Hoogsensitief persoon
Een hoogsensitief persoon (HSP, de afkorting van Highly Sensitive Person) ervaart prikkels (alles wat je hersenen verwerken) intenser. Ongeveer 1 op de 5 mensen is hoogsensitief. Ondanks dat veel mensen hooggevoelig zijn, staat het wetenschappelijke onderzoek naar HSP nog in de kinderschoenen. Toch is HSP een onderwerp dat sterk leeft bij mensen, en er bestaat een groeiende behoefte aan zowel informatie als leren omgaan met HSP- kenmerken. Op deze pagina vind je meer details over wat hoogsensitiviteit is, welke uitdagingen er zijn voor een hoogsensitief persoon, en hoe je hier mee om kan gaan.
Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 7 december 2023 Wat is hoogsensitiviteit?Psycholoog Elaine Aron introduceerde de term hoogsensitief persoon (HSP) in het jaar 1996. Aron omschrijft een hoogsensitief persoon als iemand die sterker geprikkeld wordt dan een niet hooggevoelig persoon. Hoogsensitiviteit is geen psychische klacht, maar een persoonlijkheidskenmerk. Mensen die zich hierin herkennen zouden gevoeliger zijn voor omgevings, sociale en emotionele prikkels. Dit betekent dat je meer prikkels waarneemt dan anderen en/of de prikkels die je binnenkrijgt harder binnenkomen en je deze diepgaander verwerkt.
Hulp bij je HSP?
Wanneer ben je een hoogsensitief persoon (HSP)?
Hooggevoeligheid is voor iedereen anders. Wat je als hoogsensitief persoon onder andere kan ervaren is dat een drukke (sociale) omgeving je uitput. In grote groepen mensen functioneer je minder goed. Daarnaast kan het zijn dat jouw waarneming gedetailleerder is dan dat van anderen. Hierdoor merk je niet alleen meer details op uit jouw omgeving, maar ervaar je iemands psychologische toestand sterker. Je merkt het bijvoorbeeld sneller als iemand zich anders gedraagt dan normaal. Een hoogsensitief persoon reageert sterker op impulsen van buitenaf. Hierdoor kan je bijvoorbeeld last krijgen van hoofdpijn als je merkt dat iemand zich somber voelt of misselijk worden bij het ruiken van een bepaalde geur.
Wat je nog meer kan herkennen als je hoogsensitief bent, zijn deze HSP-kenmerken:
- Je wilt een ander graag helpen;
- Je voelt je thuis in de natuur;
- Je kan je goed inleven;
- Je bent creatief;
- Je bent erg perfectionistisch;
- Je hebt een sterke intuïtie waar je op kan vertrouwen.
Als hoogsensitief persoon ben je sneller overprikkeld. Bij overprikkeling krijg je meer prikkels binnen dan jouw brein op dat moment kan verwerken. Prikkels zijn stukjes informatie die je via je zintuigen (zien, horen, ruiken, voelen, proeven) binnenkrijgt.
Omgaan met hoogsensitiviteit
Een hoogsensitief persoon ervaart veel uitdagingen in het dagelijks leven. Wat kan je doen als je prikkels heftiger ervaart? Werken in een kantoortuin, een dagje shoppen, of een verjaardag; dat gaat allemaal niet zonder slag of stoot. Hoe voorkom je dat jij uitput en hoe kan je als hoogsensitief persoon in je kracht staan? Er zijn een aantal inzichten die jou kunnen helpen.
Zelfwaarde is belangrijk
Een hoogsensitief persoon kan zich anders voelen dan anderen en ze focussen vaak op het negatieve. Bedenk je dat anders zijn niet slecht hoeft te zijn. Eigenwaarde en zelfacceptatie kunnen jou helpen om beter om te gaan met hoogsensitiviteit. Hoe zie jij jezelf? Wat zijn jouw kwaliteiten? Wat heb jij nodig om je goed te voelen? Wees niet te streng voor jezelf en ontdek wat jij nodig hebt.
Leer je grenzen kennen
Een hoogsensitief persoon wordt sterker geprikkeld dan anderen en sommige dingen werken voor jou net even anders. Om hier beter mee om te kunnen gaan, kan het helpen om je grenzen goed te kennen. Als hoogsensitief persoon is het belangrijk dat je ontdekt wat je energie geeft en wat je energie kost. Handel niet naar wat (jij denkt dat) anderen van jou verwachten of wat jij van jezelf verwacht, maar ga steeds na wat jij nodig hebt. Ben je bang om anderen teleur te stellen of vind je dat je iets moet doen? Bedenk je dan hoe jij zou reageren als een bekende aangeeft dat het even niet gaat. Vaak zijn we voor onszelf strenger dan voor anderen. Een hoogsensitief persoon heeft hier veel baat bij.
Bouw hersteltijd in
Als hoogsensitief persoon heb je meer ruimte nodig om op te laden. Om in balans te blijven heb jij ‘hersteltijd’, oftewel ontspanning, nodig. Iedereen moet om in balans te blijven ervoor zorgen dat de inspanning niet groter wordt dan de ontspanning. Een hoogsensitief persoon ervaart prikkels anders, dus je zal dingen sneller ervaren als inspannend. Je bereikt sneller een grens dan een ander. Daarom is het voor jou belangrijk om voldoende tijd in te bouwen om te ontspannen en te ontprikkelen.
Ervaar je psychische klachten?
Doe onze psychologische zelftest en krijg direct inzicht.
Behandeling van hoogsensitiviteit
Denk je dat je een hoogsensitief persoon bent en heb je behoefte aan professionele ondersteuning? Een psycholoog kan jou helpen. Samen onderzoeken jullie wat jij nodig hebt. Met de psycholoog kan je bijvoorbeeld kijken naar waar jouw kwaliteiten liggen, hoe je beter om kan gaan met de prikkels om je heen en hoe je ervoor zorgt dat je als hoogsensitief persoon in balans blijft. Onze psychologen helpen je graag. Neem contact op met ons verwijsteam voor persoonlijk advies of voor het maken van een afspraak.
Informatie gecontroleerd door expert
De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Bram Vugts. Bram is psycholoog in Breda en gespecialiseerd in HSP. Hij is aangesloten bij Psyned en het NIP.
Last van overprikkeling?
We denken graag met je mee. Bel met ons verwijsteam voor vrijblijvend advies. Samen kijken we naar je hulpvraag en wanneer gewenst plannen we direct een afspraak voor je in bij een erkende psycholoog die bij jou past.
