Slaapstoornissen

Heb jij een slaapstoornis? Iedereen heeft weleens een slechte nacht, maar wat als het hier niet bij blijft, maar jij serieuze klachten ervaart? Misschien is er sprake van een slaapstoornis. Je zou niet de enige zijn; 50% van de bevolking, heeft last (gehad) van een slaapstoornis. Een slaapstoornis ontstaat ook als slaapproblemen lang aanhouden. Gelukkig zijn deze problemen goed te behandelen.

Twijfel je of je last hebt van ‘gewone’ slaapproblemen of dat er sprake is van een slaapstoornis? Naast hulp bieden wij jou graag ook de juiste informatie over slaapstoornissen.

Doe de slaaptest

Wil je direct meer inzicht in wat er bij jou speelt? Doe onze slaaptest en kom erachter in welke mate er bij jou eventueel een slaapstoornis aanwezig is en welke dit is.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op:

Soorten slaapstoornissen

Wat zijn de kenmerken van een slaapstoornis? De kenmerken verschillen per slaapstoornis. Er bestaan tientallen verschillenden, maar deze zijn onder te verdelen in categorieën. Lees hieronder de kenmerken per categorie.

Slaapstoornissen kun je in categorieën indelen. Een slaapstoornis kan er zowel voor zorgen dat jij te weinig of te veel slaapt. Ook zijn er bijvoorbeeld slaapstoornissen die pas tot uiting komen terwijl je slaapt. Dit kan ook voor klachten zorgen.

Stoornissen in slaapbehoefte, slaapduur en slaapritme

De eerste groep zijn slaapstoornissen die tot uiting komen in verandering van slaapbehoefte, slaapduur en slaapritme. Dit gaat over de hoeveelheid slaap die je krijgt.

Deze categorie is grofweg op te delen in 3 soorten. De eerste twee zijn te weinig slapen en te veel slapen. Te weinig slapen wordt ook wel een insomnie (of in het engels: insomnia) genoemd. Te veel slapen wordt een hypersomnie (ofwel: hypersomnia) genoemd. Als derde soort bestaat er nog een stoornis in het slaapritme, ook wel circadiaans ritme stoornis genoemd. Deze zullen hieronder per (categorie)soort worden toegelicht.

Insomnia

Slapeloosheid, oftewel insomnia, komt het meest voor van alle slaapstoornissen. Als de klachten langer dan drie maanden aanhouden spreken we van chronische vermoeidheid. Bij 10 procent van de Nederlanders is dit het geval. Wat voor symptomen komen vaak voor bij slapeloosheid? Als je hier last van hebt is in slaap komen en doorslapen moeilijk of word je (ongewenst) vroeg wakker. Lees meer over de gevolgen van te weinig slapen op onze slaappagina.

Hypersomnia

Bij hypersomnia slaap je te veel en heb jij bijvoorbeeld moeite met wakker worden. Maar je kunt ook last hebben van extreme slaperigheid overdag, ondanks dat je voldoende slaapt. Kenmerken van een hypersomnie zijn:

  • Je voelt je niet uitgeslapen ondanks minimaal negen uur slaap.
  • Je slaapt meerdere keren per dag of valt overdag in slaap.
  • Als je plotseling ontwaakt heb je moeite met wakker worden.

Onder hypersomnia valt bijvoorbeeld ook narcolepsie. Bij narcolepsie, verstuurt jouw waaksysteem te weinig ‘wakker signalen’ of krijg je uit het niets ‘slaap signalen’. Hierdoor krijg je last van slaapaanvallen overdag waarbij je plotseling in slaap valt.

Vaak gaat narcolepsie samen met kataplexie; aanvallen van spierverslapping in het hele lichaam waardoor je op de grond valt. Lees hier meer over narcolepsie.

Wil je meer weten over de gevolgen van te veel slapen? Lees dit op onze slaappagina.

Circadiane ritme slaapstoornis

Dit is een specifieke stoornis waarbij het slaapritme verstoord is: ook wel het circadiaans ritme genoemd. Dit circadiaans ritme is onze biologische klok. Jouw biologische klok is een soort dirigent van het lichaam die jou vertelt wanneer het tijd is om te gaan slapen en tijd is om wakker te worden. Het verstuurt signalen waar jij slaperig of dus juist wakker en alert van wordt.

Bij een circadiane ritme stoornis, is dit ritme (slapen gaan en wakker worden) verschoven of verstoord. Denk bijvoorbeeld eens aan het hebben van een jetlag op vakantie. Bij een jetlag is jouw biologische klok in de war omdat je op vakantie te maken hebt met andere tijdsperiodes/tijdszones en dus slaapperiodes.

Bij een stoornis in dit circadiaanse ritme is jouw slaapritme verstoord of verschoven, zonder dat daar een andere tijdszone aan te pas komt. Wel kun je dit bijvoorbeeld ontwikkelen als je veel in de nacht werkt. Jouw biologische klok verschuift hierdoor letterlijk. Als het tijd is om te gaan slapen, word jij wakker en andersom: als anderen naar hun werk gaan ga jij net slapen. Je wordt later wakker, slaapt langer uit en gaat veel later naar bed dan wat sociaal geaccepteerd is. Jouw ritme loopt dan ook letterlijk anders dan normaal gesproken. Dit is lastig in het dagelijks leven.

Lees ons blog 7 tips om beter te slapen als je meer wilt weten over hoe onze biologische klok werkt en krijg tips om beter te slapen.

