Pesten

Pesten is niet leuk en heeft grote gevolgen. Je voelt je er rot door en misschien ook eenzaam. Vragen als ‘Waarom ik?’, ‘Zal het ooit stoppen?’, of ‘Hoe zorg ik dat ik niet meer gepest word?’, spoken rond in je hoofd. Of, je pest zelf en voelt je hier slecht over. De impact is hoe dan ook groot. Blijf hier niet in je eentje mee zitten. Wij helpen je graag met de juiste ondersteuning, en met relevante informatie. Lees hier over: wat is pesten precies? Welke oorzaken zijn er? En wat te doen bij pesten?

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op:

Wat is pesten?

Pesten is als iemand je met opzet fysiek of emotioneel pijn doet. Dit gebeurt zowel offline als online (cyberpesten). Degene die pest kan zeggen dat het maar een grapje is, maar als jij je gepest voelt, is het pesten. Pesten komt niet alleen voor onder jongeren, maar ook onder volwassenen. Zo wordt er gepest op de werkvloer, maar ook in verzorgingstehuizen.

Oorzaken van pesten

Veelvoorkomende redenen om te pesten zijn: jaloezie, groepsdruk, negatief zelfbeeld, zelf gepest zijn, sociale onhandigheid of de gezinssituatie.

Jaloezie

Heb jij iets dat de pester niet heeft? Jaloezie maakt slechte dingen in iemand los. Diegene kan het niet uitstaan dat jij iets hebt wat hij niet heeft en uit zijn frustraties door jou te pesten.

Groepsdruk

Om bij een groep te horen overschrijden mensen soms grenzen waar ze als individu niet overheen zouden gaan. Als de groep pesten aanmoedigt, ben je eerder geneigd om mee te pesten om erbij te horen.

Negatief zelfbeeld

Een pester met een negatief zelfbeeld haalt een ander naar beneden om de eigen onzekerheid te compenseren. Hij doet dit door een ander minder leuk te maken door diegene te pesten. Door de ander naar beneden te halen krijgt hij het gevoel dat hij in ieder geval boven die persoon staat.

Zelf gepest zijn

Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar het komt voor dat iemand die gepest is, op een later punt zelf gaat pesten. Maar, dan weet je toch juist hoe het voelt? Ja, daarom juist. Je wil nooit meer gepest worden en neemt de macht in eigen handen; niemand doet mij ooit nog pijn.

Sociale onhandigheid

Iemand heeft niet altijd door dat hij pest. Misschien ziet de pester het wel als een grapje, terwijl hij jou een heel vervelend gevoel geeft.

De gezinssituatie

Problemen thuis en een gebrek aan warmte of aandacht binnen het gezin van de pester kan aanleiding zijn om te pesten. Buitenshuis vraagt de pester op deze negatieve manier om aandacht of uit zijn eigen negatieve emoties op een ander. Daarnaast zijn er gezinnen die agressie tolereren. Een kind leert dan niet om op een respectvolle manier met anderen om te gaan, herkent pesten niet of ziet de ernst er niet van in.

Overige factoren

Andere factoren die kunnen bijdragen aan het risico om gepest te worden, zijn:

  • Geslacht: jongens worden vaker gepest dan meisjes.
  • Bij een groot verschil in de sociaaleconomische status (mensen die op verschillende manieren heel anders zijn dan jij).
  • Als je moeilijk je emoties kan beheersen, kan dat leiden tot woede, agressie en pesten.
  • Narcisme, arrogantie en gevoelloze emotionele eigenschappen hangen samen met meer pesten.
  • Pesten wordt geassocieerd met lagere academische prestaties.
  • Leerlingen met een lichamelijke handicap hebben meer kans om gepest te worden.
  • Er is een verband tussen meer alcohol- en drugsgebruik en meer pesten.
  • En de schoolomgeving is van grote invloed.

De gevolgen van pesten

Word jij gepest? Ken jij iemand die gepest wordt? Of pest je zelf? Als je gepest wordt, gaat dat je niet in de koude kleren zitten. Ook als het pesten stopt, kan het nog jaren invloed op je hebben. Maar, ook als je pest, heeft dit uiteindelijk een negatieve invloed op je.

