Hoogbegaafdheid
Wanneer ben je hoogbegaafd? Het kan op veel verschillende manieren tot uiting komen. En wat zegt het eigenlijk over jou als je hoogbegaafd bent? Waar ligt je kracht en waar kan je tegenaanlopen? In dit artikel lees je meer over wat het precies is en wat de gevolgen ervan kunnen zijn.
Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 3 april 2023 Wat is hoogbegaafdheid?Iedereen weet dat hoogbegaafdheid te maken heeft met een hoge intelligentie, maar het is veel meer dan dat. Hoogbegaafdheid komt op veel verschillende manieren tot uiting. Dit betekent dat als jij hoogbegaafd bent je niet hoeft te lijken op je buurman die dit ook is. Wij gebruiken het AIS-model om uit te leggen wat hoogbegaafdheid is. AIS staat voor: anders, intens en snel.
Benieuwd wat we voor je kunnen doen?
Anders
Je bent en voelt je anders dan anderen. Je ziet dingen anders. Hierdoor voel jij je in een groep misschien het buitenbeentje. Wat voor jou heel logisch is, is voor anderen niet te begrijpen. Je ervaart minder aansluiting bij anderen omdat je letterlijk anders denkt. Hierdoor kun jij je eenzaam voelen.
Intens
Jij neemt dingen intenser waar. Je hebt een hoog bewustzijn, sterk rechtvaardigheidsgevoel en inlevingsvermogen, een kritische instelling en je legt de lat vaak hoog voor jezelf. Verder is er sprake van een grote gevoeligheid voor zowel sensorische prikkels als emoties.
Hoe dieper de informatieverwerking, hoe intenser de belevenis. Dit gaat over zowel je denkvermogen, zintuigen, als op emotioneel gebied.
Snel
Dit kenmerk is al op jonge leeftijd te merken. Hoogbegaafde kinderen ontwikkelen zich sneller. Ze zijn bijvoorbeeld sneller met leren praten en lopen.
Als volwassene merk je dat je voorloopt op de mensen om je heen. Je bent een snelle en slimme denker, die ingewikkelde zaken aan kan. Je stroomt over van gedachtes en ideeën. Je hebt een omgeving nodig waarin je je kan ontwikkelen en verveelt je snel.
Wat is intelligentie?
Intelligentie bestaat uit twee delen: algemene kennis en in staat zijn om nieuwe informatie tot je te nemen. Bij een hoge intelligentie ben je dus beter in leren en verwerk je informatie dieper. Daarnaast geef je meer betekenis aan je dagelijkse ervaringen. Dat je dit allemaal goed kan komt doordat je goed bent in:
- plannen
- problemen oplossen
- nadenken
- ingewikkelde ideeën begrijpen
- leren uit ervaring
Nadelen van hoogbegaafdheid
Je denkt en leert vaak anders dan de meeste mensen en jouw uitspraken zijn soms ingewikkeld. Hierdoor heb je misschien problemen op je werk of op sociaal gebied; mensen begrijpen jou niet (altijd). Als je hoogbegaafd bent zal je ook meerdere van de volgende dingen herkennen:
- je bent snel overprikkeld of onderprikkeld
- je bent snel verveeld
- mensen begrijpen je niet altijd
- je stroomt over van gedachtes en ideeën
- je vindt minder aansluiting bij anderen
- je ervaart stress en/of slaapproblemen
- je voelt je eenzaam
- je hebt meer kans op het krijgen van een depressie
- je hebt op latere leeftijd moeite met ‘leren’, omdat je in je jeugd niet genoeg uitgedaagd bent om te leren
- je hebt een fixed mindset. Intelligentie is een vaststaand iets; als je iets niet kan, ga je het ook niet proberen te leren
Hoogbegaafde kinderen
Waarom is het belangrijk om hoogbegaafdheid bij kinderen op tijd te herkennen? Als je het op tijd herkent kan jouw kind al vroeg passende begeleiding krijgen. Dit verlaagt de kans op sociale, emotionele en cognitieve problemen; denk bijvoorbeeld aan depressie, eenzaamheid of onderpresteren.
Hoe herken je hoogbegaafdheid bij kinderen? Ze zijn vaak perfectionistisch, lopen voor in hun ontwikkeling, ervaren diepe emoties, hebben last van faalangst en stellen veel (volwassen) vragen.
Autisme en hoogbegaafdheid
Autisme komt voor bij mensen met alle intelligentieniveaus, dus ook bij hoogbegaafden. Maar je hoeft dus niet hoogbegaafd te zijn als je autisme hebt.
Het komt wel voor dat hoogbegaafdheid en autisme met elkaar verward worden. Dit komt doordat een aantal kenmerken hetzelfde zijn: beide groepen hebben over het algemeen een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel, missen aansluiting met anderen, hebben vaak een kritische houding en kunnen wat rigide zijn. Hoe kom je erachter of iemand autisme heeft of hoogbegaafd is of beide? Dit is erg lastig. Wat helpt om dit te ontdekken is onderzoeken waar het gedrag vandaan komt. De gedragingen zijn misschien hetzelfde, maar de oorzaken zijn verschillend.
Mist iemand bijvoorbeeld aansluiting met anderen omdat hij of zij sociale vaardigheden mist? Of komt het doordat iemand anders denkt dan anderen en moeilijk te begrijpen is?
Hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit
Ben je hoogbegaafd? Dan herken jij je misschien ook wel in het persoonlijkheidskenmerk hoogsensitiviteit. Mensen die dit ervaren zouden gevoeliger zijn voor omgevings-, sociale en emotionele prikkels. Er is ook overlap tussen de herkenningspunten van hoogbegaafdheid en die van hoogsensitiviteit.
Professionele ondersteuning
Je kunt als hoogbegaafd persoon, net als ieder ander, tegen dingen aanlopen. Dan is het fijn om te weten dat jij er niet alleen voor hoeft te staan. Wij helpen jou graag. Een psycholoog kijkt samen met jou naar waar je ondersteuning bij nodig hebt. Krijg antwoord op vragen als: ‘Hoe blijf ik in balans?’, ‘Wat zijn mijn kwaliteiten?’ en ‘Hoe ga ik beter om met prikkels?’. Leg je vragen en/of zorgen aan ons voor tijdens een gratis adviesgesprek of bel ons op 085 – 4014 720.
Bronnen
Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:
Informatie gecontroleerd door expert
De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Bram Vugts. Bram is psycholoog in Breda en gespecialiseerd in het behandelen van stressklachten. Hij is aangesloten bij Psyned en het NIP.
Ondersteuning bij hoogbegaafdheid
Loop je als hoogbegaafde tegen problemen aan? Met juiste hulp kan je leren omgaan met je hoogbegaafdheid. Neem contact op met ons verwijsteam. We geven je persoonlijk advies en koppelen je direct aan een erkende psycholoog.
