Fobieën

Wat is een fobie? 

Een fobie is een vorm van een angststoornis en is een sterke angst voor iets, zoals een plek, situatie, dier of gevoel, die je lichamelijk of emotioneel kan beïnvloeden. Fobieën zijn heftiger dan gewone angsten en kunnen voor iedereen anders zijn. 

Een fobie ontstaat als de angst veel groter is dan het werkelijke gevaar. De angst is zo sterk dat je gaat vermijden wat je bang maakt, bijvoorbeeld door niet naar buiten te gaan. Fobieën kunnen je dagelijks leven moeilijk maken. Ze kunnen je routine verstoren en ervoor zorgen dat je bepaalde dingen vermijdt. De angst kan sterker worden als je in de buurt komt van wat je bang maakt, en soms kan dit leiden tot een paniekaanval. 

Kenmerken van een fobie 

Bij een fobie ben je bang voor een dier, ding of situatie. Als je oog in oog komt te staan met je angst, kan je allerlei klachten ervaren, zoals:  

• Je hart gaat sneller kloppen. 

• Je begint te zweten. 

• Je bent aan het trillen. 

• Je bent duizelig. 

• Je hebt een vervelend gevoel in je borst. 

• Je hebt geen gevoel in je handen of voeten. 

Je kan nog banger worden door deze klachten en een paniekaanval krijgen. Meestal verdwijnt het paniekerige gevoel zodra datgene waar je bang voor bent weg is. 

Door je angst probeer je te vermijden waar je bang voor bent. Hierdoor hoop je minder last van de angst te hebben, maar het kan er juist voor zorgen dat je er last van blijft houden of dat je angst blijft groeien. 

Oorzaak Fobie 

Een fobie ontstaat vaak al in je jeugd, maar veel mensen krijgen er later in hun leven pas last van. Hoe je vroeger met angst omging, speelt hierbij een rol. Als je iets als gevaarlijk zag en angst voelde, kon je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals zweten of trillen. Deze klachten maakten je alleen maar banger, waardoor je situaties ging vermijden waarin je je angstig voelde. 

Een fobie ontstaat door verschillende factoren. Je karakter speelt hierin een rol: sommige mensen zijn van nature angstiger. Ook als je snel stress ervaart of verlegen bent, is de kans groter dat je een fobie ontwikkelt. Als angstklachten in je familie voorkomen, heb je meer kans om een fobie te ontwikkelen. Daarnaast kunnen dingen die je als kind hebt meegemaakt of hoe je bent opgevoed, invloed hebben. Soms komt een fobie door een traumatische gebeurtenis, maar het kan ook zijn dat er geen duidelijke oorzaak is. 

Soorten fobieën  

Er zijn veel verschillende soorten fobieën. Volgens de DSM-5 (handboek voor psychologen) kunnen ze ingedeeld worden in vijf categorieën: 

1. Angst voor dieren – Dit gaat vaak over insecten, maar ook over specifieke dieren zoals honden (cynofobie), slangen (ophidiofobie) en spinnen (arachnofobie). 

2. Angst voor de natuur – Hierbij gaat het om natuurlijke verschijnselen, zoals het weer of water. Voorbeelden zijn astrafobie (angst voor bliksem) of aquafobie (angst voor water). 

3. Angst voor verwondingen of medische zaken – Dit is de angst voor pijn, bloed of medische handelingen, zoals injecties, vallen of botbreuken. Denk bijvoorbeeld aan dentofobie (angst voor de tandarts) of trypanofobie (angst voor injecties) 

4. Angst voor bepaalde situaties – Dit gaat over specifieke situaties, zoals sociale situaties, vliegen, autorijden of in een lift staan. Veelvoorkomende fobie is claustrofobie (angst voor afgesloten ruimtes) of agorafobie (pleinvrees of straatvrees) 

5. Fobie die niet in een categorie passen - Soms past een fobie niet in de bovenstaande categorieën. Dit kunnen angsten zijn voor stikken, braken (emetofobie) of harde geluiden. 

Behandeling fobie 

Eerst leer je begrijpen waar je fobie vandaan komt. Daarna ga je werken aan de gevolgen van je angst, zoals vermijdingsgedrag. Vermijdingsgedrag houdt je negatieve gedachten over je angst in stand. Daarom is het belangrijk om juist niet te vermijden waar je bang voor bent. Dit wordt aangepakt met behulp van cognitieve gedragstherapie en/of exposure therapie.  

Bij exposure therapie word je stap voor stap blootgesteld aan je angst. Stel dat je bang bent voor spinnen. Dan begin je bijvoorbeeld met het denken aan spinnen. Daarna ga je foto’s van spinnen bekijken en uiteindelijk oefen je met spinnen in je omgeving. 

Met cognitieve gedragstherapie leer je op een andere manier omgaan met je fobie. Samen met je psycholoog onderzoek je welke gedachten, gevoelens en overtuigingen je angst versterken. Vervolgens leer je deze om te buigen naar meer helpende gedachten, zodat je anders gaat denken en voelen over bepaalde situaties. 

Hulp bij fobie 

Ervaar jij een sterke angst voor een plek, situatie, dier of gevoel? Of wil je meer weten over de behandeling van fobieën? Neem dan gerust contact op met ons verwijsteam. Dit kan door een gratis adviesgesprek te plannen of bel ons op 085-4014720.