Hyperventilatie

Ademen gaat meestal vanzelf, daar hoef je niet over na te denken. Maar soms – uit het niets – slaat je ademhaling op hol, zonder dat je iets actiefs aan het doen bent. Dat noemen we hyperventilatie. Je ademt dan te diep en te snel. Je wordt duizelig, je voelt steken in je borst en je hebt last van hartkloppingen. Dit kan ontzettend eng zijn. Lees hieronder wat hyperventilatie precies is, hoe je het kan herkennen en hoe je ermee om kan gaan.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op:

Wat is hyperventilatie?

Een volwassene ademt ongeveer tien keer per minuut. Als je onder normale omstandigheden meer dan twintig keer per minuut ademhaalt, is er sprake van een versnelde ademhaling. Bij hyperventilatie adem je sneller dan normaal. Je ademhaling is in de war, zonder dat er een duidelijke lichamelijke oorzaak is. Je lichaam raakt in een stresstoestand en maakt de stresshormonen adrenaline en cortisol aan. Dit is een voorbereiding van je lichaam op een bepaalde inspanning en veroorzaakt de snellere ademhaling en hogere hartslag. Je ademhaling gaat te snel en het lukt je niet meteen om het te vertragen. Hierdoor neem je meer zuurstof op, maar je ademt ook meer koolzuurgas uit. Zo krijg je te weinig koolzuurgas in je bloed. Dit kan zorgen voor vervelende klachten, zoals benauwdheid, zweten en duizeligheid.

Chronische hyperventilatie

Als je hyperventileert kan je bang worden dat er iets ergs gaat gebeuren, bijvoorbeeld dat je een hartaanval krijgt of dat je flauwvalt. En dit leidt weer tot meer angst, waardoor je vaker gaat hyperventileren. Je komt terecht in een vicieuze cirkel. Als je vaker last hebt van hyperventilatie-aanvallen heb je misschien last van chronische hyperventilatie. Dat kan je leven behoorlijk negatief beïnvloeden en dat is voor niemand leuk, in de eerste plaats niet voor jezelf. Psychische klachten als stress en angst zijn bij chronische hyperventilatie de oorzaak van de aanvallen.

afbeelding psycholoog

Heb je last van hyperventilatie?

Hyperventilatie kan heel eng zijn. Misschien vermijd je bepaalde plekken uit angst voor nog een aanval. Weet dat je er niet alleen voor staat. Een psycholoog kan je helpen de oorzaak van jouw hyperventilatie te vinden.
Femke Dijkstra , Psyned Psycholoog Amsterdam

Benieuwd wat we voor je kunnen doen?
Plan je adviesgesprek

Symptomen hyperventilatie

Bij hyperventilatie is je ademhaling niet zoals het hoort/in de war/op hol geslagen. Ademen gaat opeens heel snel en het lukt je niet om te vertragen/langzamer te ademen. Je voelt van alles in je lichaam. Bijvoorbeeld: je hart gaat sneller kloppen, de wereld om je heen voelt niet echt en je hebt het gevoel dat je geen lucht krijgt. Je kan ook andere symptomen ervaren. Deze klachten komen vaak voor bij hyperventilatie:

  • Je bent kortademig;
  • Alles wordt wazig;
  • De wereld om je heen voelt onwerkelijk (dissociatie)
  • Je hebt een beklemmend gevoel op je borst;
  • Je wordt duizelig en je hebt het gevoel dat je gaat flauwvallen;
  • Je ervaart een kriebel in je keel;
  • Je hebt pijn op je borst;
  • Je hebt hartkloppingen en/of een hoge hartslag;
  • Je spieren voelen stijf;
  • Je krijgt trillingen in je handen of rondom je kaak;
  • Je voelt je gespannen;
  • Je hebt last van slaapproblemen;
  • Je krijgt een droge mond;
  • Je wordt misselijk;
  • Je hebt het warm of koud;
  • Je kan je angstig voelen;
  • Je kan last krijgen van vermoeidheid;
  • Hyperventilatie gaat vaak samen met een paniekaanval.

Een hyperventilatie-aanval kan eruitzien als een plotseling moment van intense angst in combinatie met bovenstaande lichamelijke klachten. Veel mensen schrikken en hebben het gevoel de controle te verliezen, gek te worden of dood te gaan. Dit kan best eng zijn. Ondanks dat hyperventilatie ontzettend naar voelt, is het gelukkig niet schadelijk voor je.

