Pesten

Wat is pesten?

Pesten is opzettelijk gemeen doen tegen een ander. Vaak gebeurt dit een lange periode en is het (meestal) gericht op één persoon. Pesten kent vele vormen. Bij lichamelijk pesten wordt iemand bijvoorbeeld geduwd, geslagen of geschopt. Soms laat dit sporen na, zoals schrammen of blauwe plekken. Of spullen worden opzettelijk kapot gemaakt of gestolen. Een andere vorm van pesten is met woorden. De pester zegt gemene en kwetsende dingen tegen het slachtoffer. Dit zie je niet zo makkelijk terug, maar het slachtoffer voelt wel pijn. Degene die pest kan zeggen dat het onschuldig of ‘maar een grapje’ is, maar vaak gaat dit gedrag ten koste van een ander. Nog een vorm van pesten op sociaal vlak is negeren of buitensluiten. Tot slot bestaat er online pestgedrag: cyberpesten. Denk aan iemand online bedreigen of ongewenste foto’s sturen. 

Oorzaken van pesten

Mensen pesten om verschillende redenen. Soms zijn mensen jaloers. Ze vinden het moeilijk om te zien dat je iets hebt wat zij niet hebben. Daarom reageren zij hun frustraties op jou af. Een pester kan een negatief zelfbeeld hebben, en daarom anderen naar beneden halen om zich beter over zichzelf te voelen. Soms komt pesten door groepsdruk. Als de groep pesten aanmoedigt, doen mensen soms dingen die ze zonder die druk niet zouden doen, zodat ze erbij (blijven) horen Mensen willen nou eenmaal graag bij een groep horen. Als je moeite hebt om je emoties onder controle te houden, kan dit leiden tot woede, agressie en uiteindelijk pestgedrag. Eigenschappen zoals narcisme, arrogantie en een gebrek aan empathie worden ook geassocieerd met een verhoogd risico op pesten. Bovendien is er een verband tussen een toename van alcohol- en drugsgebruik en een toename van pestgedrag. 

Het klinkt misschien gek, maar het komt voor dat iemand die gepest is, op een later punt zelf gaat pesten. Vaak doen ze dit om zichzelf te beschermen, omdat ze niet willen dat iemand hun pijn doet. Door zelf te pesten nemen ze de macht in eigen hand. In sommige gevallen heeft iemand niet door dat hij pest. Misschien ziet de pester het wel als een grapje, terwijl hij jou een heel vervelend gevoel geeft. Een andere reden dat mensen pesten zijn problemen thuis. Buitenshuis vraagt de pester op een negatieve manier om aandacht of uit hij zijn eigen negatieve emoties op een ander. Daarnaast zijn er gezinnen die agressie tolereren. Een kind leert dan niet om op een respectvolle manier met anderen om te gaan, herkent pesten niet of ziet de ernst er niet van in. 

Gevolgen van pesten

Gepest worden kan heel traumatisch zijn en het heeft veel invloed op je mentale gezondheid. Uit Brits onderzoek blijkt dat de effecten van pesterijen tijdens je jeugd nog tot 40 jaar later merkbaar zijn. Het tast je zelfbeeld aan en je kan last krijgen van gedachten als: ‘Ik ben niet leuk’, ‘Ik ben niks waard’, ‘Ik snap wel dat ze mij pesten’ en ‘Ik kan beter op de achtergrond blijven, ik voeg toch niks toe.’ Ook kan je last krijgen van sombere gevoelens, eenzaamheid, angstklachten, slaapproblemen en zelfmoordgedachten (suïcidaliteit)*. Daarnaast heeft pesten gevolgen op sociaal, emotioneel en gezondheidsvlak. Hoe groot deze voor jou zijn, is afhankelijk van de intensiteit van het pesten. 

*Als je aan zelfdoding denkt, praat daar dan over met de deskundige vrijwilligers van 113 Zelfmoordpreventie via de telefoon (0900-0113) of chat (24 uur per dag bereikbaar). 

