Faalangst
Bij faalangst ben je bang om een fout te maken of iets niet goed te doen. Bijna iedereen heeft hier wel eens mee te maken, maar voor sommige mensen is deze angst zo groot dat het hun dagelijks leven beïnvloedt. Je kan moeite hebben met slapen, situaties gaan vermijden en onder je kunnen presteren. Lukt het niet om je faalangst te overwinnen?
Snel de juiste hulp
- In ±15 minuten persoonlijk advies.
- Aandacht voor jouw verhaal.
- Gekoppeld aan een psycholoog die past.
Faalangst
Bij faalangst ben je bang om een fout te maken of iets niet goed te doen. Bijna iedereen heeft hier wel eens mee te maken, maar voor sommige mensen is deze angst zo groot dat het hun dagelijks leven beïnvloedt. Je kan moeite hebben met slapen, situaties gaan vermijden en onder je kunnen presteren. Lukt het niet om je faalangst te overwinnen?
Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 17 februari 2023
Snel de juiste hulp
We bespreken graag persoonlijk in ± 15 minuten hoe we jou kunnen helpen aan de hand van jouw verhaal.
Wat is faalangst?
Iedereen is weleens bang om te falen. Het is heel normaal dat je soms denkt: ‘Wat als het niet lukt?’. Zeker op momenten waarop je moet presteren, zoals tijdens een presentatie, een toets of een belangrijke opdracht op je werk. Je wilt het graag goed doen en dat maakt je zenuwachtig. Die spanning maakt je alert en helpt je juist om beter te presteren. Na afloop zakt die spanning weer weg.
Bij faalangst is de spanning veel groter en niet meer helpend. De angst om fouten te maken is zo sterk dat je juist minder goed presteert. Soms blokkeer je volledig of durf je iets helemaal niet meer te doen.
Wat zijn de symptomen van faalangst?
De klachten bij faalangst lijken sterk op die van angststoornissen. Je kan zowel lichamelijke als mentale klachten ervaren, zoals:
Emotionele symptomen van faalangst:
- Veel piekeren;
- een negatief zelfbeeld;
- denken dat anderen beter zijn dan jij;
- moeite hebben met het ontvangen van complimenten.
Lichamelijke symptomen van faalangst:
- versnelde hartslag;
- zweten;
- slecht slapen;
- misselijkheid;
- gespannen spieren;
- trillen;
- een droge mond;
- versnelde ademhaling (hyperventilatie);
- hoofdpijn.
Gedrag bij faalangst:
- smoesjes bedenken of liegen om onder dingen uit te komen;
- uitstelgedrag;
- onder je niveau presteren;
- overdreven hard werken;
- alles perfect willen doen.
Extreme faalangst
Bij extreme faalangst is de angst om te falen zo groot dat het je helemaal kan blokkeren. De spanning neemt het over, waardoor je in paniek kan raken of situaties juist gaat vermijden.
In je hoofd kunnen negatieve gedachten rondspoken, zoals: 'Ik ben niet goed genoeg' of 'Wat als ik een fout maak?' Je lichaam reageert alsof je in gevaar bent: je hartslag versnelt, je ademhaling wordt oppervlakkiger en je spieren spannen zich aan. Daardoor wordt helder denken lastiger, en dat maakt het nog moeilijker om te doen wat je eigenlijk wilt — of kan.
Wat voor soorten faalangst zijn er?
Faalangst kan er voor iedereen anders uitzien. Er zijn drie vormen die we vaak tegenkomen:
Cognitieve faalangst – Bang dat je niks meer weet tijdens een toets?
Bij cognitieve faalangst ben je bang dat je kennis tekortschiet. Je hebt het gevoel dat je niet goed genoeg hebt geleerd. Dit komt vaak voor als je bijvoorbeeld een toets moet maken. Je maakt je al dagen van tevoren zorgen en als het moment daar is blokkeer je helemaal door de spanning.
Sociale faalangst – Bang voor wat anderen van je vinden?
Sociale faalangst komt voor als je in contact bent met anderen. Je maakt je zorgen over wat zij van je vinden. Je bent bang dat ze je niet goed genoeg vinden, je niet mogen of dat je kritiek krijgt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren tijdens een gesprek of als je een groep moet toespreken tijdens een presentatie.
