ADHD
Op het moment dat je ADHD hebt of denkt dat je dit hebt, kan je tegen flink wat uitdagingen aanlopen in je leven. Bij mensen met ADHD komen prikkels harder en intenser binnen dan bij anderen. Het voelt soms alsof je hoofd ‘vol’ zit. Dat maakt de kans op een angststoornis of depressie groter. En dat is natuurlijk ontzettend vervelend. Gelukkig kan een psycholoog of therapeut je goed leren omgaan met ADHD, zodat je prima kan functioneren in het dagelijks leven. Direct aan de slag?
Wij kunnen je helpen
Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij je past
- Erkende psychologen
- Al 47.242 mensen geholpen
- Snel en persoonlijk
- Geen wachtlijst
Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 26 juli 2023
hoe we je kunnen helpen.
Wat is ADHD?
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder en noemen we ook wel aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Volledige genezing is helaas (nog) niet mogelijk, maar met een ADHD-behandeling kan je er goed mee leren leven. ADHD is een erfelijke aandoening. Je kan er een genetische aanleg voor hebben, en ook de omgeving waar je in opgroeit kan invloed hebben op het ontwikkelen of het tot uiting laten komen van de stoornis.
Kenmerken van ADHD
Het is lastig om een goed beeld te schetsen van iemand met ADHD. Iedereen ervaart het op zijn of haar eigen manier. Niet alle mensen met ADHD vertonen impulsief gedrag, zijn hyperactief of hebben moeite met concentreren. Sommigen vinden het lastig om stil te zitten en zijn erg druk. Terwijl anderen minder opvallen omdat ze dromerig zijn. Wel zijn er verschillende kenmerken waaraan je ADHD kan herkennen. Zo ben je snel afgeleid, heb je moeite met plannen en organiseren en je bent impulsief. Je ervaart veel onrust in je hoofd, daarom is stilzitten zo lastig voor jou.
Soorten ADHD
Je kan ADHD onderverdelen in drie soorten: ADHD-I, ADHD-H en ADHD-C. De kenmerken van ADHD die jij merkt, bepalen voor een groot deel welk van de drie typen ADHD je hebt. Het betekent overigens niet dat als je jezelf herkent in een aantal ADHD-kenmerken, je ook meteen ADHD hebt. We verliezen tenslotte allemaal wel eens onze aandacht of concentratie. Een belangrijke voorwaarde is dat je de symptomen al voor je 12e jaar ervaarde en ze ook duidelijk een negatieve impact hebben op je leven.
Graag leggen we de verschillende soorten ADHD aan je uit:
1. ADHD-I: Het overwegende onoplettende soort (ADHD Inattentive)
Bij dit type ADHD vind je het vooral lastig om je aandacht vast te houden en je te concentreren. Dit noemen we ook wel ADD. Bij ADD ervaar je dezelfde symptomen als bij ADHD. Het verschil zit hem in dat je minder last hebt van hyperactiviteit en impulsiviteit. Vooral je aandacht erbij houden is een grote uitdaging voor jou. Er gaan veel gedachten door je hoofd. Hierdoor kan je vaak dromerig of chaotisch overkomen. Er gaat van alles door je hoofd en daarom voel je je snel overprikkeld.
2. ADHD-H: Hyperactieve en impulsieve soort (ADHD Hyperactive/Impulsive)
Deze soort ADHD uit zich vaak op twee manieren: door middel van lichamelijke onrust of door innerlijke onrust en impulsiviteit. Dit is vaak moeilijk te onderdrukken, sterker nog: je hebt het vaak niet eens door. De hyperactiviteit is bij volwassenen vaak minder aanwezig, omdat zij hun gedrag beter onder controle hebben dan kinderen.
3. ADHD-C: Gecombineerde soort (ADHD-Combined)
Als je last hebt van hyperactiviteit en je ook moeite hebt om je aandacht erbij te houden, heb je waarschijnlijk ADHD-C. Dit is de gecombineerde soort van ADHD en komt het meest voor. Hierbij heb je dus te maken met zowel hyperactiviteit, moeite met het vasthouden van de aandacht als het impulsieve gedrag. Dit laat zich zien in een combinatie van de symptomen van ADHD-I en ADHD-H die hierboven staan beschreven.