Stoornissen tijdens de slaap

Als tweede groep, bestaan er slaapstoornissen die pas tot uiting komen als je slaapt. Dat klinkt gek; ik slaap wel maar toch heb ik een slaapstoornis? Je slaapt inderdaad wel maar jouw slaapfases of slaapfuncties zijn verstoord. De hoeveelheid slaap is goed, maar de kwaliteit van jouw slaap niet. Vind hier meer informatie over slaapfases en de functie van slaap.

Deze categorie slaapstoornissen, bevat grofweg 3 soorten. Er zijn slaap gerelateerde ademhalingsstoornissen, slaap gerelateerde bewegingsstoornissen en parasomnieën. We lichten deze hieronder toe.

Slaap gerelateerde ademhalingsstoornissen

Zoals de naam al zegt, hebben slaap gerelateerde ademhalingsstoornissen, te maken met een verstoorde ademhaling tijdens de slaap. Ademen is een automatisch proces en natuurlijk erg belangrijk. Automatisch betekent in dit geval dat jij het niet onder de controle hebt maar dat jouw lichaam en brein dit regelen. Als dit proces niet verloopt zoals ‘normaal’, kan dit erg vervelend zijn.

De bekendste slaap gerelateerde ademhalingsstoornis, is slaap apneu. Als je last hebt van slaap apneu, zijn er momenten tijdens jouw slaap, waarop jouw ademhaling stopt. Doordat je hersenen tijdelijk geen zuurstof meer ontvangen, geven jouw hersenen het signaal aan jouw lichaam om wakker te worden. Hierdoor word je onbewust wakker (soms merk je dit wel en soms niet) en kom je niet in de diepe slaap terecht. Doordat je erg licht slaapt, zijn ook de functies en kwaliteit van de slaapperiode minder. Je verwerkt minder en laadt minder op waardoor je overdag vermoeid bent.

Slaap gerelateerde bewegingsstoornissen

Slaap gerelateerde bewegingsstoornissen, zijn stoornissen waarbij je opvallende bewegingen laat zien tijdens je slaap. Dit zijn vaak kleine bewegingen waarbij je wel blijft slapen. Denk bijvoorbeeld aan knarsetanden of het krijgen van een ‘tik’ in de armen of benen. Als het laatst genoemde regelmatig of elke nacht voorkomt heet dit periodic limb disorder.

Je wordt niet per se wakker door deze bewegingen. Als je s’ nachts wel wakker wordt, bijvoorbeeld om naar het toilet te gaan, kun jij je wel heel onrustig voelen. Ook ben je de volgende dag misschien vermoeider omdat deze bewegingen toch een bepaalde mate van energie vragen van jouw lichaam. Hierdoor is er minder energie over voor de verwerking en dus jouw slaapkwaliteit.

Parasomnieën

Parasomnieën is een verzamelnaam voor stoornissen tijdens de slaap, waarbij je ongewenst gedrag laat zien. Vaak gaat het om een gebeurtenis waarbij je half ontwaakt. Denk bijvoorbeeld aan slaapwandelen. Hierbij ben je voor de helft wakker maar de andere helft slaapt nog. Weten dat het voor een goede nachtrust belangrijk is dat zowel onze hersenactiviteit als onze lichaamsactiviteit afneemt helpt je om beter te begrijpen wat een parasomnie is. Het gebeurt weleens dat één van deze twee functies niet volledig afsluit of moeilijk opstart na het slapen. Voorbeelden zijn:

  • Slaapwandelen (automatische lichaamsbewegingen terwijl de hersenen nog slapen)
  • REM-behaviour disorder (dezelfde lichaamsbewegingen of geluiden maken als in je droom)
  • Night terror of slaapangsten (intense emoties tijdens het dromen, bewuster meekrijgen waardoor je wakker schrikt)
  • Slaapparalyses (de hersenen zijn wakker maar het lichaam slaapt nog waardoor je niet kunt bewegen)
  • Hypoagnone hallicunaties (bij het afsluiten van de mentale en lichamelijke functies, is er geen controle over de prikkelverwerking waardoor hallucinaties ontstaan.)
  • Slaapdronkenschap (zowel de hersenen als het lichaam slapen nog half. Je bent bewust maar hebt geen controle over je gedachtes of bewegingen, hierdoor kun je je als een dronken persoon gaan gedragen: lomp of vreemd/verward)

Hulp bij een slaapstoornis?

Denk jij dat je een slaapstoornis hebt? Blijf niet langer met je klachten lopen en krijg de grip op je leven weer terug. Wij helpen je graag. Lees hier hoe wij een slaapstoornis behandelen.
Speelt er toch geen slaapstoornis, maar heb je wel slaapproblemen waar je nu al mee aan de slag wil? Krijg in ons blog ‘Ben jij ook zo moe? 7 tips om beter te slapen‘ informatie over de werking van slaap en leer hoe je beter kunt slapen!
Kom je er toch niet zelf uit? Plan een gratis adviesgesprek bij ons in of bel naar 085 – 4014 720. Op naar een leven waar je bijna altijd kunt zeggen dat je lekker geslapen hebt!

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

Lara, Psyned verwijsteam
Hulp of advies nodig?

Blijf niet met je klachten lopen en bel met ons. We kunnen je adviseren en plannen wanneer gewenst direct een afspraak voor je in bij een psycholoog die bij je past.

Plan jouw gratis adviesgesprek