Gevolgen voor de gepeste

Pesten kan traumatisch zijn en tast je zelfbeeld aan: ‘Ik ben niet leuk’, ‘Ik ben niks waard’, ‘Ik snap wel dat ze mij pesten’, ‘Ik kan beter op de achtergrond blijven, ik voeg toch niks toe.’

Pesten heeft gevolgen op sociaal, emotioneel en gezondheidsvlak. Hoe groot deze voor jou zijn, is afhankelijk van de intensiteit van het pesten. Uit Brits onderzoek blijkt dat de effecten van pesterijen tijdens je jeugd nog tot 40 jaar later merkbaar zijn.

Een negatief zelfbeeld is niet het enige gevolg, ook deze klachten/problemen worden (mede) veroorzaakt door het pesten:

*Als je aan zelfdoding denkt, praat daar dan over met de deskundige vrijwilligers van 113 Zelfmoordpreventie via de telefoon (0900-0113) of chat (24 uur per dag bereikbaar).

Gevolgen voor de pester

Pesten heeft vaak niet direct negatieve gevolgen voor de pester. Toch zal hij uiteindelijk sociale problemen ervaren. De pester leert om met sociaal onaangepast gedrag dingen te bereiken. Dit kan onaangepaste gedragspatronen en grote problemen in de adolescentie tot gevolg hebben.

Doe onze psychologische test

Benieuwd of er bij jou sprake is van psychische klachten? Doe de online psychologische test en krijg meteen de uitslag.

Mijn kind wordt gepest

Pesten komt relatief vaak voor onder kinderen en jongeren. Niet alle kinderen vertellen het direct aan hun ouders als ze gepest worden. Hoe weet je of jouw kind gepest wordt? Vraag jezelf de volgende dingen af:

  • Trekt mijn kind zich meer dan normaal terug?
  • Heeft hij of zij blauwe plekken, schrammen of zelfs wondjes waar geen verklaring voor is?
  • Presteert mijn kind opeens minder goed op school?
  • Wil mijn kind niet meer naar school of de sport- of hobbyclub?
  • Wil hij of zij vragen over school of de sport- of hobbyclub niet beantwoorden?
  • Ontwijkt mijn kind specifieke plekken?
  • Klaagt hij of zij over buikpijn of hoofdpijn, terwijl ik denk dat mijn kind niet ziek is?

Als je kind gepest wordt, vind je dat natuurlijk verschrikkelijk en kan een gevoel van machteloosheid je bekruipen. Het liefst schud je de pester door elkaar en vertel je hem eens goed de waarheid. Maar dat is niet de oplossing. Wat dan wel?

Praat erover met je kind. Ga een open gesprek aan. Sta open voor zijn of haar verhaal en luister. Stel vragen. Vraag bijvoorbeeld wat het pesten met hem of haar doet of hoe je kan helpen.

Zoek samen naar een oplossing. Wat zou volgens je kind helpen om het pesten te laten stoppen? Waar heeft hij of zij behoefte aan? Misschien is je kind bang dat ingrijpen het pesten erger maakt. Toon daar begrip voor. Zoek naar een oplossing waar jullie je beiden in kunnen vinden.

Ga in gesprek met iemand uit de omgeving waar gepest wordt. Doe dit wel in overleg met je kind. Als het op school gebeurt, praat er dan over met de leerkracht van je kind of de pestcoördinator als ze die hebben. School is verplicht om een veilige omgeving te creëren voor hun leerlingen en kunnen helpen om het pesten te stoppen.

Pesten op de werkvloer

Pesten is helaas niet iets wat alleen voor komt in klaslokalen, ook op de werkvloer komt het voor. Het is zelfs een relatief groot probleem; meer dan een half miljoen mensen geeft aan ervaring te hebben met pesten op het werk. Ga je met tegenzin naar je werk omdat je collega’s of klanten je een vervelend gevoel geven? Pesten op werk kent verschillende vormen:

  • zinloze taken moeten uitvoeren;
  • roddelen;
  • belachelijk maken en grapjes maken over de persoon;
  • schreeuwen, intimidatie, fysieke agressie;
  • negeren en buitensluiten.