ADHD-symptomen
ADHD uit zich bij iedereen anders. Dat maakt het soms lastig om te herkennen. In de DSM-5, het handboek voor psychologen, vind je verschillende kenmerken die passen bij ADHD. Als je minstens zes maanden last hebt van zes of meer symptomen kan er sprake zijn van ADHD. Hieronder vind je een aantal ADHD-kenmerken:
- onrustig bewegen met handen en voeten of draaien op de stoel;
- moeite met stilzitten;
- ongepast gedrag, zoals rondrennen;
- moeite met emoties;
- weinig of moeilijk rustig kunnen spelen;
- doordraven of blijven herhalen;
- aan een stuk door praten;
- het antwoord eruit gooien voordat de vraag afgemaakt is;
- niet op je beurt kunnen wachten;
- anderen storen in hun bezigheden;
- spontane en impulsieve aankopen;
- teveel geld uitgeven;
- snel boos worden, ook als er niet zoveel aan de hand is;
- te hard en/of onverantwoord autorijden.
ADHD-diagnose
Wil je weten of je ADHD hebt? Een psycholoog of psychiater kan een ADHD-diagnose stellen. Tijdens het eerste gesprek bespreek je of je ADHD-symptomen hebt of dat er andere onderliggende problemen zijn. Soms komen concentratieproblemen, hyperactiviteit of impulsiviteit ook voor bij een depressie of angst. Een ADHD-diagnose krijg je meestal na het invullen van een vragenlijst en een uitgebreid interview.
ADHD test
Denk je dat je ADHD hebt? Doe dan onze ADHD-zelftest. Let op: de test geeft je alleen een idee. Als de resultaten wijzen op ADHD kan je ervoor kiezen om je verder te laten onderzoeken voor een officiële ADHD-diagnose.
ADHD-test: kan je ADHD hebben?
Doe de ADHD-test en krijg direct inzicht in je klachten.
ADHD bij volwassenen
ADHD diagnosticeren bij volwassenen is een stuk lastiger dan bij kinderen. Dat komt omdat volwassenen vaak minder last hebben van de impulsiviteit en hyperactiviteit dan kinderen, maar dus wel last hebben van innerlijke onrust en/of aandachtsproblemen. Volwassenen krijgen dan ook vaker de diagnose ADD (ADHD-I) dan ADHD. Volwassenen krijgen alleen de diagnose ADHD als ze als kind ook al last hadden van de ADHD-symptomen.
Als je als volwassene de diagnose ADHD of ADD krijgt, kan dat natuurlijk ontzettend moeilijk zijn. Toch kan het ook een opluchting zijn. Het kan je helpen te verklaren waarom sommige situaties zo moeilijk voor je zijn. Zo kan je dit makkelijker accepteren en ermee om leren gaan. In het blogartikel ‘AD(H)D in de praktijk‘ lees je meer over de positieve kant van op volwassen leeftijd de diagnose ADHD krijgen.
ADHD-symptomen volwassenen
ADHD bij volwassenen uit zich vaak in problemen met concentreren, plannen en organiseren. Dit kan zorgen voor problemen op werk of in relaties. Ook bij volwassenen uiten de kenmerken van ADHD zich bij iedereen anders, maar over het algemeen vinden volwassenen met ADHD het moeilijk om dingen af te maken, zijn ze snel afgeleid en leidt dat vaak tot slordigheidsfouten. Ze zijn vaak vergeetachtig en raken regelmatig spullen kwijt. Ze kunnen impulsief omgaan met geld. Dit uit zich in bijvoorbeeld gokken of veel geld uitgeven aan spullen die niet per se nodig zijn.
