Moeder-zoonrelatie

Een moeder-zoonrelatie is vaak heel speciaal. Tijdens de zwangerschap ontstaat de eerste sterke verbinding. Moeder en zoon zijn innig met elkaar verbonden. Er is sprake van een symbiose. Eenmaal buiten de baarmoeder is zij vaak de eerste met wie het kind een emotionele band opbouwt. Hierdoor ontstaat er een sterke moeder-zoonrelatie. Maar wat als er scheurtjes te zien zijn in deze relatie en je als moeder of (volwassen) zoon problemen ervaart in of door de relatie? Beiden kunnen zich dan verloren, verdrietig of niet verbonden voelen. Lees hier alles over deze speciale relatie en hoe je deze relatie – eventueel met professionele hulp – kan verbeteren.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 28 november 2023

Moeder-zoonrelatie door de jaren heen

De moeder-zoonrelatie is in het begin nodig omdat het kind afhankelijk van haar is en zich moet hechten. Naarmate het kind ouder wordt, zal hij vanuit deze veiligheid steeds meer de wereld gaan verkennen en de eerste stapjes naar onafhankelijkheid zetten. De taak van de moeder en zoon is om deze symbiose steeds meer los te laten. Je ziet dan ook dat de wereld van het kind steeds meer open gaat. En er meer ruimte komt voor anderen naast zijn moeder.

Als de symbiose niet langzaam minder wordt, ontstaat er een groei belemmerende symbiose waarin de zoon in zijn volgende ontwikkelfasen (exploreren, ontwikkelen van autonomie) geremd wordt. Binnen een gezonde relatie leert de moeder hem op een manier vasthouden waarbij er voldoende ruimte is voor de zoon om op eigen benen te staan. Dit gebeurt dus niet altijd. Moeder en zoon blijven dan te afhankelijk van elkaar en er ontstaat een verstoorde relatie. Maar de band tussen moeder en zoon hoeft niet altijd vanzelfsprekend sterk te zijn. Er bestaan veel verschillende moeder-zoonrelaties. Een verstoorde band tussen moeder en zoon kan dus ook voorkomen.

Biologische verklaring moeder-zoonrelatie

Een moeder-zoonrelatie heeft alles te maken met hechting. Met hechting bedoelen we de band tussen jou en jouw ouders of verzorgers. Hechting gebeurt tijdens je eerste levensjaren. Hoe je als kind gehecht bent kan ook als je volwassen bent nog invloed op je hebben. We maken onderscheid tussen veilige en onveilige hechting. Wanneer de hechting tussen jou en jouw moeder niet goed verloopt kan dit in je volwassene jaren problemen veroorzaken. Ook een groeibevorderende symbiose die niet losgelaten wordt, en daarmee een groei belemmerende symbiose wordt, kan zorgen voor een verstoorde moeder-zoonrelatie.

Als kind ben je afhankelijk van je ouders. Wanneer je in de pubertijd raakt is het een normale reactie dat je je gaat afzetten tegen je ouders. Bij jongens gebeurt dit vaak later dan bij meisjes. Jongens ontwikkelen zich langzamer, zetten zich later af en blijven dus ook vaak langer een sterke relatie met hun moeder houden. Meisjes beginnen vaak al op jongere leeftijd met het nemen van zelfstandige beslissingen en nemen eerder afstand.

Normaal gesproken wordt de twee-eenheid doorbroken door een derde persoon. In de meeste gevallen is dit de (biologische) vader of niet-biologische moeder. Maar dit kan ook een ander figuur zijn, zoals een opa of oma, goede vriend(in) of buurman. Een verstoorde moeder-zoonrelatie komt vaker voor wanneer er een derde persoon ontbreekt. De zoon zal zich hierdoor mogelijk meer gaan vastklampen aan de moeder en het loslaten zat hierdoor moeizamer of niet gebeuren.

