijvoorbeeld zeggen: “Ik vind het zo moeilijk voor je” of “Je hield zoveel van haar.”
Hoe lang duurt de ergste rouw?
Hoe lang het duur om te rouwen verschilt per persoon. Er zit geen tijdslimiet aan vast. Voor de meeste mensen nemen de negatieve gevoelens na een tijd af en voelen ze zich weer beter. Dit gebeurt vaak binnen een jaar, maar dat kan voor iedereen anders zijn.
Hoe steun je iemand die rouwt?
Iemand die rouwt, kan zich eenzaam en verdrietig voelen. Daarom is steun van anderen belangrijk. Er zijn veel manieren om er voor iemand te zijn: luisteren, bellen, langskomen of gewoon aanwezig zijn. Je hoeft niet altijd de juiste woorden te vinden; goed luisteren en iemands gevoelens erkennen bieden vaak al veel troost.
Vermijd het onderwerp niet, maar laat de rouwende zelf bepalen of en wanneer ze willen praten. Toon oprechte interesse en bied concrete hulp aan, zoals huishoudelijke taken, eten langsbrengen of helpen met de begrafenis. Kleine gebaren kunnen het rouwproces iets dragelijker maken.
Waarom doet rouwen zoveel pijn?
Volgens Mary-Frances O’Connor, universitair hoofddocent psychologie aan de University of Arizona, is rouwen een vorm van leren. Je hersenen moeten wennen aan een wereld zonder de persoon die je mist, en dat kan heel pijnlijk zijn. Dit kost tijd en verandert hoe je hersenen werken. Verdriet heeft invloed op verschillende hersenfuncties, zoals herinneringen ophalen, je in anderen inleven en zelfs hoe je hartslag en pijn voelt.
Informatie nagekeken door expert
Deze pagina is nagekeken door Maria Jacobse, Psycholoog in Dordrecht. Maria is aangesloten bij NIP.
Blogs over Rouw & Verlies
In de Psyned blog delen we handige tips, adviezen en inzichten over mentale gezondheid.
Verlies van een kind
Zelfdoding van een dierbare….hoe ga je verder?
Waar wacht je op?
Plan vandaag nog een vrijblijvend adviesgesprek. Wij bellen je op, samen bespreken we in ± 15 minuten je hulpvraag en we koppelen je aan een psycholoog die bij jou past.
Of direct bellen? Bel 085-4014720
