Stress

Stress hebben is heel normaal en menselijk. Voor sommige mensen is het een stok achter de deur om iets gedaan te krijgen. Maar als stress langer aanhoudt, erg hevig is of als je andere klachten ervaart door stress, kan het ongezond worden. Ernstige stressklachten kunnen namelijk bijdragen aan de ontwikkeling van een burn-out, depressie of angststoornis. En dat wil je voorkomen. Heb je last van stressklachten? 

Snel de juiste hulp

  • In ±15 minuten persoonlijk advies.
  • Aandacht voor jouw verhaal.
  • Gekoppeld aan een psycholoog die past.
Of bel direct 085-4014720
  • Snel de juiste hulp.
  • Persoonlijk advies.
Stress

Wat is stress?

Stress betekent dat de draaglast groter is dan de draagkracht. Je hebt het gevoel dat je niet aan alle eisen of verwachtingen kan voldoen, daardoor ervaar je spanning en druk. Een beetje stress is normaal en kan zelfs helpen om beter te presteren, omdat het je lichaam activeert en je concentratie verbetert. Maar als je langdurig onder druk staat, kan dit problemen geven. Dat noemen we ongezonde stress (surmenage). Stress kan een vicieuze cirkel creëren. Het tast je immuunsysteem aan, waardoor je vaker ziek wordt. Je kan bijvoorbeeld ook last krijgen van maagpijn of hoofdpijn, wat je vervolgens meer stress geeft en het probleem verergert. 

Acute stress

Het is normaal om in bepaalde situaties spanning te voelen, zoals bij een belangrijke presentatie of een (rij)examen. Dit noemen we acute stress en het helpt je om scherp te blijven en snel te reageren op gevaar. Je bloeddruk en hartslag stijgen, je ademhaling versnelt en je lichaam maakt adrenaline aan. Zodra het 'gevaar' voorbij is - of je de taak hebt voltooid - komt je lichaam weer tot rust. Ontspanning zorgt ervoor dat de gevolgen van stress wegebben, waardoor je klaar bent voor een volgende uitdaging.

Chronische stress

Langdurige stress kan ontstaan door situaties, zoals een scheiding, trauma of studiestress. Wanneer je constant onder spanning staat en moeilijk kan ontspannen, spreken we van chronische stress. Dit ontstaat wanneer er geen balans is tussen inspanning en ontspanning. Bij chronische stress herstelt je lichaam zich niet voldoende, wat invloed heeft op hoe jij je voelt. Je spieren zijn voortdurend gespannen, je bent vermoeid, kan je moeilijk concentreren of hebt vaak last van (spannings)hoofdpijn. Dit verhoogt de kans op overprikkeling, hartkloppingen en andere psychische klachten, zoals een burn-out, angststoornis of depressie.

Wat zijn de symptomen van stress?

Hoe mensen stress ervaren en welke symptomen ze hebben, verschilt per persoon. De meest voorkomende symptomen zijn: 

Lichamelijke klachten stress

  • hoofdpijn, spierpijn of rugpijn;
  • slecht slapen en vermoeid voelen;
  • veranderde eetlust;
  • hyperventileren;
  • beven;
  • meer zweten;
  • hartkloppingen, hogere bloeddruk en verhoogd cholesterol.

Emotionele klachten stress

Stress kan naast lichamelijke en emotionele klachten ook cognitieve problemen veroorzaken. Wil je hier meer over weten? Bekijk dan onze pagina over stress-symptomen

Stress symptomen bij vrouwen

Vrouwen hebben vaker last van stress dan mannen. Veelvoorkomende symptomen zijn slaapproblemen, piekeren en gespannen spieren. Hoofdpijn door stress kom veel voor bij vrouwen en kan een teken van overbelasting zijn.