Mijn kind wordt gepest

Pesten komt relatief vaak voor onder kinderen en jongeren. Niet alle kinderen vertellen het direct aan hun ouders als ze gepest worden. Hoe weet je of jouw kind gepest wordt? Vraag jezelf de volgende dingen af:

• Trekt mijn kind zich meer dan normaal terug?
• Heeft hij of zij blauwe plekken, schrammen of zelfs wondjes waar geen verklaring voor is?
• Presteert mijn kind opeens minder goed op school?
• Wil mijn kind niet meer naar school of de sport- of hobbyclub?
• Wil hij of zij vragen over school of de sport- of hobbyclub niet beantwoorden?
• Ontwijkt mijn kind specifieke plekken?
• Klaagt hij of zij over buikpijn of hoofdpijn, terwijl ik denk dat mijn kind niet ziek is?

Als je kind gepest wordt, vind je dat natuurlijk verschrikkelijk en kan een gevoel van machteloosheid je bekruipen. Het liefst schud je de pester door elkaar en vertel je hem eens goed de waarheid. Maar dat is niet de oplossing. Wat dan wel?

Praat erover met je kind. Ga een open gesprek aan. Sta open voor zijn of haar verhaal en luister. Stel vragen. Vraag bijvoorbeeld wat het pesten met hem of haar doet of hoe je kan helpen.

Zoek samen naar een oplossing. Wat zou volgens je kind helpen om het pesten te laten stoppen? Waar heeft hij of zij behoefte aan? Misschien is je kind bang dat ingrijpen het pesten erger maakt. Toon daar begrip voor. Zoek naar een oplossing waar jullie je beiden in kunnen vinden.

Ga in gesprek met iemand uit de omgeving waar gepest wordt. Doe dit wel in overleg met je kind. Als het op school gebeurt, praat er dan over met de leerkracht van je kind of de pestcoördinator als ze die hebben. School is verplicht om een veilige omgeving te creëren voor hun leerlingen en kunnen helpen om het pesten te stoppen.

Pesten op de werkvloer

Pesten is helaas niet iets wat alleen voor komt in klaslokalen, ook op de werkvloer komt het voor. Het is zelfs een relatief groot probleem; meer dan een half miljoen mensen geeft aan ervaring te hebben met pesten op het werk. Ga je met tegenzin naar je werk omdat je collega’s of klanten je een vervelend gevoel geven? Pesten op werk kent verschillende vormen:

• zinloze taken moeten uitvoeren;
• roddelen;
• belachelijk maken en grapjes maken over de persoon;
• schreeuwen, intimidatie, fysieke agressie;
• negeren en buitensluiten.

Pesten op het werk kent grote gevolgen, waaronder burn-out klachten en verzuim. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de medewerker in kwestie, maar ook voor de (financiële) gezondheid van de organisatie. Meer weten? Lees ook onze blogs over: wat kun je doen aan pesten op het werk en wat zijn de gevolgen van pesten op het werk.

Online pesten 

De digitale wereld heeft een nieuwe vorm aan pesten gegeven, ook wel bekend als online pesten of cyberpesten. Elk moment van de dag kan je nare berichten en reacties versturen en ontvangen. De pester kan op afstand snel nare foto’s en filmpjes delen aan een breed publiek. Dit is vaak moeilijk te verwijderen; je kan het jaren later nog terugvinden. Dit maakt de gepeste nog kwetsbaarder. Vroeger kon je ontsnappen aan de pesterijen en was je thuis veilig. Dat gaat nu niet zo makkelijk. Pesters kunnen hun slachtoffer onbeperkt treiteren. Een groot deel van ons leven speelt zich online af en je hebt je telefoon altijd bij je. Daarnaast is het lastiger om te achterhalen wie je online pest. Iedereen kan een nepaccount aanmaken. Hierdoor gaan online pesters verder dan op het schoolplein of de werkvloer.  

Wat kan ik doen tegen pesten?

Zoals eerder benoemd zijn de gevolgen van pesten groot. Het is daarom belangrijk dat het stopt en je ondersteuning zoekt als je die nodig hebt. Wat is er mogelijk:

Hulp of advies bij pesten

Word jij gepest, ben je gepest of pest je zelf? In al deze gevallen ondersteunen wij jou graag. Ook als je in je jeugd gepest bent en hier als volwassene de gevolgen van merkt, staan we voor je klaar. Heb jij vragen of zorgen, bel ons dan op 085 - 4014 720 of plan hier je gratis adviesgesprek.