ADHD bij vrouwen
Mannen krijgen vaker de diagnose ADHD dan vrouwen. De kenmerken van ADHD bij vrouwen en mannen zijn vrijwel hetzelfde, maar bij vrouwen wordt met name ADD vaak laat in hun leven gediagnosticeerd. Ze zijn meestal actief bezig om hun ‘beperkingen’ te verstoppen. Vrouwen passen zich sneller aan en leren zichzelf (sociaal) wenselijk gedrag. Al dat in- en aanpassen kost vrouwen met ADHD ontzettend veel energie. In plaats van dat je bezig bent met waar je goed in bent, ben je meer aan het overleven met allerlei trucjes en mechanismes die je jezelf in de jaren hebt aangeleerd. Met als gevolg: een ontzettend vol hoofd en een overprikkeld brein.
ADHD en comorbiditeit
Als je ADHD hebt, kan je te maken hebben met meerdere aandoeningen. Dit noemen we comorbiditeit. Erg vervelend natuurlijk en bij mensen met ADHD is dit vaker wél het geval dan niet. Dit kan ervoor zorgen dat ADHD over het hoofd gezien wordt op het moment dat volwassenen kampen met depressie, angsten of burn-out. Mensen die chronisch of vaak te maken hebben met dit soort problemen, kunnen daarom ook denken aan ADHD en laten onderzoeken of die aandoening de oorzaak is van de andere problemen.
Ook autisme wordt vaak verward met ADHD en komt regelmatig samen met ADHD voor. OCD (obsessieve compulsieve stoornis) is bijvoorbeeld een vorm van comorbiditeit bij ADHD, maar ook een autismekenmerk. Als iemand de diagnose autisme heeft gekregen, zeker bij vrouwen, wordt er vaak niet meer gekeken naar de mogelijke diagnose ADHD.
Gevolgen ADHD
ADHD kan veel invloed hebben op je dagelijks leven. Je vindt het lastig om je aandacht erbij te houden. Hierdoor mis je veel informatie, krijg je (huis)werk niet op tijd af of vergeet je afspraken. Een planning volgen en overzicht houden is erg lastig voor jou. Als je niet genoeg afwisseling hebt, verveel jij je snel. Dat kan ervoor zorgen dat je sneller wisselt van baan of relatie. Misschien heb je hierdoor het gevoel dat je meer kan, maar dat het er niet uitkomt. Je kan hierdoor last krijgen van faalangst. Dit kan je zelfvertrouwen en je zelfbeeld aantasten.
ADHD-behandeling
ADHD zal niet weggaan, maar je kan er wel goed mee leren leven. Er zijn verschillende behandelingen die je hierbij kunnen helpen, zoals cognitieve gedragstherapie, neurofeedback en psycho-educatie. Tijdens de behandeling leer je meer over ADHD. De behandelaar neemt jou – en soms ook je omgeving - mee in alles wat je moet weten. Denk aan de symptomen, de rol van de omgeving en de voor- en nadelen ervan. Je leert wanneer het tijd is om rust te nemen, een planning te maken of kritisch naar je eigen gedrag te kijken. Natuurlijk staan jouw wensen en behoeften voorop. Wil je meer weten over de verschillende ADHD-behandelingen? Bekijk dan eens onze pagina over ADHD-behandelingen of neem contact op met ons verwijsteam. Plan een gratis adviesgesprek in of bel ons op 085 4014 720.
Bronnen
Bij het samenstellen van deze pagina is van de volgende bronnen gebruik gemaakt:
Deze psychologen helpen je graag bij ADHD
Bekijk hun profiel en plan je gratis adviesgesprek in.
Romy: ‘Ik had nooit gedacht aan ADHD’
Romy kon lastig plannen, was altijd druk in haar hoofd en had geen overzicht. Toen een vriendin aangaf dat ze misschien wel eens ADHD zou kunnen hebben viel alles op zijn plek.Blogs over adhd
In de Psyned blog delen we handige tips, adviezen en inzichten over mentale gezondheid.
Help, ik ben overprikkeld. Wat nu?
AD(H)D in de praktijk – Deel 2
ADHD in de praktijk – Deel 1
Waar wacht je op?
Bel van maandag tot en met vrijdag (08.30-17.00 uur) naar 085-4014720 of plan hieronder je adviesgesprek in.