Home » Identiteit en persoonlijkheid

Identiteit en persoonlijkheid

Wie ben ik? Een vraag die we onszelf allemaal wel eens stellen? Het kan zijn dat je het moeilijk vindt om het antwoord te vinden in een wereld met eindeloze mogelijkheden. Niks lijkt goed genoeg en dat zorgt voor een hoop stress en onzekerheid. Door je steeds te focussen op verwachtingen van anderen, verlies je jezelf uit het oog en kan je in een identiteitscrisis terecht komen. Worstel jij met de vraag ‘Wie ben ik?’.

Wij kunnen je helpen

Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij je past

Erkende psychologen
Al 47.242 mensen geholpen
Snel en persoonlijk
Geen wachtlijst

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 27 mei 2024

Inhoudsopgave

Wat is identiteit?
Wat is persoonlijkheid?
Gevolgen van de maakbare maatschappij
Identiteitscrisis
Onze Psychologen, die helpen met identiteit en persoonlijkheid

Wat is identiteit?

Wie je bent is een mix van aangeboren en aangeleerde eigenschappen. Je karakter, wat je belangrijk vindt, wat je denkt en wat je gelooft maken samen wie je bent. Al die dingen samen vormen jouw identiteit. Volgens de Amerikaanse psycholoog Jonathan Cheek, hoogleraar aan de universiteit van Massachusetts, zijn er vier belangrijke onderdelen die je identiteit vormen: persoonlijke identiteit, sociale identiteit, culturele identiteit en relationele identiteit. Meestal zijn er twee van die delen het belangrijkst voor je. Je zit niet je hele leven vast aan één identiteit. Het verandert telkens weer als je ouder wordt. Bijvoorbeeld: als je heel erg aan je baan gehecht bent, is je identiteit gebaseerd op de sociale identiteit. Maar als je je baan verliest, kunnen andere dingen belangrijker worden, zoals je relaties of je talenten. En dan verandert hoe je jezelf ziet, ook wel je zelfbeeld.

Wat is persoonlijkheid?

Je persoonlijkheid is wat jou uniek maakt. Het is een mix van eigenschappen, gedragingen, emoties en denkwijzen die jou jou maakt. Het gaat over hoe je jezelf ziet en hoe anderen jou zien. Een deel van je persoonlijkheid is aangeboren en kan worden onderverdeeld in vijf belangrijke kenmerken, ook wel bekend als de Big Five:

Extravert vs. introvert. Dit gaat over hoe graag je met anderen omgaat. Extraverte mensen zijn graag met andere mensen, zijn actief en praten graag. Introverte mensen geven de voorkeur aan een-op-een gesprekken en hebben tijd voor zichzelf nodig om op te laden.
Vriendelijk vs. egoïstisch. Dit gaat over hoe behulpzaam en tolerant je bent. Vriendelijke mensen zijn meegaand en helpen graag anderen, terwijl egoïstische mensen meer competitief en minder behulpzaam zijn.
Ordelijk vs. slordig. Dit gaat over hoe georganiseerd je bent. Ben je goed in het maken en volgen van planningen, of ben je eerder ongestructureerd en zonder richting?
Emotionele stabiliteit vs.Dit gaat over hoe je met emoties omgaat. Emotioneel stabiele mensen blijven kalm en tevreden, terwijl neurotische mensen zich vaak zorgen maken, onzeker en nerveus zijn.
Openheid vs. geslotenheid. Dit gaat over hoe open je staat voor nieuwe ideeën en ervaringen. Open mensen zijn nieuwsgierig en fantasierijk, terwijl gesloten mensen meer op feiten gericht zijn.

Een ander deel van je persoonlijkheid wordt gevormd door je genetische aanleg (eigenschappen die je van je ouders erft), je opvoeding, je levenservaringen en de omgeving waarin je bent opgegroeid. Net zoals je identiteit blijft je persoonlijkheid altijd in ontwikkeling. Je omgeving en levenspad spelen hierbij een grote rol.

Verschil tussen identiteit en persoonlijkheid

Persoonlijkheid en identiteit lijken heel erg op elkaar, maar ze zijn niet precies hetzelfde. Stel je voor dat je een puzzel bent. Jouw persoonlijkheid is als de vormen van de puzzelstukjes. Sommige zijn groot, andere weer klein of gekleurd. Dit maakt jou uniek en anders dan de andere puzzels. Jouw identiteit is het complete plaatje dat je pas ziet als alle puzzelstukjes op hun plek liggen. Dit plaatje vertelt wie je bent en wat jou speciaal maakt. Kortom, als we teruggaan naar het gewone leven, gaat je persoonlijkheid over hoe je van binnen bent, en identiteit laat zien wie we van buiten zijn.