Pesten op het werk kent grote gevolgen, waaronder burn-out klachten en verzuim. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de medewerker in kwestie, maar ook voor de (financiële) gezondheid van de organisatie. Meer weten? Lees ook onze blogs over: wat kun je doen aan pesten op het werk en wat zijn de gevolgen van pesten op het werk.

Wat te doen bij pesten?

Zoals eerder benoemd zijn de gevolgen van pesten groot. Het is daarom belangrijk dat het stopt en je ondersteuning zoekt als je die nodig hebt. Wat is er mogelijk:

Ik word of ben gepest

Wat naar voor je. Pesten stopt vaak niet als niemand er vanaf weet. Maar ook als het pesten stopt, kan je er nog lang last van hebben. Neem daarom iemand in vertrouwen. Misschien vind je dit moeilijk, dat is heel begrijpelijk. Kies daarom iemand uit die je vertrouwt, bijvoorbeeld je ouders, leerkracht of een psycholoog. Ook kan je (anoniem) contact opnemen met de Kindertelefoon.

Word je als volwassene gepest? Probeer dit samen met de pester op te lossen tijdens een gesprek. Vertel wat het pestgedrag met jou doet. Komen jullie er samen niet uit? Neem dan een ander in vertrouwen of neem juridische stappen. Als het op je werk gebeurt, stap dan naar de vertrouwenspersoon of leidinggevende. Je werkgever is verplicht om jou een veilige werkomgeving te bieden waarin niet gepest wordt. Is er sprake van verzuim door het pesten? Bespreek het pesten dan met de bedrijfsarts.

Ik ken iemand die gepest wordt

Als je dit leest, betekent het dat je iets wil doen aan het pesten. Wat goed. Zien dat iemand gepest wordt, is niet leuk. Wat het beste is om te doen, is afhankelijk van de situatie.

Ben je minderjarig en zie je dat een ander jong persoon gepest wordt? Praat hierover in de groep. Kijk of jullie als groep de pester kunnen aanspreken. Praat er ook over met een volwassene, zoals een leraar, ouder of sportcoach. Wees aardig tegen de gepeste.

Zie je als volwassene dat iemand gepest wordt? Neem het voor de gepeste op. Praat erover met de gepeste en vraag hoe je hem of haar kan helpen. Gebeurt het op werk? Stel hem of haar dan voor om (samen) te praten met de vertrouwenspersoon binnen de organisatie of leidinggevende. Maak het ook bespreekbaar binnen het team.

Ik pest zelf

Wat goed dat je wat wil doen aan je pestgedrag. Als je merkt dat je iemand pest, kan je daarvan schrikken. Het is misschien niet eens je bedoeling. Hoe stop je met pesten? Het helpt jou om te achterhalen waarom je pest. Vraag ook om hulp, van bijvoorbeeld een psycholoog, als je dit nodig hebt. Een psycholoog gaat samen met jou op zoek naar de oorzaak van je pestgedrag. Daarna kijken jullie samen naar wat er nodig is om ermee te stoppen.

Hulp of advies bij pesten

Word jij gepest, ben je gepest of pest je zelf? In al deze gevallen ondersteunen wij jou graag. Ook als je in je jeugd gepest bent en hier als volwassene de gevolgen van merkt, staan we voor je klaar. Heb jij vragen of zorgen, bel ons dan op 085 – 4014 720 of plan hier je gratis adviesgesprek.

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina gebruikten we wetenschappelijke informatie en de volgende bronnen:

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door psycholoog . Thomas is gespecialiseerd in het behandelen van onder andere aanpassingsproblematiek, een negatief zelfbeeld en werkgerelateerde problematiek. Hij is aangesloten bij Psyned en het NIP.

Lara, Psyned verwijsteam
Hulp bij pesten?

Word of ben jij gepest? Of pest je zelf? De impact is hoe dan ook groot. Blijf hier niet in je eentje mee zitten en zoek hulp. Anders kun je er nog jaren last van hebben.

Plan jouw gratis adviesgesprek