Motorische faalangst – Bang dat je lichaam je in de steek laat?
Bij motorische faalangst heb je moeite met dingen doen die je gewoon kan. Je lichaam kan het, maar door de spanning lukt het toch niet goed. Bijvoorbeeld tijdens het sporten, schrijven of schilderen. Je voelt je zo zenuwachtig dat je je lichaam niet goed onder controle hebt.
Wat zijn de oorzaken van faalangst?
Faalangst ontstaat niet zomaar. Meestal spelen er meerdere factoren mee. Wat je hebt meegemaakt, hoe je over jezelf denkt en de verwachtingen van anderen kunnen allemaal invloed hebben.
Iedereen wil graag gewaardeerd worden en ergens bij horen. Dat is heel normaal. Maar bij faalangst ben je bang dat anderen je minder aardig of minder belangrijk vinden als je niet goed presteert. Je bent bang om hun waardering te verliezen.
Faalangst en prestatiedrang
In onze maatschappij ligt veel nadruk op presteren: je moet goed scoren op school, een goede baan hebben en het liefst voldoen aan het perfecte plaatje. Dit kan veel druk geven. Je kan daardoor het gevoel krijgen: 'Ik moet alles perfect doen, anders ben ik niet goed genoeg'. Omdat de verwachtingen zo hoog zijn, kan je het gevoel krijgen dat je er alleen toe doet als je zo goed mogelijk presteert. Hierdoor kan de angst om te falen ontstaan.
Als je bijvoorbeeld dyslexie, autisme of een visuele beperking hebt, kan het zijn dat je sneller aan jezelf twijfelt. Misschien krijg je daardoor het gevoel dat je jezelf moet bewijzen tegenover anderen.
Faalangst door een laag zelfbeeld
Een negatief zelfbeeld is een veelvoorkomende oorzaak van faalangst. Negatieve gedachten, veroorzaakt door je zelfbeeld, kunnen ervoor zorgen dat jij denkt dat je gaat falen. Succes noem je geluk en falen komt volgens jou door je eigen tekortkomingen. Deze onzekerheid vergroot je angst om te falen.
Faalangst door eerdere ervaringen
Ook als je zelfvertrouwen is aangetast - bijvoorbeeld doordat je gepest bent op school of op het werk - kan dit leiden tot faalangst. Misschien hebben anderen je in het verleden het gevoel gegeven dat je niet goed genoeg was, of heb je het gevoel dat je een presentatie hebt verpest. Hierdoor ben je bang dat het weer zal gebeuren.
Perfectionisme en faalangst
Als je perfectionistisch bent, wil je alles heel goed doen. Je bent streng voor jezelf en vindt al snel dat iets beter moet. Een zeven is voor jou niet goed genoeg — je wilt liever een tien. Je bent pas echt blij als iets helemaal perfect is. Hierdoor leg je de lat erg hoog voor jezelf.
Doordat je zulke hoge eisen aan jezelf stelt, zet je jezelf flink onder druk. Je wilt geen fouten maken en dat zorgt voor veel stress en spanning. Je bent steeds bezig met de vraag: 'Doe ik het wel goed genoeg?'.
Deze manier van denken kan je onzeker maken. Je zelfbeeld wordt erdoor beïnvloed. Uiteindelijk kan perfectionisme zelfs faalangst veroorzaken, omdat je bang wordt dat je nooit goed genoeg presteert.
Gevolgen faalangst
Gedachten ‘ik kan het niet’ of ‘ik ben niet goed genoeg’ zorgen ervoor dat je moeilijker kan functioneren en maken je bang om te falen. Daardoor gebeurt precies wat je vreest, en kom je in een vicieuze cirkel terecht. Omdat je denkt dat je niet goed genoeg bent, krijg je de volgende keer meer stress. Dit zorgt ervoor dat je slechter presteert en denkt: ‘Zie je wel, ik kan het niet’. Soms ga je situaties uit de weg om schaamte of afwijzing te voorkomen.
Mensen met faalangst zijn bang voor vijf gevolgen van falen: schaamte, onzekerheid voor zichzelf, zorgen over de toekomst, verlies van interesse van anderen en het boos maken van anderen. Doordat zij deze gevolgen verwachten, voelen situaties vaak als meer bedreigend.
