Bindingsangst

Bindingsangst kan heel ingrijpend zijn, bijvoorbeeld als het problemen veroorzaakt in relaties of zelfs een relatie in de weg zit. Je hebt moeite om binnen relaties de diepte in te gaan, om je kwetsbaar op te stellen. Zodra iemand te dichtbij komt, heb je het gevoel te willen vluchten. Je hebt door bindingsangst moeite om je aan iemand te hechten. Waar komt bindingsangst vandaan en misschien nog wel belangrijker; wat kan je eraan doen als je het bij jezelf of je partner herkent?

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 17 november 2023

Wat is bindingsangst?

Als je bindingsangst ervaart, vind je het moeilijk om je aan iemand te hechten. Wordt een contact emotioneel of fysiek gezien te intiem? Dan neem je afstand. Contacten blijven vaak oppervlakkig. Je vindt het moeilijk om een commitment aan te gaan en krijgt binnen een relatie al snel een beklemmend gevoel. De relaties die je aangaat zijn nooit heel serieus en je investeert er ook weinig in. Of je vermijd liefdesrelaties helemaal. Dit betekent niet dat je geen behoefte hebt aan liefde. Alleen jouw angst voor verlies zit je in de weg. Je durft je daarom niet kwetsbaar op te stellen. Bindingsangst is er om jezelf te beschermen. Je bent op je hoede voor afwijzing en door relaties uit de weg te gaan, ben je ook een mogelijke afwijzing voor. Je wil vooral niet de controle en je vrijheid verliezen en risico’s ontwijk je liever.

Oorzaken bindingsangst

Bindingsangst kent verschillende oorzaken. De oorzaak van bindingsangst ligt meestal in je vroege jeugd. Maar ook een vervelende ervaring binnen een vorige relatie kan de oorzaak zijn.

Als jong kind bouw je een band op met je ouders/verzorgers. Dit noemen we hechting. Wanneer hechting niet goed verloopt kan er onveilige hechting ontstaan. De manier waarop jij als kind gehecht bent, kan ook nu nog van invloed zijn op hoe jij (intieme) relaties aangaat. Was jouw ouder of verzorger fysiek of emotioneel afwezig? Groeide je op in een onveilige omgeving? Of kreeg je weinig liefdevolle aandacht? Dit kan ervoor gezorgd hebben dat je je als volwassene moeilijk(er) hecht aan iemand, bang bent om verlaten te worden (verlatingsangst) of mensen moeilijk vertrouwt. Onveilige hechting kan er zelfs voor zorgen dat je (liefdes)relaties vermijdt.

Bindingsangst ontstaat op een moment dat liefde onveilig is. Dit kan dus in je jeugd zijn geweest, maar het kan ook ontstaan als je volwassen bent. Bijvoorbeeld als je je te lang bevond in een ongezonde relatie, je partner vreemdging, je geliefde plotseling overleed of na een echtscheiding. Om jezelf te beschermen trek je (onbewust) een muur op.

Met die muur is niks mis, het is logisch dat je jezelf afsluit. Maar er is een verschil of je dat tijdelijk doet: als je jezelf even nog niet openstelt voor een nieuwe liefde na een break-up. Of als jouw beschermingsmechanisme – de bindingsangst en vermijding – je basishouding is geworden. Dan kan het iets zijn waar je last door ervaart en wat je misschien niet lukt om zelf te veranderen.

Bindingsangst symptomen

Het kan lastig zijn om bij jezelf of een ander bindingsangst te herkennen. De duidelijkste aanwijzing is als iemand het aangaan van een (echte) verbinding als dreigend ervaart. Iemand komt te dichtbij. Misschien besef je niet dat bepaalde signalen kunnen duiden op bindingsangst, we noemen er een paar:

• Je hebt nog nooit een relatie gehad of bent degene die vaak relaties verbreekt.
• Van een vaste/duurzame relatie krijg je een benauwd gevoel, net als van trouwen of samenwonen. Je vindt het moeilijk om een relatie officieel te maken.
• Je wilt wel een relatie, maar hebt altijd een excuus om geen relatie aan te gaan. Je zoekt liefde en nabijheid op, maar neemt afstand als een potentiële partner te dichtbij komt.
• Je bent bang je vrijheid te verliezen.
• Je wil graag controle houden.
• In een nieuwe relatie ben je heel kritisch, je twijfelt al snel binnen je relatie.
• Stabiele mannen of vrouwen vind je saai.
• Je voelt je aangetrokken tot onbereikbare mannen of vrouwen, zoals iemand die getrouwd is.
• Je wilt zelf graag je opties open houden (je houdt bijvoorbeeld contact met exen en oude scharrels) en beschikbaar zijn of lijken voor anderen.
• De relaties die je had, waren nooit lang.
• Je bent binnen een relatie bang om (weer) gekwetst te worden en sluit je daarom af; je stelt je niet kwetsbaar op.
• Voor jou is het lastig om emoties te delen met je partner.
• Je hebt vaak ruzie met je partner of je gaat juist niet het gesprek aan; je gaat de confrontatie uit de weg.

Wat te doen tegen bindingsangst?

Zoals eerder al aangegeven, betekent bindingsangst niet dat je geen behoefte hebt aan een vaste en liefdevolle relatie, maar je angst belemmert je. Je hebt jezelf voor langere tijd beschermd door je niet te binden. Dit heeft je in het verleden wellicht geholpen, maar lost nu niks op. Sterker, het saboteert je in het vinden van echte intimiteit met iemand. Laat gevoelens toe in plaats van je er tegen te verzetten. Accepteer dat je bang bent. Hoe kom je vervolgens van bindingsangst af?

Erkennen dat je een probleem hebt, is een eerste stap. Daarna kan je op zoek naar de oorzaak. Als dit niet alleen lukt, kan een psycholoog je hierbij helpen. Samen kunnen jullie de oorzaak van jouw bindingsangst achterhalen. Jullie ontdekken hoe jouw hechtingsverleden en bepaalde patronen jou belemmeren bij het aangaan van een duurzame relatie. Tijdens de behandeling ga je kijken naar je opvoeding, eerdere liefdesrelaties, gevoel van eigenwaarden en hoe je omgaat met negatieve emoties. Dit geeft waardevolle informatie en helpt vervolgens ook om oude patronen stap voor stap te kunnen doorbreken. Het verleden hoeft niet meer te bepalen of je een veilige relatie basis kan opbouwen in het heden.

Ook is bindingsangst een interessant thema om te onderzoeken binnen relatietherapie, dan ga je in therapie met je partner samen. Voor jouw partner geeft dit ook inzicht in waarom jij je zo gedraagt en wat kan helpen om wél de verbinding aan te (durven) gaan. Je leert je kwetsbaar naar elkaar op te stellen en juist die veilige verbinding te laten groeien.

Wat als je partner bindingsangst heeft?

Wat als niet jijzelf, maar je partner last heeft van bindingsangst? Een partner met bindingsangst heeft moeite om mensen te vertrouwen. Hij of zij moet leren om zich veilig te voelen binnen jullie relatie. Dit kan tijd kosten. Hoe kan je zorgen dat je toch samen een fijne relatie kan hebben? Ga met elkaar in gesprek. Communicatie is belangrijk binnen een relatie. Luister naar je partner. Spreek ook jouw behoeften en verwachtingen uit. Maar stel geen regels op. Dit kan zorgen voor een beklemmend gevoel en uiteindelijk voor meer afstand. Neem niet de verantwoordelijkheid voor de ander, ga niet harder werken en cijfer jezelf niet weg. Blijf vooral bij jezelf en kom op voor jouw behoeften. Als je merkt dat jullie er samen niet uitkomen kan relatietherapie jullie misschien verder helpen. Samen met een relatietherapeut kunnen jullie werken aan het verbeteren van jullie relatie.

Hoe kunnen wij jou helpen?

Wil jij je niet meer laten beperken en graag iets doen aan je bindingsangst? Of heb je problemen binnen je relatie door jouw bindingsangst of die van je partner en wil je samen in therapie? We helpen of adviseren graag. Bel vrijblijvend naar 085-4014720 of plan direct je adviesgesprek in.

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Eline Nijhof. Eline is psycholoog in Groningen en is gespecialiseerd in het behandelen van (bindings)angst en relatieproblemen. Ze is aangesloten bij Psyned en het NIP.