Trichotillomanie

Wat is trichotillomanie?

Trichotillomanie, of haaruittrekstoornis, is een soort dwangstoornis. Het lijkt op OCD (obsessieve-compulsieve stoornis), omdat je vaak dwangmatig gedrag vertoont, maar het is een aparte stoornis. Als je dit hebt, trek je vaak en herhaaldelijk je eigen haren uit. Dit kan hoofdhaar, wimpers, wenkbrauwen of schaamhaar zijn. Soms rol je het uitgetrokken haar tussen je vingers, bijt je erop of trek je het tussen je tanden. In zeldzame gevallen eet iemand het haar op, wat trichofagie wordt genoemd.

Het uittrekken van haren kan onbewust gebeuren, bijvoorbeeld als je je angstig of gespannen voelt. Het kan ook een reactie zijn op dwangmatige gedachten. Aan je haren trekken geeft (tijdelijk) een fijn of rustig gevoel. Het komt vaker voor bij meisjes en vrouwen tussen de 10 en 40 jaar. Hoewel het uittrekken van haren kan leiden tot lichamelijke schade, wordt het meestal niet als een vorm van zelfbeschadiging gezien.

Symptomen trichotillomanie

Mensen met trichotillomanie trekken vaak hun haar eruit als ze alleen zijn, omdat ze dit liever geheim willen houden. Welke klachten je ervaart en hoe ernstig ze zijn, verschilt per persoon. Je kan bijvoorbeeld last hebben van:

• Spanning voordat je aan je haar trekt of als je probeert de drang te onderdrukken.
• Regelmatig je haren uittrekken.
• Kale plekken door het uittrekken van haar.
• Opluchting of een fijn gevoel nadat je aan je haar hebt getrokken.
• Schaamte over je gedrag.

Bij sommige mensen zijn de klachten goed onder controle te houden, maar voor anderen is dat lastiger. Hormonale schommelingen kunnen de klachten verergeren. Soms verdwijnen de klachten tijdelijk, maar ze kunnen na weken, maanden of zelfs jaren weer terugkomen en erger worden.

Trichotillomanie komt vaak voor in combinatie met andere aandoeningen, zoals ADHD, angststoornissen, depressie, ticstoornissen en soms autismespectrumstoornissen.

Oorzaak trichotillomanie

De precieze oorzaak van trichotillomanie is nog niet helemaal duidelijk, maar vaak speelt een combinatie van factoren een rol. Dit kan te maken hebben met erfelijke aanleg, je levenservaringen, hoe je hersenen werken en de balans van bepaalde stofjes in je hersenen.

Er is meestal een reden waarom je bent begonnen met het uittrekken van je haren, en die reden is voor iedereen anders. Het kan beginnen doordat je behoefte hebt aan symmetrie in je haargroei, of door frustratie, onrust of de behoefte om iets te voelen. Het uittrekken van haren geeft vaak een gevoel van opluchting of beloning. Dat fijne gevoel kan ervoor zorgen dat je opnieuw aan je haar gaat trekken om die opluchting weer te ervaren.

In je hersenen ontstaat er een verband: haren uittrekken lijkt een oplossing te zijn voor vervelende gevoelens. Daardoor kan het gedrag steeds vaker voorkomen. Na een tijdje voelt het niet meer fijn om aan je haren te trekken, maar stoppen lukt niet meer. Het gevoel dat je eerst kreeg, wordt korter of verdwijnt helemaal. Als je veel stress hebt, trek je vaker aan je haren. In rustigere periodes is het minder. Voor veel mensen wordt haren uittrekken een manier om met stress om te gaan.

Gevolgen trichotillomanie

Een haaruittrekstoornis kan veel invloed hebben op je leven. Het kan moeilijk zijn om de drang om je haar uit te trekken te onderdrukken. Aan de ene kant geeft het je voldoening, maar aan de andere kant weet je dat het schadelijk is. Je voert vaak een strijd met jezelf, vooral als je merkt dat je zelfbeheersing verliest. Door regelmatig je haar eruit te trekken ontstaan kale plekken. In sommige gevallen groeit het haar niet meer terug. Dit kan je zelfvertrouwen verlagen.

Het trekken van haren gebeurt meestal in je eentje. Als je in gezelschap bent, zoek je een moment om dit te kunnen doen. Het kan ook zijn dat je andere dwangmatige rituelen hebt, wat veel tijd en energie kost. Dit kan je sociale leven beïnvloeden, zeker als je situaties vermijdt uit schaamte. Als je haar opeet, kunnen er lichamelijke klachten ontstaan, zoals verstopping in je darmen.

Hulp bij trichotillomanie

Haren uittrekken kan een gewoonte zijn geworden, maar gelukkig is een gewoonte te doorbreken of te veranderen. Samen met de psycholoog kijk je eerst naar de momenten waarop je de drang voelt om aan je haren te trekken. Als je weet wat je gedragspatronen zijn, kan je werken aan het doorbreken van negatieve patronen. Dit gebeurt met cognitieve gedragstherapie. Tijdens deze therapievorm leer je om negatieve gedachten en gewoontes om te buigen naar positievere of meer helpende gedragingen.

Trek jij vaak aan je haar in stressvolle situaties, of wil je meer weten over de behandeling van trichotillomanie? Neem dan contact op met ons verwijsteam. Je kan een gratis adviesgesprek plannen of ons bellen via  085 - 4014 720.