Faalangst behandelen
Als faalangst je belemmert, kan een psycholoog je helpen om hiermee om te gaan. Samen onderzoeken jullie waar je angst vandaan komt en welke gedachten je onzeker maken. Veel mensen met faalangst denken automatisch: ‘Ik kan dit niet’ of ‘Als ik faal, vinden mensen me dom.’ Tijdens de behandeling leer je deze negatieve gedachten herkennen en ombuigen naar positieve, helpende gedachten. Een veelgebruikte methode hiervoor is cognitieve gedragstherapie. De behandeling wordt altijd afgestemd op jouw persoonlijke situatie. Met de juiste hulp leer je stap voor stap om met meer rust en zelfvertrouwen te presteren, zonder dat faalangst je tegenhoudt.
Hulp bij faalangst
Heeft faalangst te veel grip op je en belemmert het je in het dagelijks leven? Een psycholoog kan je helpen om je faalangst te overwinnen. Samen kijken jullie naar de oorzaak van je angst en werken jullie aan het doorbreken van negatieve gedachtepatronen. Je leert hoe je gedachten je gedrag beïnvloeden — en hoe je dat kunt veranderen.
Heb je nog vragen of zoek je de juiste hulp? Bel ons dan op 085-4014720 of plan hier je gratis adviesgesprek. We helpen je graag verder.
Tips tegen faalangst
Faalangst kan veel invloed hebben op je leven. Je durft bijvoorbeeld je mening niet te geven tijdens een vergadering, je presteert minder goed op school of op je werk, of je voelt dat je helemaal vastloopt. Dit kan je echt in de weg staan. De tips hieronder kunnen je helpen om je faalangst te overwinnen.
Tip 1: Je moet fouten maken om succesvol te kunnen zijn
‘Fouten’ hebben we nodig om te kunnen groeien. Eigenlijk kunnen we ook beter spreken over gewenste of ongewenste resultaten in plaats van goed of fout. Om tot het gewenste resultaat te komen moet je weten wat het ongewenste resultaat is. Je kan niet falen, alleen ongewenst resultaat behalen, waardoor je weet dat je iets moet veranderen om wel tot het gewenste resultaat te komen. Zie het falen niet als iets negatiefs, maar als iets waar je van kan leren en beter door kan worden.
Tip 2: Wees je bewust van jouw gedachten
Kloppen jouw gedachten wel? En helpen ze je verder of praten ze jou alleen maar de put in? Veel van onze gedachten zijn negatief, maar blijken achteraf niet te kloppen. Verzamel voor jezelf eens een aantal voorbeelden van situaties waarbij je vooraf dacht dat het je niet zou lukken en die achteraf wel goed gingen. Je zal merken dat je best wel wat voorbeelden kan bedenken. Gebruik deze voorbeelden op de momenten dat je denkt dat iets je niet gaat lukken.
Tip 3: Geef jezelf advies alsof jij je eigen beste vriend(in) bent
Naar onszelf kunnen we soms meedogenloos zijn, terwijl we naar anderen vaak een stuk milder zijn. Vergeet niet dat jij ook een mens bent. Wat zou je zeggen tegen een vriend(in) die in jouw situatie zit en hetzelfde gevoel heeft? Door jezelf van een afstandje te bekijken kan je vaak constructiever reageren. Als een ander wel ‘fouten’ mag maken, waarom zou jij het dan niet mogen?
Deze psychologen helpen je graag bij Angststoornis
Bekijk hun profiel en plan je gratis adviesgesprek in.
Jacquelienvan der Veen
Behandelt:
Niet-aangeboren hersenletsel (NAH), Depressie, Zingevingsvragen en meer
Talen:
MithraFalter
Behandelt:
Rouw- en verliesverwerking, Stress- en spanningsklachten, Angst en meer
Talen:
ChristianFolten
Behandelt:
Aanpassingsproblematiek, Relatieproblemen (individueel), Persoonlijkheidsstoornis en meer
Talen:
BregittePruim
Behandelt:
Chronische vermoeidheid, Trauma, Werkgerelateerde problematiek en meer
Talen:
EvaBastin
Behandelt:
Werkgerelateerde problematiek, Negatief zelfbeeld, Stress- en spanningsklachten en meer
Talen:
NineLutgert
Behandelt:
Rouw- en verliesverwerking, Postnatale depressie, Dwangklachten en meer
Talen:
Direct inplannen
AleksandraDrewa
Behandelt:
Burn-out, Levensfaseproblematiek, Negatief zelfbeeld en meer
Talen:
KhadichaAmarti
Behandelt:
Depressie, Hechtingsproblematiek, Werkgerelateerde problematiek en meer
Talen:
HesterBoersma
Behandelt:
Werkgerelateerde problematiek, Stress- en spanningsklachten, Relatieproblemen (individueel) en meer
Talen:
Direct inplannen
ThomasPrins
Behandelt:
Faalangst, Aanpassingsproblematiek, Studieproblemen en meer
Talen:
Maaike: "Iedere dag had ik paniekaanvallen."