Luister naar de podcast Waar wacht je op?

Waar komen angsten en paniek vandaan? En hoe ga je ermee om?

Angsten aflevering

Oorzaak van hyperventileren

Er zijn verschillende factoren die hyperventilatie veroorzaken. Angst en stress zijn de meest voorkomende oorzaken, maar ook oververmoeidheid en overbelasting spelen een grote rol. Daarnaast kan de omgeving een aanval uitlokken, vooral op plekken die moeilijk te verlaten zijn, zoals een lift, auto, openbaar vervoer of een onbekende plek. Dit kan voor veel angst en spanning zorgen, waardoor je die plekken gaat vermijden. Mensen met bepaalde karaktereigenschappen hebben een verhoogde kans om een hyperventilatie-aanval te krijgen. Denk aan iemand met perfectionisme, een hoog verantwoordelijkheidsgevoel, een laag zelfbeeld of een hoogsensitief persoon.

Tips om hyperventilatie te stoppen of voorkomen

Hyperventilatie gaat meestal vanzelf over. Toch zijn er dingen die jij zelf kan ondernemen om sneller tot rust te komen, ondanks het gevoel van verlies van controle. Als je voelt dat je ademhaling in de war raakt en je gaat hyperventileren, probeer dan je adem rustig te houden. We snappen dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan. Daarom hieronder een paar tips:

  • Breng de aandacht heel bewust naar je ademhaling. Neem drie seconden om in te ademen en zes seconden om uit te ademen. Zo kalmeer je je zenuwstelsel. Het langzaam uitademen is normaal gesproken het moeilijkst. Je kan jezelf helpen door per tel een beetje lucht te laten ontsnappen.
  • Leg je handen op je buik en controleer de ademhaling vanuit daar. Duw je handen weg bij de inademing, zo controleer je of je het goed doet.
  • Zoek afleiding en richt je aandacht op iets anders. Maak bijvoorbeeld wat simpele bewegingen, ga hardop tegen jezelf praten of zing een liedje.
  • Je hoort en ziet heel vaak mensen in een papieren zakje ademen. Alleen dit helpt vaak niet als je aan het hyperventileren bent.
  • Zoek professionele hulp en praat over je angsten.

Voor iedereen geldt weer wat anders, dus probeer vooral uit wat voor jou helpt. In de toekomst kan dit je helpen om de hyperventilatie-aanval te verkorten. Daarnaast geeft het je ook vertrouwen dat je zelf de controle weer overneemt en je het aan kan. Dit zorgt weer voor minder angst en daarmee kan het hyperventileren afnemen.

Behandeling hyperventilatie

De onderliggende oorzaak van hyperventilatie is meestal angst of stress. Hierdoor ga je snel ademen. Je lichaam raakt in paniek, want je hebt het gevoel dat je niet genoeg zuurstof krijgt. Wat voor meer angst en spanning kan zorgen. Als je hier vaker last van hebt, is het verstandig om psychologische hulp in te schakelen. Een psycholoog kan je helpen om de oorzaak van je stress of angst op te sporen. Hoe je behandeling eruit komt te zien hangt af van jouw specifieke situatie en behoeften. Wil je meer informatie over de behandeling? Of heb je nog andere vragen? Neem gerust contact op met ons psychologische verwijsteam. Zij luisteren naar je hulpvraag en geven je persoonlijk advies. Dit is altijd gratis en vrijblijvend. Samen kijken we dan of een psycholoog je zou kunnen helpen met je klachten. Bel ons op 085-4014720 of stuur ons een bericht.

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

  • www.thuisarts.nl
  • www.lumc.nl
  • www.artsenzorg.nl

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door . Bram is psycholoog in Breda en gespecialiseerd in het behandelen van stressklachten. Hij is aangesloten bij Psyned en het NIP.

Lara, Psyned verwijsteam
Heb je last van hyperventilatie?

Hyperventilatie kan veel invloed hebben op je dagelijks leven. Je kan last hebben van verschillende lichamelijke en psychische klachten. Blijf niet met je klachten rondlopen. Een psycholoog kan je helpen.

Plan jouw gratis adviesgesprek