Winterdepressie

De bekende winterdip: de dagen worden donkerder, het weer wordt slechter en zelf voel jij je er ook niet beter op. We spreken van een winterdepressie als jij in de wintermaanden last hebt van somberheid, meer behoefte hebt aan slaap en kampt met andere depressieve klachten. Je lichaam heeft in de donkere maanden moeite met het wennen aan het gebrek aan licht, en dat merk je. Maar een winterdip kan ook psychologische oorzaken hebben. Op deze pagina lees je alles over winterdepressie en wat je kunt doen als jij hier last van hebt.

Wat is een winterdepressie?

Een winterdepressie, is een depressie die ten minste 2 jaar op rij alleen speelt tijdens de wintermaanden. In de lente en zomer voel jij je prima.

We spreken van een winterdepressie als jij 2 jaar op rij last hebt van depressieve symptomen tijdens de wintermaanden. Je merkt dat jij je steeds minder fit en energiek voelt naarmate de dagen korter worden. Ook kan je stemming omslaan. Je hebt weinig zin meer in (ook leuke) dingen, blijft het liefst binnen op de bank en voelt je misschien zelfs oververmoeid.

Zodra het weer lente begint te worden merk je al gauw dat je weer opbloeit. Hierdoor zie je vaak erg op tegen de herfst en winter. Heb jij ook last van depressieve gevoelens tijdens de donkere maanden? Dan heb je misschien last van een winterdip of winterdepressie.

Hoe lang duurt een winterdepressie?

Hoe lang een winterdepressie duurt hangt af van de seizoenen. Een winterdepressie of winterdip is erg seizoensgebonden, waardoor ook de duur van een winterdepressie meegaat met de seizoenen.

Wat veroorzaakt winterdepressie?

De grootste oorzaak van een winterdepressie is een gebrek aan licht. Jouw biologische klok kan ontregeld raken doordat je te weinig zonlicht krijgt op die donkere winterse dagen. Hierdoor maakt jouw lichaam bijvoorbeeld eerder het slaaphormoon melatonine aan. Dit komt doordat het in de ochtend langer donker is en het in de avond sneller donker is. Hierdoor heb je meer moeite met wakker worden en word je eerder slaperig.

Een winterdepressie kan ook psychologische oorzaken hebben. Misschien voel jij je wel somber doordat de dagen zo grauw zijn. Er is minder te doen en je bent in de winter doorgaans meer binnen dan in de zomer. Dat kan zorgen voor een futloos en lusteloos gevoel en door dat gevoel ga jij zelf ook minder ondernemen.

Wat zijn de symptomen?

De naam zegt het al, bij een winterdepressie heb je last van depressieve symptomen. De symptomen van een winterdepressie of winterdip kunnen ook lijken op beginnende burn-out klachten. Deze klachten gaan weer over als het lente begint te worden en de dagen langer worden. Veelvoorkomende symptomen van winterdepressie zijn:

Mentale klachten

• somberheid
• concentratieproblemen
• verminderde interesse en plezier
• minder behoefte aan sociale contacten

Fysieke klachten

• vermoeidheid
• veranderd slaappatroon en duur hiervan (meer behoefte aan slaap en eerder moe)
• lusteloosheid
• veranderde eetlust (weinig eetlust of juist behoefte aan ongezond eten)

Winterdepressie behandeling

Er zijn verschillende vormen van behandeling mogelijk. Een winterdepressie kan op zowel de fysieke als psychische punten worden behandeld door een therapeut. Cognitieve gedragstherapie is een effectieve vorm van een psychische behandeling. Jouw gedachten beïnvloeden je gedrag, en ook andersom. De negatieve gedachten rond een winterdepressie kunnen ervoor zorgen dat je geen leuke dingen meer doet, meer binnen zit en sociale contacten vermijdt. Met cognitieve gedragstherapie leer je grip te krijgen op je gedachten. Je leert om met deze gedachten om te gaan en je er minder door te laten beïnvloeden

Behandeling met lichttherapie

Een fysieke, en zeer gebruikelijke behandeling om een winterdepressie te voorkomen is lichttherapie. Hiermee pak je de verschuiving in je biologische klok aan door jezelf bloot te stellen aan licht. Je krijgt hierbij een aantal dagen tot weken 10 á 15 minuten licht van een speciale lamp. Hierdoor maak je overdag onder andere minder snel melatonine aan waardoor je minder slaperig wordt, meer energie hebt, en ook makkelijker je dag doorkomt. Dit heeft een groot positief effect op de rest van je klachten.