De redenen waarom vrouwen vaker stress ervaren, zijn verschillend. Ze hebben vaak meerdere zorgtaken en willen daarnaast een groot sociaal netwerk onderhouden. Ook speelt het vrouwelijke hormoon oestrogeen een rol: dit hormoon zorgt ervoor dat stresshormonen minder snel afneemt, waardoor stress langer aanhoudt. Daarnaast beïnvloedt de menstruatiecyclus – door schommelingen in oestrogeen en progesteron – hoe vrouwen met stress omgaan.

Wat zijn de oorzaken van stress?

Stress ontstaat meestal door moeilijke of spannende situaties, zoals werkdruk, relatieproblemen, een chronische ziekte, geldzorgen of het verlies van een dierbare.

Ook je omgeving speelt een grote rol. Als je als kind veel stress hebt ervaren of je je onveilig voelde, kan dit je later gevoeliger maken voor stress. Veel stress tijdens de zwangerschap kan nadelige gevolgen hebben voor zowel jou als je baby. Een moeder met een hoge stressgevoeligheid kan dit al in de eerste acht weken van de zwangerschap doorgeven, waardoor het kind later – zelfs op volwassen leeftijd – gevoeliger is voor stress.

De mensen om je heen zijn ook belangrijk. Als je een goed sociaal netwerk hebt en je emoties kan uiten, heb je minder kans op stress.

Stressbestendigheid 

Iedereen ervaart stress anders. Sommige zijn er meer vatbaar voor dan anderen. Positieve mensen hebben minder vaak last van stress dan pessimistische mensen. Eigenschappen als hoogsensitiviteit, moeite met grenzen stellen, loyaliteit, laag zelfbeeld, faalangst en ambitie maken je gevoeliger. Als je prestatiegericht, perfectionistisch of competitief bent, heeft dit ook invloed op je stressniveau. Net als problemen met plannen of een groot verantwoordelijkheidsgevoel verhogen je risico op stress. Ook speelt je behoefte aan controle een rol. Als je graag alles onder controle houdt, kan je angstig zijn om dingen los te laten en het onbekende te omarmen, wat leidt tot extra stress. 

Werkstress

1 op de 7 werknemers ervaart werkstress. Zij ervaren stress in hun werksituatie en vaak door een hoge werkdruk. Als jij je hierin herkent is de kans groot dat jouw werkdruk ook te hoog is en een te grote belasting voor je is. Vaak functioneer jij hierdoor slechter op werk en ook dat kan weer voor stress zorgen. Je gaat achter de feiten aanlopen. Neem werkstress altijd serieus want het kan een teken zijn dat je te veel hooi op je vork neemt en uiteindelijk leiden tot verzuim of ziekte.

Welke gevolgen heeft stress?

Langdurige stress kan samengaan met of uitmonden in een burn-out, een depressie of angststoornis. Als je continue verhoogde stress ervaart en de balans tussen inspanning en ontspanning verstoord raakt heeft dat gevolgen.

Psychische gevolgen van stress

Door chronische stress kan je brein ontregeld raken, wat invloed heeft op je rationele en emotionele systeem. Verschillende hersengebieden werken door langdurige stress niet zoals normaal of kunnen zelfs beschadigd raken.

Stress kan uitmonden in een burn-out, maar ook een rol spelen bij het ontwikkelen van stemmingsstoornissen (zoals depressie), en angststoornissen. Ook kan stress een trigger zijn die tot psychotische klachten leidt.

Lichamelijke klachten en gevolgen van stress

Stress heeft veel invloed op je lichaam. Het stresshormoon onderdrukt je immuunsysteem en vermindert de aanmaak van witte bloedcellen, waardoor je afweersysteem verzwakt en je sneller ziek wordt. In een ‘noodsituatie’ geeft je lichaam prioriteit aan overleven boven lange termijngezondheid. Langdurige stress verhoogt het risico op diabetes type 2, hart- en vaatziekten, spijsverteringsklachten en kanker. Omdat stress je hartslag en bloeddruk verhoogt, kan het ook hartkloppingen veroorzaken.