Soorten moeder-zoonrelaties

Op dezelfde manier waarop je opvoedingsrelaties kan onderscheiden, kan je moeder-zoonrelaties, of eigenlijk ouder-kindrelaties in het algemeen, ook indelen. Er worden vier opvoedingsrelaties onderscheiden:

• Democratische opvoeding: bij deze opvoedingsrelatie is er sprake van veel warmte, maar aan de andere kant zijn er ook duidelijke regels en grenzen. De meeste moeders hanteren deze opvoedingsstijl.
• Negerende opvoeding: Bij dit type is er eigenlijk niet echt sprake van een opvoeding. De negerende opvoeding staat lijnrecht tegenover de democratische opvoeding. Er is weinig warmte en steun, maar ook regels en grenzen ontbreken.
• Permissieve opvoeding: Binnen deze opvoedingsrelatie is er veel warmte en steun, maar zijn er te weinig regels en grenzen.
• Autoritaire opvoeding: Hierbij is er juist weinig warmte, maar zijn er veel regels en grenzen. Er is sprake van een slechte controle, de ouders straffen de kinderen bijvoorbeeld veel.

Verstoorde moeder-zoonrelatie

De relatie tussen de biologische moeder en haar zoon kan op meerdere manieren verstoord raken. Een gezonde moeder-zoonrelatie is belangrijk voor een goede ontwikkeling van de man. Het heeft onder andere invloed op hoe hij zelf als volwassene relaties zal opbouwen met anderen. Het is niet zo dat afwezigheid van de moeder per definitie voor problemen zorgt. De rol van de moeder kan ook worden overgenomen door iemand anders die dichtbij het kind staat.

Er zijn veel verschillende factoren die kunnen bijdragen aan een verstoorde band. Een kind voelt zijn moeder feilloos aan en zal zich vanaf het begin (onbewust) aanpassen aan haar gedrag. Wanneer een moeder bijvoorbeeld angstig en gestrest is en haar baby niet graag alleen laat, zal de baby onbewust proberen aan de verlangens van de moeder te voldoen. Dit kan leiden tot een te intense moeder-zoonrelatie. Het is mogelijk dat hierdoor op latere leeftijd moeilijker afstand kan worden gedaan tussen moeder en kind.

Wanneer een vader(figuur) afwezig is

Een te intense moeder-zoonrelatie ontstaat ook vaak wanneer de vader, of een andere tweede opvoeder (emotioneel) afwezig is. De moeder kan zich dan sterk aan haar zoon gaan vastklampen. Aan de andere kant mist de zoon een vaderfiguur en blijft zich op zijn moeder focussen. Het gevolg is ook dat de twee-eenheid tussen moeder en zoon niet doorbroken wordt, wanneer er ook geen ander vaderfiguur aanwezig is. Hierdoor kan er een ongezonde moeder-zoonrelatie ontstaan waarbij de zoon zich zelfs als volwassene niet losmaakt van zijn moeder.

Overheersende moeder

Een moeder-zoonrelatie waarbij de moeder overheerst en narcistisch is kan voor problemen zorgen. Vanaf het begin onderdrukt de moeder de behoefte van haar zoon. Dit zorgt voor een onveilige hechting. Hierdoor heeft de zoon geen ruimte gehad om zijn eigen identiteit te ontwikkelen. Dit heeft gevolgen voor zijn emotionele ontwikkeling en maakt dat hij het moeilijk vindt om zelf beslissingen te nemen. Daarnaast zal de moeder haar zoon over het algemeen weinig ruimte bieden om een relatie op de bouwen met een ander persoon. Voor mannen van deze moeders is het niet alleen moeilijk om een relatie met iemand anders op te bouwen, maar ook om die vervolgens te behouden.

Behandeling voor een verstoorde moeder-zoonrelatie

Ervaar je als moeder problemen bij het opvoeden van je zoon? Of loop je als man tegen dingen aan en heb je het gevoel dat jouw jeugd en vooral de moeder-zoonrelatie hier de oorzaak van is? Deel je vragen, zorgen en problemen met ons.  Een psycholoog kan jullie verder helpen. Je gaat dan aan de slag met systeemtherapie. Hierbij onderzoeken jullie de moeder-zoonrelatie en waarom bepaalde gewoonten en dynamieken uit het verleden nu nog invloed op je hebben. Interesse? Bel met ons verwijsteam via  085 4014 720 of plan hier direct je adviesgesprek in.

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Roanne Helwig. Roanne is psycholoog in Eindhoven en gespecialiseerd in het behandelen van hechtingsproblematiek. Ze is aangesloten bij Psyned, het NIP, NVPA, NVRG en RBCZ.