Positieve psychologie

Waarbij het in de psychologie vaak gaat om jouw klachten en het oplossen daarvan, is het in de positieve psychologie anders. De naam zegt het al, bij positieve psychologie gaat het om het effect van een positieve mindset. Alles wat je aandacht geeft groeit. Focussen op het positieve kan er dus voor zorgen dat je je gelukkiger en veerkrachtiger voelt.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 11 januari 2024

Wat is positieve psychologie?

In de traditionele psychologie ligt de nadruk op het identificeren en behandelen van klachten. Er wordt vooral gekeken naar wat er ‘mis’ is. Bij positieve psychologie is dat anders, je richt je aandacht op jouw sterke kanten. Je kijkt naar hoe je je wilt voelen, hoe je wilt denken en wat jouw doelen zijn. Samen met een psycholoog onderzoek je welke sterke eigenschappen je bezit en hoe jij je doelen kan bereiken. Hiervoor zet je een positieve bril op. Tijdens deze behandelvorm ga je aan de slag met onderwerpen zoals optimisme, hoop, eigen effectiviteit (het geloof in wat jij kan), gevoel van eigenwaarde, veerkracht, betrokkenheid en competentie. Met positieve psychologie werk je aan het vergroten van je draagkracht en dat heeft een positieve invloed op jouw gehele welzijn.

Ontstaan positieve psychologie

Rond 2000 bedacht psycholoog Michel Seligman een nieuwe stroming binnen de psychologie: positieve psychologie.  Bij deze stroming let je niet, zoals bij de traditionele psychologie, op negatieve gedachten en gevoelens. Tijdens deze behandelvorm let je juist op de positieve kanten van het leven. Dit betekent niet dat negatieve gevoelens er niet mogen zijn. Bij positieve psychologie leer je negatieve emoties te accepteren en verleg je jouw focus op dingen die wel goed gaan.

Hoe Seligman op het idee kwam voor positieve psychologie? Dat dankt hij  aan zijn vijfjarige dochtertje. Toen ze samen aan het tuinieren waren speelde zijn dochtertje met het opgeharkte groen. Michel ergerde zich hieraan en maakte een opmerking. Zijn dochtertje sprak hem hierop aan. ‘Herinner je je nog dat ik zoveel aan het klagen was? Ik besloot om hiermee te stoppen. Het was lastig, maar als ik het kan, kan jij ook besluiten om niet meer te brommen’.

Dit inspireerde de psycholoog enorm. Toen hij er meer over na ging denken besefte hij hoe negatief de psychologie was. Er werd altijd gekeken naar wat er ‘mis’ was. De nadruk lag op wat er fout gaat. Dit moest anders en Michel Seligman riep positieve psychologie in het leven. Dit zette de wereld van de psychologie op zijn kop.

Voordelen van positieve psychologie

Wij mensen zijn gemaakt om sterker te reageren op iets negatiefs dan op iets positiefs. Het is daarom moeilijker om positief te blijven in moeilijke tijden en makkelijker je mee te laten slepen in negativiteit. Hier zijn enkele voorbeelden van hoe positieve psychologie jou kan helpen:

• Psychische problemen voorkomen: Als je je meer ontwikkelt op het gebied van positieve emoties (vreugde, belangstelling, trots, dankbaarheid, hoop, optimisme), verbondenheid en veerkracht kan je beter omgaan met (toekomstige) tegenslagen. Je bent weerbaarder en zal dus minder snel last krijgen van psychische problemen.
• Verbeteren van je mentale gezondheid: Ook al richt positieve psychologie zich niet specifiek op het behandelen van psychische klachten, kan het wél een positief effect hebben op je mentale gezondheid als je last hebt van psychische klachten. Het vergroten van positieve emoties, veerkracht en daarmee je draagkracht kan namelijk bijdragen aan het verminderen van symptomen als angst en depressie.
• Het doormaken van persoonlijke groei: Positieve psychologie zorgt voor persoonlijke groei en ontwikkeling. Door middel van zelfreflectie, het identificeren en benutten van sterke kanten en talenten, het stellen van doelen en het zoeken naar uitdagingen, kan positieve psychologie jou helpen om alles uit jezelf te halen.