Helaas zitten er ook bijwerkingen aan lichttherapie verbonden. Zo kun je de eerste dagen klachten krijgen zoals hoofdpijn, vermoeidheid, roodheid in het gezicht en droge ogen. Gelukkig zijn deze bijwerkingen in de meeste gevallen na een paar dagen over.

Mocht de lichttherapie aanslaan kan je, in overleg met je behandelaar, ook zelf een lamp aanschaffen. Zo kan je ieder jaar de winterdepressie voor zijn.

Wat te doen tegen een winterdip? 5 tips

Er zijn ook dingen die jij zelf kunt doen tegen winterdip. We zetten 5 tips voor jou op een rij waarmee jij de wintermaanden wat makkelijker doorkomt.

Tip 1: Laat jouw lichaam wennen aan prikkels

Wat kan helpen voor als je moeite hebt met wakker worden, is om jezelf zoveel mogelijk te laten wennen aan prikkels. Zo worden je zintuigen wakker en hierdoor ook jouw zenuwstelsel (inclusief hormoonhuishouding) aangezien jouw lichaam en het brein deze informatie moeten verwerken. Je kunt bijvoorbeeld gebruik maken van geluid (muziek luisteren), licht (de lichten aandoen) of lichamelijke prikkels (douchen maar ook in beweging komen).

Tip 2: Blijf in beweging (het liefst buiten)

Voldoende beweging helpt jou je energieniveau op peil te houden. Het is verleidelijk om op donkere dagen lekker binnen te blijven, maar je zult je hierdoor niet beter gaan voelen. Door beweging en buitenlucht een prioriteit te maken zul je merken dat je winterdip lang niet zo heftig zal zijn. Door overdag even buiten te zijn kun je ook voorkomen dat je lichaam te veel melatonine aanmaakt en ben jij minder slaperig.

Tip 3: Eet en drink gezond

Een kenmerk van een winterdip is een verhoogde eetlust en behoefte aan zoetigheid en ander ongezond eten. Als je hieraan toegeeft voel je je misschien tijdelijk beter, maar lang zal dat niet duren. Het kan zijn dat je hierdoor toeneemt in gewicht, en niet voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt. Allemaal factoren die ervoor zorgen dat je je uiteindelijk slechter voelt. Dus hoe hard de roep ook is, probeer zoveel mogelijk gezond te eten. Af en toe kun je best snacken, maar doe het niet te veel en te vaak.

Tip 4: Houd een ritme aan

Met een winterdip is jouw dag/nacht ritme verstoord. Door op onregelmatige tijden te gaan slapen en eten vererger je dit. Het is dus belangrijk dat je een ritme probeert te ontwikkelen en onderhouden. Ga zoveel mogelijk op vaste tijden naar bed en probeer op redelijk constante tijden te eten. Zo weet je lichaam beter waar het aan toe is.

Tip 5: Ga iets leuks doen

Door iets leuks te gaan doen doorbreek je de negatieve spiraal waar je in kunt belanden. Je zult er meer positieve gedachten van krijgen die ook weer positief gedrag stimuleren. Probeer ook actief stil te staan bij wat je doet en denkt. Waar word je blij van? Zou je iets kunnen doen waar je gelukkiger van wordt? Soms laat je je meeslepen door je negatieve gedachten, maar die strijd kun je aangaan en winnen. Als je iets leuks gepland heb staan geeft dat jou ook iets om naar uit te kijken.

Hulp bij winterdepressie

Zit je niet lekker in je vel en weet je niet zeker of je depressieve klachten hebt? Onze depressie test kan jou inzicht in je klachten geven.

Ook ons verwijsteam helpt jou graag verder. Wil jij een persoonlijk advies over jouw klachten en situatie? Neem dan contact met ons verwijsteam op door te bellen naar 085 – 4014 720. Ook bij twijfel kun je ons gerust bellen. Wij vinden het belangrijk dat jij de hulp krijgt die je nodig hebt.

Meer lezen over een winterdepressie? Je vindt meer betrouwbare informatie op: Thuisarts, GGZ standaarden en Trimbos.