Wat doet stress met je hersenen? 

Chronische stress heeft een negatieve invloed op het functioneren van jouw brein. Verschillende hersengebieden kunnen door chronische stress beschadigd raken. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot geheugenproblemen, het ontwikkelen van een depressie of angststoornis, of een stroom van negatieve emoties en/of gedachten. Ook blijft, door een slecht functionerende hippocampus, je lichaam cortisol aanmaken. En dit kan de hippocampus weer beschadigen. Dat zorgt voor een vicieuze cirkel. 

Wat helpt tegen stress?

Na een drukke dag is het verleidelijk om op de bank te ploffen, maar juist bewegen helpt je om stress los te laten. Sporten, zelfs als je moe bent, verlaagt je stressniveau en verbetert je slaap. Stresshormonen zoals cortisol en adrenaline kunnen je slaap verstoren, waardoor je moeilijk in slaap valt of vaak wakker wordt. Om beter te slapen, is het belangrijk om je gedachten van je af te zetten. Dit kan je doen door ze op te schrijven of een wandeling te maken. Goed slapen helpt je om beter met stress om te gaan.

Wil je meer tips? Lees hier hoe je stress kan verminderen.

Luister de podcast Waar wacht je op?

Oververmoeid? Stress? Overspannen? Of misschien een burn-out?

Burn-out aflevering

Behandeling stress

Stress kan verschillende oorzaken hebben. Daarom kijken we samen naar waar jouw klachten vandaan komen. Ervaar je spanningsklachten door angst of een trauma? Dan kan EMDR helpen. Vervolgens onderzoeken we hoe je met stress omgaat en hoe je dit kan verbeteren, bijvoorbeeld met cognitieve gedragstherapie. Je leert je grenzen herkennen en bewaken, wat je zelfvertrouwen vergroot. Daarna werken we aan balans, met focus op structuur, ontspanning en activiteiten die je energie geven. Tot slot stel je samen met je psycholoog een signaleringsplan op, zodat je stress eerder herkent en op tijd kan ingrijpen. 

Hulp bij stress

Lukt het je niet om de stress zelf te verminderen, of nemen je klachten toe? Een psycholoog kan je helpen om stress beter te begrijpen en er anders mee om te gaan. Je staat er niet alleen voor. Heb je nog vragen of weet je niet welke hulp je nodig hebt? Bel naar 085-4014720 of plan hier je adviesgesprek in. Ons verwijsteam denkt graag met je mee. 

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

Psycholoog Diana van Winden uit Vlaardingen
24/02/2023

Informatie nagekeken door expert

Deze pagina is nagekeken door Diana van Winden, Psycholoog in Vlaardingen. Diana is gespecialiseerd in het behandelen van onder andere stress. Diana is aangesloten bij Psyned, NIP. Wil je meer weten? Bekijk hier het profiel.

Deze psychologen helpen je graag bij Stress

Bekijk hun profiel en plan je gratis adviesgesprek in.

afbeelding aanbeveling

Niels (29): 'Ik werd vergeetachtiger en snel geprikkeld, iets wat totaal niet bij mij past.'

De stress die Niels zijn overvolle dagen meebrachten werd steeds erger. Lees mijn ervaringsverhaal

Veelgestelde vragen

Psycholoog Diana van Winden uit Vlaardingen
24/02/2023

Informatie nagekeken door expert

Deze pagina is nagekeken door Diana van Winden, Psycholoog in Vlaardingen. Diana is gespecialiseerd in het behandelen van onder andere stress. Diana is aangesloten bij Psyned, NIP. Wil je meer weten? Bekijk hier het profiel.

Waar wacht je op?

Plan vandaag nog een vrijblijvend adviesgesprek. Wij bellen je op, samen bespreken we in ± 15 minuten je hulpvraag en we koppelen je aan een psycholoog die bij jou past.

Of direct bellen? Bel 085-4014720