Maakbare maatschappij

In het boek Identiteit legt Paul Verhaeghe uit hoe onze omgeving onze identiteit vormt. Als hoogleraar aan de Universiteit Gent onderzoekt hij hoe mensen omgaan met psychische problemen in de wereld waarin we nu leven. Van kleins af aan horen we dat we ons eigen leven kunnen maken door hard te werken en onze talenten te gebruiken. Daarom zijn we meer bezig met de vraag ‘Wat kan ik bereiken?’ dan met ’Wie ben ik?’ Door de maakbare samenleving geven we veel meer waarde aan geld en status. En dat is problematisch volgens de hoogleraar. Dit tast ons zelfbeeld en onze identiteit aan. Als we niet “succesvol” zijn, voelen we ons slecht en schamen we ons daarvoor. Dit zorgt voor de toenemende depressies en angststoornissen, aldus de professor.

Wat zien we nu als “succes” in de maakbare maatschappij? Dat verschilt per persoon. Meestal draait het om het tonen van mooie spullen, leuke reizen, een perfect lichaam of een goede baan. Als je dat hebt, vinden mensen je vaak succesvol. Dit ideaalbeeld zie je veel op social media terug, wat druk kan leggen op anderen om hieraan te voldoen.

Gevolgen van de maakbare maatschappij

In de jaren ‘60 was verbinding met anderen heel erg belangrijk. We wilden meer vrijheid, minder regels, we wilden meer te zeggen hebben en een eigen identiteit. Het idee van onze eigen ik ontstond. In de jaren ‘80 groeide het idee dat iedereen succesvol kan zijn. Wat we nu, vijftig jaar later, terugzien als een maakbare en onverzadigbare maatschappij. Niks is goed genoeg en we zijn altijd bezig met de volgende stap, zonder rust te nemen. We gaan zo ver totdat we niet meer kunnen. Een burn-out is hier een voorbeeld van.

Door de gedachte van maakbaarheid geloven we dat we perfectie kunnen bereiken. We streven voortdurend naar een mooier, gezonder en perfecter leven. We denken dat het onze taak is om dat te bereiken. Er zijn geen grenzen en dat maakt dat we nooit tevreden zijn. Bijvoorbeeld: je wilt meer bewegen. Je gaat hardlopen. Hardlopen moet meteen 20 km worden en vervolgens een marathon. Dan is er ook nog bijgekomen dat je hiervoor allerlei producten moet kopen die bij deze levensstijl horen.

Wat doet dit met onze identiteit?

De maakbare maatschappij heeft verschillende effecten op onze identiteit. Het streven naar altijd beter maakt ons perfectionistisch. We ervaren een constante druk om aan hoge verwachtingen te voldoen, wat stress en angst kan veroorzaken. Bovendien zijn we nooit tevreden met wat we bereikt hebben, we zijn altijd op zoek naar meer, wat een gevoel van leegte en ontevredenheid kan creëren. Op sociale media vergelijken we onszelf voortdurend met anderen, wat schadelijk is voor ons zelfbeeld en onze eigenwaarde. We voelen de noodzaak om onszelf voortdurend te verbeteren, wat kan leiden tot een identiteitscrisis. We stellen onszelf vragen als: wie ben ik? Wat maakt mij uniek? Door ons de hele tijd te richten op verwachtingen van buitenaf, kunnen we onszelf uit het oog verliezen.

Identiteitscrisis

Bij een identiteitscrisis trek je alles in twijfel. Wie ben je als je niet aan alle verwachtingen voldoet? Een vraag waar we allemaal wel eens mee worstelen. De zoektocht naar jezelf kan heel erg eenzaam voelen. Weet dat je het niet alleen hoeft te doen. Een psycholoog kan je houvast of een zetje geven in de goede richting. De antwoorden zitten al in jezelf. Een psycholoog kan je een spiegel voorhouden en de juiste vragen stellen waardoor je antwoord vindt op zingevingsvragen. Tijdens therapie kan je ook aan de slag gaan met negatieve gedachten en patronen. Meestal wordt hier cognitieve gedragstherapie (CGT) voor ingezet. Je leert dan negatieve overtuigingen ombuigen naar positieve en helpende gedachten.

Hulp bij identiteitscrisis

Streef je altijd naar perfectie en zorgt dit voor veel stress, angst of sombere gevoelens? Worstel je met je identiteit? Of zit je met iets anders, maar kan je je vinger er niet opleggen? Loop niet te lang door met je klachten en neem vandaag nog contact op met ons verwijsteam. Dit doe je door 085 – 4014 720 te bellen of plan een gratis adviesgesprek in.