Stress

Acute stress

Het is normaal om in bepaalde situaties spanning te voelen, zoals bij een belangrijke presentatie of een (rij)examen. Dit noemen we acute stress en het helpt je om scherp te blijven en snel te reageren op gevaar. Je bloeddruk en hartslag stijgen, je ademhaling versnelt en je lichaam maakt adrenaline aan. Zodra het 'gevaar' voorbij is - of je de taak hebt voltooid - komt je lichaam weer tot rust. Ontspanning zorgt ervoor dat de gevolgen van stress wegebben, waardoor je klaar bent voor een volgende uitdaging.

Chronische stress

Langdurige stress kan ontstaan door situaties, zoals een scheiding, trauma of studiestress. Wanneer je constant onder spanning staat en moeilijk kan ontspannen, spreken we van chronische stress. Dit ontstaat wanneer er geen balans is tussen inspanning en ontspanning. Bij chronische stress herstelt je lichaam zich niet voldoende, wat invloed heeft op hoe jij je voelt. Je spieren zijn voortdurend gespannen, je bent vermoeid, kan je moeilijk concentreren of hebt vaak last van (spannings)hoofdpijn. Dit verhoogt de kans op overprikkeling, hartkloppingen en andere psychische klachten, zoals een burn-out, angststoornis of depressie.

Lichamelijke klachten stress

• hoofdpijn, spierpijn of rugpijn;
• slecht slapen en vermoeid voelen;
• veranderde eetlust;
• hyperventileren;
• beven;
• meer zweten;
• hartkloppingen, hogere bloeddruk en verhoogd cholesterol.

Emotionele klachten stress

• angst;
• sombere buien;
• piekeren;
• opgejaagd gevoel;
• kort lontje;
• lusteloosheid;
• geen beslissingen kunnen nemen;
• onzekerheid;
• schuldgevoelens.

Stress kan naast lichamelijke en emotionele klachten ook cognitieve problemen veroorzaken. Wil je hier meer over weten? Bekijk dan onze pagina over stress-symptomen. 

Stress symptomen bij vrouwen

Vrouwen hebben vaker last van stress dan mannen. Veelvoorkomende symptomen zijn slaapproblemen, piekeren en gespannen spieren. Hoofdpijn door stress kom veel voor bij vrouwen en kan een teken van overbelasting zijn.

De redenen waarom vrouwen vaker stress ervaren, zijn verschillend. Ze hebben vaak meerdere zorgtaken en willen daarnaast een groot sociaal netwerk onderhouden. Ook speelt het vrouwelijke hormoon oestrogeen een rol: dit hormoon zorgt ervoor dat stresshormonen minder snel afneemt, waardoor stress langer aanhoudt. Daarnaast beïnvloedt de menstruatiecyclus – door schommelingen in oestrogeen en progesteron – hoe vrouwen met stress omgaan.

Stressbestendigheid 

Iedereen ervaart stress anders. Sommige zijn er meer vatbaar voor dan anderen. Positieve mensen hebben minder vaak last van stress dan pessimistische mensen. Eigenschappen als hoogsensitiviteit, moeite met grenzen stellen, loyaliteit, laag zelfbeeld, faalangst en ambitie maken je gevoeliger. Als je prestatiegericht, perfectionistisch of competitief bent, heeft dit ook invloed op je stressniveau. Net als problemen met plannen of een groot verantwoordelijkheidsgevoel verhogen je risico op stress. Ook speelt je behoefte aan controle een rol. Als je graag alles onder controle houdt, kan je angstig zijn om dingen los te laten en het onbekende te omarmen, wat leidt tot extra stress. 

Werkstress

1 op de 7 werknemers ervaart werkstress. Zij ervaren stress in hun werksituatie en vaak door een hoge werkdruk. Als jij je hierin herkent is de kans groot dat jouw werkdruk ook te hoog is en een te grote belasting voor je is. Vaak functioneer jij hierdoor slechter op werk en ook dat kan weer voor stress zorgen. Je gaat achter de feiten aanlopen. Neem werkstress altijd serieus want het kan een teken zijn dat je te veel hooi op je vork neemt en uiteindelijk leiden tot verzuim of ziekte.

Psychische gevolgen van stress

Door chronische stress kan je brein ontregeld raken, wat invloed heeft op je rationele en emotionele systeem. Verschillende hersengebieden werken door langdurige stress niet zoals normaal of kunnen zelfs beschadigd raken.

Stress kan uitmonden in een burn-out, maar ook een rol spelen bij het ontwikkelen van stemmingsstoornissen (zoals depressie), en angststoornissen. Ook kan stress een trigger zijn die tot psychotische klachten leidt.

Lichamelijke klachten en gevolgen van stress

Stress heeft veel invloed op je lichaam. Het stresshormoon onderdrukt je immuunsysteem en vermindert de aanmaak van witte bloedcellen, waardoor je afweersysteem verzwakt en je sneller ziek wordt. In een ‘noodsituatie’ geeft je lichaam prioriteit aan overleven boven lange termijngezondheid. Langdurige stress verhoogt het risico op diabetes type 2, hart- en vaatziekten, spijsverteringsklachten en kanker. Omdat stress je hartslag en bloeddruk verhoogt, kan het ook hartkloppingen veroorzaken.

Wat doet stress met je hersenen? 

Chronische stress heeft een negatieve invloed op het functioneren van jouw brein. Verschillende hersengebieden kunnen door chronische stress beschadigd raken. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot geheugenproblemen, het ontwikkelen van een depressie of angststoornis, of een stroom van negatieve emoties en/of gedachten. Ook blijft, door een slecht functionerende hippocampus, je lichaam cortisol aanmaken. En dit kan de hippocampus weer beschadigen. Dat zorgt voor een vicieuze cirkel. 

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

• Thuisarts
• GGZ standaarden