De maakbaarheid van je geestelijke gezondheid

NIEUWS VAN DE WEEK

De Volkskrant: Hoe voorkom je (zo goed als mogelijk) een depressie?

Details: Journalist en psychologiestudent Francisca Kramer geeft zes tips voor het tackelen van een depressie, maar is het werkelijk zo makkelijk? Kortom: hoe maakbaar is je geestelijke gezondheid?

Psyned Redactie (PR): Mindfulness, beweging en een positieve mindset zouden je volgens de auteur van dit artikel kunnen behoeden voor een depressie.

Aerjen: “Ik denk zeker dat een aantal tips voor sommige mensen werken, maar het is niet automatisch de oplossing voor een depressie. Dat is veel te kort door de bocht. Zoals het in dit artikel staat beschreven, lijkt het alsof het je eigen schuld is wanneer je in een depressie blijft hangen, dat je gewoon wat harder je best moet doen als deze tips niet helpen.”

PR: Zouden mensen hierdoor minder snel aankloppen bij een psycholoog? Omdat ze het idee hebben dat ze er zelf wel uit kunnen komen?

Aerjen: “Dat denk ik wel. Er is al een bepaald taboe rondom naar de psycholoog gaan, en ik denk dat dit artikel daar zeker niet bij helpt. Door te suggereren dat mensen het zelf kunnen oplossen, heb je kans dat ze langer blijven aanmodderen voordat ze professionele hulp zoeken. Geweldig, als je er zelf uit kunt komen, maar wanneer je vastloopt dan is het beter om aan de bel te trekken bij een specialist.

Waar voor mij het grootste bezwaar ligt, is de onverschilligheid waarmee naar de DSM wordt verwezen. De DSM is het handboek voor psychische aandoeningen en je kunt niet op basis van een lijstje met kenmerken iemand diagnosticeren. Anders zou niemand meer psychologie hoeven te studeren en zouden we genoeg hebben aan dat boek in de kast. Daarnaast wordt in dit artikel wel een erg luchtige toon aangeslagen: “Wie heeft er niet weleens twee weken zo in de put gezeten dat-ie nauwelijks zin had om zijn bed uit te komen?” Met deze uitspraak zijn zoveel dingen mis. Dat andere mensen ook “in de put” kunnen zitten, doet niets af aan het feit dat dit mogelijk over een depressie gaat. In Nederland maken zo’n 546.500 volwassenen per jaar een depressieve episode door. Betekent dit dat we ons daar geen zorgen over moeten maken? Ten tweede: zo in de put zitten dat jij je bed niet uit wilt komen, is absoluut niet hetzelfde als een depressie. Het kan onderdeel uitmaken van depressie, maar dat is niet hetzelfde. Daarnaast wordt even vergeten dat er ook onderscheid gemaakt wordt in de ernst (licht, matig of ernstig) en het type van een depressie. In de DSM worden 42 pagina’s gewijd aan de depressieve-stemmingsstoornis, dus het is een stuk uitgebreider dan 1 tabel bekijken.”

PR: Maar als die lijst geen duidelijkheid schept, hoe weet ik dan of ik een depressie heb?

Aerjen: “Bij een gedegen psychologisch onderzoek worden vaak vragenlijsten afgenomen en volgt een uitgebreid klinisch onderzoek, met die totale beeldvorming kom je vervolgens op een voorlopige classificatie uit. Het begint allemaal met de juiste diagnose: wat is er aan de hand, wat zijn in stand houdende factoren, wat zijn beschermende factoren en wat is het ontstaan en beloop van de klachten?”

PR: En stel dat dan blijkt dat ik een depressie heb, hoe ziet een behandeling bij de psycholoog er vervolgens uit? Hoe gaat therapie in z’n werk?

Aerjen: “De meest gebruikte therapievorm is cognitieve gedragstherapie, waarbij gekeken wordt naar zowel denken als doen. Welke dingen kun je doen die helpen bij het doorbreken van de depressie en hoe kun je op een andere manier met bepaalde gedachten omgaan. Maar de kunst van de psychologie is om de behandeling af te stemmen op de cliënt. Een depressie kan worden behandeld met verschillende therapievormen en de aanpak hangt volledig af van de cliënt en wat er speelt. Ook medicatie kan daar een belangrijke rol bij spelen.”

PR: Kun je je voorstellen dat mensen met een depressie zich door dit artikel niet serieus genomen voelen?

Aerjen: “Absoluut. Je hoort heel vaak dat mensen veel goedbedoelde adviezen krijgen. Vriendinnen die zeggen dat je gewoon wat leuks moet doen en vooral niet in je bed moet blijven liggen. Alsof het voor iemand met een depressie zo makkelijk is. Mensen moeten zich realiseren dat een depressie een serieuze aandoening is en dat het ontzettend moeilijk kan zijn om eruit te komen. Een artikel als in de Volkskrant helpt niet wat dat betreft. De effectiviteit van de zelfhulp tips komt veel te stellig over. Er wordt het gevoel gegeven alsof je het allemaal zelf in de hand hebt. Alsof gezondheid maakbaar is. En het is ontzettend jammer als mensen door de toon van dit artikel denken dat iedereen een depressie kan oplossen met een rondje hardlopen of een positieve instelling.”

© 2018 – Psychologen Nederland