Ouder-kindrelatie

Moeder-zoonrelatie 

De moeder is meestal de eerste persoon met wie het kind een sterke band heeft. De band tussen moeder en zoon kan zo sterk worden dat ze een soort team vormen. Normaal gesproken wordt de twee-eenheid doorbroken door een derde persoon. In de meeste gevallen is dit de (biologische) vader, niet-biologische moeder of een ander belangrijk persoon in het leven van het kind. Als de derde persoon ontbreekt, kan dit de relatie tussen moeder en zoon verstoren. De zoon kan zich dan meer aan de moeder vastklampen waardoor het loslaten moeilijker wordt. 

Moeder-dochterrelatie 

De band tussen moeders en dochters is vaak heel hecht en kan een liefdevolle relatie zijn. Ze kennen elkaar door en door omdat ze veel met elkaar kletsen. Moeders en dochters vinden veel steun bij elkaar. Als de dochter ouder wordt, neemt ze meer afstand en deelt ze niet meer alle details over haar leven. Dit kan pijnlijk zijn voor de moeder. Omdat moeders en dochters elkaar zo goed kennen, hoor je ook wat niet gezegd wordt. Je hoort bijvoorbeeld 'Trek je dat echt aan?' en je weet dat ze bedoelt 'Doe iets anders aan'. Moeders kunnen hun dochters te veel willen corrigeren, en dat kan spanningen veroorzaken, omdat dochters niet altijd goed tegen kritiek kunnen.  

Vader-zoonrelatie 

De band tussen vader en zoon heeft meer invloed dan je misschien denkt. Vaders zijn vaak rolmodellen voor hun zonen, ze leren hen hoe je man bent. Daarnaast leren ze hun zonen hoe ze hun mannelijkheid kunnen omarmen, maar ook hoe je liefde en respect toont naar anderen. Hoe je vader een vrouw behandelt, is hierbij een belangrijke spiegel. Een goede vader-zoonband geeft de zoon zelfvertrouwen en helpt hem om goede relaties op te bouwen. Als de relatie verstoord is, kan dit de identiteit en de manier waarop de zoon relaties aangaat beïnvloeden, met zowel mannen als vrouwen. 

Vader-dochterrelatie 

De vader speelt een grote rol in het leven van zijn dochter. Hij daagt haar vaak uit en moedigt haar aan om nieuwe dingen te proberen. Als ze een goede band hebben, staat ze sterker in haar schoenen, heeft ze veel zelfvertrouwen en neemt ze zelf de regie van haar leven in handen. Als die band verstoord is, kan dat veel invloed hebben. Ze kan negatief reageren op mannen in haar leven en het moeilijk vinden om gezonde relaties aan te gaan en te onderhouden. Een afwezige vader kan haar ook veel stress bezorgen, wat de kans op een burn-out, angsten en depressies vergroot. Daarnaast kan de dochter worstelen met het gevoel dat ze nooit goed genoeg is. 

Samengesteld gezin 

Steeds meer mensen vormen samengestelde gezinnen, zo zijn er bijna 200.000 in Nederland. Het is best een uitdaging om twee gezinnen samen te voegen. Ieder gezin heeft zijn eigen verleden, gewoontes en verwachtingen. Je moet eigenlijk opnieuw een stabiele en veilige omgeving creëren. Ook moeten de kinderen heen en weer reizen tussen het nieuwe gezin en de andere ouder, wat best veel aanpassingsvermogen vraagt. Elk huishouden heeft andere regels, en de kinderen krijgen vaak bonusouders en –broers en zussen bij, waar ze ook aan moeten wennen. 

Afwezige ouder 

Een kind verlangt naar bevestiging, troost en liefde van zijn ouders. Maar sommige ouders kunnen dit niet geven, misschien omdat ze het zelf nooit hebben gehad. De ouder geeft wat hij/zij kent: een gevoel van leegte, wanhoop en afwezigheid. Het kind voelt dit en doet zijn best om voor de ouder te zorgen. Ze zetten hun eigen behoeftes opzij en passen hun gedrag aan om de ouder tevreden te stellen. Het kind probeert 'perfect' te zijn. Door het negeren van hun eigen behoeften en gevoelens, raken de kinderen uiteindelijk de weg kwijt in wie ze werkelijk zijn. 

Dominante ouder 

Dominante ouders hoeven niet altijd te straffen of te schreeuwen. Ze streven naar perfectie, willen alles controleren en doen zich beter voor als er bezoek is. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor het kind. Omdat de ouder alles bepaalt, leert het kind niet om zelfstandig te zijn. Het kind leert geen eigen keuzes te maken en cijfert zichzelf weg. Dominante ouders laten kun kinderen moeilijk los, waardoor deze kinderen pas later leren om voor zichzelf op te komen en voor zichzelf te zorgen. 

Ouders met psychische problemen of verslaving 

In Nederland groeien zo'n 900.000 kinderen op met een ouder die psychische problemen heeft en/of verslaafd is. Dat is ongeveer 1 op de 4 kinderen. Het kan heel lastig zijn om op te groeien met ouder(s) met psychische problemen of een verslaving. Kinderen krijgen niet altijd de steun en aandacht die ze nodig hebben. Thuis was geen veilige plek door het onvoorspelbare gedrag van hun ouders. Soms moesten ze veel huishoudelijke taken overnemen omdat hun ouder dat niet kon. Het kind leert zichzelf weg te cijferen en zich steeds maar weer aan te passen aan de behoeften van anderen. Daarnaast kampen de kinderen vaak met schuldgevoelens, schaamte, bezorgdheid en eenzaamheid. 

Parentificatie 

Er zijn twee vormen van parentificatie: emotioneel en instrumenteel. Bij emotionele parentificatie moet het kind emotionele zorg dragen voor een ouder of broer/zus, wat ervoor zorgt dat ze in de adviserende rol komen. Hierdoor voelen ze een druk om het probleem op te lossen. Bij instrumentele parentificatie neemt het kind huishoudelijke taken over en krijgt het een ouderrol die niet bij zijn of haar leeftijd past. Dit kan de ontwikkeling van het kind ernstig beïnvloeden. Ze durven later geen zinvolle relaties aan te gaan, zijn bang om emoties te delen en uiten hun zorgen niet. Ook raken ze in de war als iemand aandacht heeft voor hun behoeftes.  

Verwaarlozing 

Verwaarlozing is een vorm van kindermishandeling en heeft twee vormen: lichamelijk en emotioneel. Bij lichamelijke verwaarlozing krijgen kinderen niet de basiszorg die ze nodig hebben, zoals eten, schone kleren of een goede slaapplek. Emotionele verwaarlozing gebeurt als ouders niet genoeg aandacht, steun en liefde geven, of als kinderen huiselijk geweld zien. Dit heeft veel negatieve gevolgen: kinderen weten niet wat hun behoeften zijn, vermijden emotionele verbindingen en kunnen last krijgen van angsten of depressie.  

Mishandeling 

Mishandeling komt in drie vormen voor: lichamelijk, emotioneel en seksueel. Bij lichamelijke mishandeling slaan, schoppen, bijten, knijpen en/of krabben ouders hun kinderen. Dit kan leiden tot blauwe plekken, ziekenhuisopnames of zelfs overlijden. Emotionele mishandeling betekent dat een kind vaak wordt uitgescholden, vernederd of bang gemaakt. Seksuele mishandeling gebeurt als een ouder seksueel geweld gebruikt, zoals aanranding of verkrachting.