Maaike haar angststoornis hield haar leven volledig in z'n greep. Tot ze hulp zocht.Veelgestelde vragen
Hoe herken je faalangst bij je kind?
Als je kind last heeft van faalangst, kan je dat op verschillende manieren merken. Vaak heeft je kind weinig vertrouwen in zichzelf en wordt het snel zenuwachtig als er iets nieuws of spannends moet gebeuren.
Je kind kan dan moeilijk nadenken, veel fouten maken of helemaal blokkeren. Ook hoor je misschien vaak zinnen als: “Ik kan dit niet” of “Ik mag geen fouten maken.”
Soms durft je kind nieuwe dingen niet eens meer te proberen, of twijfelt het heel lang bij opdrachten op school. Het kan ook zijn dat je kind geen zin meer heeft om naar school te gaan, slecht slaapt of last heeft van buikpijn of hoofdpijn.
Kan faalangst vanzelf overgaan?
Als je positieve ervaringen opdoet en succesmomenten beleeft, kan faalangst verminderen of zelfs verdwijnen. Maar het komt ook voor dat de faalangst blijft of erger wordt. Als de angst je leven gaat beïnvloeden, is het verstandig om hulp te zoeken bij een psycholoog.
Een psycholoog helpt je om te begrijpen waar jouw faalangst vandaan komt. Samen kijken jullie naar de oorzaak en wat jij nodig hebt om je beter te voelen. Op basis daarvan wordt een passende behandeling gekozen. Veelgebruikte behandelmethoden bij faalangst zijn EMDR en cognitieve gedragstherapie.
Kan faalangst leiden tot een burn-out of depressie?
Ja, faalangst kan leiden tot overbelasting, burn-out of zelfs depressieve klachten.
Als je lang last hebt van faalangst, ben je vaak gespannen en maak je je veel zorgen. Je bent steeds bang dat je iets niet goed doet. Dat kost veel energie. Je lichaam en hoofd raken daardoor moe en uitgeput. Dit kan uiteindelijk zorgen voor een burn-out.
Faalangst kan je ook erg onzeker maken. Als je steeds denkt dat je niet goed genoeg bent, kan je somber of verdrietig worden. Soms kan dit overgaan in depressieve klachten.
Wat is de oorzaak van faalangst in mijn jeugd?
Misschien kreeg je vroeger veel kritiek of moest je altijd goed presteren — bijvoorbeeld van ouders, leraren of andere mensen om je heen. Ook gepest worden kan ervoor zorgen dat je bang wordt om fouten te maken. Als je als kind vaak het gevoel had dat je niet goed genoeg was, kan dat blijven hangen. Je gaat dan denken: “Ik mag geen fouten maken” of “Ik moet alles perfect doen.”
Deze gedachten kunnen ervoor zorgen dat je extra hard je best doet om fouten te voorkomen. Maar daardoor leg je veel druk op jezelf. Dit kan leiden tot stress, onzekerheid en uiteindelijk faalangst.
Gelukkig kan je later leren om hier anders mee om te gaan, zodat je minder streng wordt voor jezelf en weer meer zelfvertrouwen krijgt.
Blogs over Angst
In de Psyned blog delen we handige tips, adviezen en inzichten over mentale gezondheid.
Waar wacht je op?
Plan vandaag nog een vrijblijvend adviesgesprek. Wij bellen je op, samen bespreken we in ± 15 minuten je hulpvraag en we koppelen je aan een psycholoog die bij jou past.
Of direct bellen? Bel 085-4014720