Aanpak positieve psychologie

Positieve psychologie bestaat uit verschillende onderdelen. Net zoals in de traditionele psychologie, erken je bij positieve psychologie dat je ergens last van hebt. De focus ligt niet op de klacht, maar erkenning is heel erg belangrijk. Daarna verleg je de focus op wat wel goed gaat. Bijvoorbeeld op momenten dat iets wel lukt, hoe lang je het volhoudt en wat je sterke punten zijn. De nadruk ligt op het vergroten van positieve emoties, zoals vreugde, dankbaarheid, liefde en optimisme. Dit kan je bijvoorbeeld doen door een dankbaarheidsdagboek bij te houden, mindfulness te beoefenen of actief op zoek te gaan naar positieve ervaringen. De volgende stap is het opstellen van doelen. Vaak willen mensen van iets af zoals stress, vermoeidheid of roken. Bij positieve psychologie kijk je wat je hiervoor in de plaats wilt. Samen met een mindset coach kijk je hoe je jouw doelen kan bereiken.

Positieve psychologie oefeningen

We hebben allemaal wel eens last van een kritische stem in ons hoofd. Dit wordt ook wel je innerlijke criticus genoemd. Deze stem is misschien altijd aanwezig, maar je kan ervoor zorgen dat de negatieve stem niet de positieve stem overschreeuwt. Met deze drie oefeningen kan je zelf al aan de slag gaan met positieve psychologie.

Oefening 1- Schrijf op waar je dankbaar voor bent

Houd een dankbaarheidsdagboek bij. Pak pen en papier. Schrijf elke dag voordat je gaat slapen twee tot vijf dingen op waarvoor je dankbaar bent. Het mag iets kleins zijn of iets waarvoor je die dag dankbaar bent. Dit helpt je de aandacht te richten op positieve dingen van het leven. De gedachten waarmee we gaan slapen, bepalen vaak hoe we de volgende dag starten.

Oefening 2- Doe iets voor een ander

Iemand helpen geeft een goed gevoel. Plan een dag per week in dat je iets aardigs doet voor iemand anders. Help bijvoorbeeld je oude buurman met de boodschappen, je vader met zijn auto wassen of geef bijles aan je nichtje. Blijf op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden om iemand te helpen. Na een aantal weken zal je merken dat je geluksgevoel toeneemt.

Oefening 3- Schrijf positieve momenten op in een dagboek

Houd in een schriftje bij welke positieve momenten je meemaakte die dag. Dit hoeven geen grote dingen te zijn. Noteer een paar momenten of dingen die jou blij maakten. Dit kan zijn dat het zonnetje scheen, je een mooie wandeling hebt gemaakt of dat je een lekkere kop koffie hebt gedronken. Door positieve momenten op te schrijven zal je meer positieve emoties ervaren.

Ga aan de slag met positieve psychologie

Positieve psychologie richt zich niet direct tot het behandelen van jouw klachten. Daarom wordt deze therapievorm vooral gebruikt als aanvulling op andere behandelvormen, zoals cognitieve gedragstherapie, ACT of EMDR. Positieve psychologie is dus een goed extra hulpmiddel om je te richten op de sterke kanten van de mens, om je beter te voelen over jezelf, meer balans te ervaren, je veerkracht en weerbaarheid te vergroten. Wil je hier meer over weten? Neem gerust contact op met ons verwijsteam. Zij staan voor je klaar om al je vragen te beantwoorden. En, alleen als jij dat wilt, helpen ze je met het vinden van een passende psycholoog of coach. Plan een gratis  adviesgesprek in of bel ons op 085-4014720.

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Eline Nijhof. Eline is psycholoog in Groningen en gebruikt zelf ook positieve psychologie in haar behandelingen. Ze is aangesloten bij Psyned en het NIP.