Faalangst

Wat is faalangst?

Iedereen is weleens bang om te falen. Het is heel normaal dat je soms denkt: ‘Wat als het niet lukt?’. Zeker op momenten waarop je moet presteren, zoals tijdens een presentatie, een toets of een belangrijke opdracht op je werk. Je wilt het graag goed doen en dat maakt je zenuwachtig. Die spanning maakt je alert en helpt je juist om beter te presteren. Na afloop zakt die spanning weer weg.

Bij faalangst is de spanning veel groter en niet meer helpend. De angst om fouten te maken is zo sterk dat je juist minder goed presteert. Soms blokkeer je volledig of durf je iets helemaal niet meer te doen.

Wat zijn de symptomen van faalangst?

De klachten bij faalangst lijken sterk op die van angststoornissen. Je kan zowel lichamelijke als mentale klachten ervaren, zoals:

Emotionele symptomen van faalangst:

• Veel piekeren;
• een negatief zelfbeeld;
• denken dat anderen beter zijn dan jij;
• moeite hebben met het ontvangen van complimenten.

Wat voor soorten faalangst zijn er?

Faalangst kan er voor iedereen anders uitzien. Er zijn drie vormen die we vaak tegenkomen:

Cognitieve faalangst – Bang dat je niks meer weet tijdens een toets?

Bij cognitieve faalangst ben je bang dat je kennis tekortschiet. Je hebt het gevoel dat je niet goed genoeg hebt geleerd. Dit komt vaak voor als je bijvoorbeeld een toets moet maken. Je maakt je al dagen van tevoren zorgen en als het moment daar is blokkeer je helemaal door de spanning.

Wat zijn de oorzaken van faalangst?

Faalangst ontstaat niet zomaar. Meestal spelen er meerdere factoren mee. Wat je hebt meegemaakt, hoe je over jezelf denkt en de verwachtingen van anderen kunnen allemaal invloed hebben.

Iedereen wil graag gewaardeerd worden en ergens bij horen. Dat is heel normaal. Maar bij faalangst ben je bang dat anderen je minder aardig of minder belangrijk vinden als je niet goed presteert. Je bent bang om hun waardering te verliezen.

Faalangst en prestatiedrang

In onze maatschappij ligt veel nadruk op presteren: je moet goed scoren op school, een goede baan hebben en het liefst voldoen aan het perfecte plaatje. Social media versterken dit effect: je ziet vooral successen van anderen, wat de druk om zelf ook te presteren verhoogt. Omdat de verwachtingen zo hoog zijn, kan je het gevoel krijgen dat je er alleen toe doet als je zo goed mogelijk presteert. Hierdoor kan de angst om te falen ontstaan.

Als je bijvoorbeeld dyslexie, autisme of een visuele beperking hebt, kan het zijn dat je sneller aan jezelf twijfelt. Misschien krijg je daardoor het gevoel dat je jezelf moet bewijzen tegenover anderen.

Gevolgen faalangst

Gedachten ‘ik kan het niet’ of  ‘ik ben niet goed genoeg’ zorgen ervoor dat je moeilijker kan functioneren en maken je bang om te falen. Daardoor gebeurt precies wat je vreest, en kom je in een vicieuze cirkel terecht. Omdat je denkt dat je niet goed genoeg bent, krijg je de volgende keer meer stress. Dit zorgt ervoor dat je slechter presteert en denkt: ‘Zie je wel, ik kan het niet’. Soms ga je situaties uit de weg om schaamte of afwijzing te voorkomen.

Mensen met faalangst zijn bang voor vijf gevolgen van falen: schaamte, onzekerheid voor zichzelf, zorgen over de toekomst, verlies van interesse van anderen en het boos maken van anderen. Doordat zij deze gevolgen verwachten, voelen situaties vaak als meer bedreigend. 

Faalangst behandelen

Als faalangst je belemmert, kan een psycholoog je helpen om hiermee om te gaan. Samen onderzoeken jullie waar je angst vandaan komt en welke gedachten je onzeker maken. Veel mensen met faalangst denken automatisch: ‘Ik kan dit niet’ of ‘Als ik faal, vinden mensen me dom.’ Tijdens de behandeling leer je deze negatieve gedachten herkennen en ombuigen naar positieve, helpende gedachten. Een veelgebruikte methode hiervoor is cognitieve gedragstherapie. De behandeling wordt altijd afgestemd op jouw persoonlijke situatie. Met de juiste hulp leer je stap voor stap om met meer rust en zelfvertrouwen te presteren, zonder dat faalangst je tegenhoudt.

Hulp bij faalangst

Heeft faalangst te veel grip op je en belemmert het je in het dagelijks leven? Een psycholoog kan je helpen om je faalangst te overwinnen. Samen kijken jullie naar de oorzaak van je angst en werken jullie aan het doorbreken van negatieve gedachtepatronen. Je leert hoe je gedachten je gedrag beïnvloeden — en hoe je dat kunt veranderen.

Heb je nog vragen of zoek je de juiste hulp? Bel ons dan op 085-4014720 of plan hier je gratis adviesgesprek. We helpen je graag verder.

Tips tegen faalangst

Faalangst kan veel invloed hebben op je leven. Je durft bijvoorbeeld je mening niet te geven tijdens een vergadering, je presteert minder goed op school of op je werk, of je voelt dat je helemaal vastloopt. Dit kan je echt in de weg staan. De tips hieronder kunnen je helpen om je faalangst te overwinnen.

Tip 1: Je hoort fouten te maken om succesvol te kunnen zijn

‘Fouten’ hebben we nodig om te kunnen groeien. Eigenlijk kunnen we ook beter spreken over gewenste of ongewenste resultaten in plaats van goed of fout. Om tot het gewenste resultaat te komen moet je weten wat het ongewenste resultaat is. Je kan niet falen, alleen ongewenst resultaat behalen, waardoor je weet dat je iets moet veranderen om wel tot het gewenste resultaat te komen. Zie het falen niet als iets negatiefs, maar als iets waar je van kan leren en beter door kan worden.