Soorten angststoornissen

Selectief mutisme 

Selectief mutisme komt voor bij kinderen. Bij deze vorm van angst spreken ze niet in bepaalde (sociale) situaties, terwijl ze thuis bijvoorbeeld wél met gezinsleden praten. Er is niets mis met hun taalgebruik: ze begrijpen de taal en kunnen goed spreken. Ook op andere gebieden ontwikkelen ze zich meestal goed. Alleen: ze durven niet te praten. Ze hebben last van spreekangst. Het is geen gewone verlegenheid, want ook bij mensen die ze vaker hebben gezien, blijven ze stil. Dit kan hun ontwikkeling belemmeren.

Paniekstoornis 

Als je een paniekstoornis hebt, krijg je regelmatig paniekaanvallen. Tijdens zo’n aanval voel je plotseling een intense angst. Je kan denken dat je gek wordt, de controle verliest of zelfs doodgaat. Dit is een nare en enge ervaring. Omdat de aanvallen onverwacht komen, ben je bang dat het opnieuw gebeurt. Je wordt eigenlijk bang voor de angst zelf. Je probeert van alles om een paniekaanval te voorkomen en gaat daarom stressvolle situaties uit de weg.

Agorafobie 

Als je agorafobie hebt, ben je bang voor een bepaalde omgeving, meestal zijn dat situaties buitenshuis. Bijvoorbeeld in de trein of een druk winkelcentrum. Je bent bang dat je niet kan ontsnappen of dat er geen hulp is als er iets gebeurt. Daardoor vermijd je bepaalde plekken of dingen die je niet meer alleen durft te doen. Het kan ook zijn dat je nauwelijks je huis meer verlaat.

Specifieke fobie 

Een fobie is een grote angst voor een plek, situatie, dier of gevoel. De angst is vaak groter dan het werkelijke gevaar. Het is zo sterk dat je dingen gaat vermijden, wat je dagelijks leven kan verstoren. Fobieën kunnen in vijf groepen worden verdeeld: angst voor dieren, voor de natuur, voor verwondingen en andere specifieke fobieën. Sommige fobieën passen niet in een van deze groepen, zoals emetofobie.

Sociale fobie 

Bij een sociale angststoornis voel je angst in situaties met andere mensen. Je maakt je zorgen over hun reacties en kritiek. Sociale gelegenheden, zoals feestjes of telefoongesprekken maken je zenuwachtig. Ook spreken in en voor groepen, zoals een presentatie, kan je van je stuk brengen. Soms kan het leiden tot een paniekaanval. Het liefst vermijd je deze situaties.

Gegeneraliseerde angststoornis 

Als je last hebt van een gegeneraliseerde angststoornis kan je niet stoppen met je zorgen maken over dagelijkse zaken zoals school, werk, geld, relaties en je gezondheid. Je voelt een voortdurende spanning die je dagelijks leven beïnvloedt. Je hebt vaak last van piekergedachten die maar blijven doorgaan. Hierdoor sta je altijd op scherp en is het moeilijk om te ontspannen.

Dwangstoornis 

Bij een dwangstoornis heb je last van dwanggedachten en dwanghandelingen. Je denkt steeds dat je een bepaalde handeling moet doen en kan aan niets anders denken. Soms blijven het alleen gedachten, maar soms moet je ze ook uitvoeren. De handeling helpt je om je angst en onrust even te verminderen, maar vaak wordt de spanning juist erger. Een voorbeeld van een dwangstoornis is smetvrees.

Angststoornis door een somatische aandoening 

Deze angststoornis ontstaat door een lichamelijke aandoening. Het komt bijvoorbeeld voor bij mensen met astma, de ziekte van Crohn of een hoge bloeddruk. Je ervaart dezelfde klachten als bij andere angststoornissen, maar in dit geval is de oorzaak lichamelijk. Bij een somatische angststoornis is het belangrijk om eerst de lichamelijke oorzaak van de angst aan te pakken.

Angststoornis door een middel 

Je kan ook een angststoornis ontwikkelen door het gebruik van middelen, zoals drugs, alcohol of medicijnen. Soms ontstaat het juist als je stopt met een van deze middelen.

Andere gespecificeerde angststoornis 

Je ervaart de klachten die passen bij een angststoornis, maar het beeld past niet bij één van de andere angststoornissen. 

Ongespecificeerde angststoornis 

Deze angststoornis lijkt op de vorige, maar er is één belangrijk verschil: de psycholoog of psychiater legt niet uit waarom je klachten niet passen bij het beeld van een andere angststoornis. 

Stel: je voelt je al maanden gespannen en angstig. Je slaapt slecht, piekert veel en vermijdt drukte. Maar je hebt geen paniekaanvallen, geen specifieke angsten en je klachten komen niet door een ziekte of middelengebruik. De klachten zijn echt, maar passen niet precies bij één angststoornis. In dat geval kan een psycholoog de diagnose ongespecificeerde angststoornis geven, zonder verdere uitleg.