Overgangsklachten
Elke vrouw krijgt er in haar leven mee te maken: de overgang. Dit is een natuurlijk proces waarin je lichaam verandert en je hormoonproductie afneemt. Je gaat van vruchtbaar naar niet meer vruchtbaar en je lichaam moet een nieuw ritme vinden. Het kan een lastige periode zijn waarin vrouwen verschillende soorten overgangsklachten ervaren, zoals opvliegers, stemmingswisselingen en slechter slapen. Dit kan veel invloed hebben op je dagelijks leven, in je lichaam en op hoe je je voelt. Lees hier wat de overgang is en hoe je er mee om kan gaan.
Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 4 december 2023 Wat is de overgang?De overgang, ook bekend als de menopauze, is een natuurlijke fase in het leven van een vrouw waarin de menstruatiecyclus geleidelijk stopt. Vaak begint dit tussen de veertig en zestig jaar. De overgang wordt gekenmerkt door veranderingen in het lichaam, zoals de afname van de hormoonproductie en het stoppen van de eierstokfunctie. Met als gevolg dat je niet meer vruchtbaar bent. In deze periode ervaart een vrouw vaak overgangsklachten, zoals opvliegers, stemmingswisselingen en een verandering in het slaappatroon.
De woorden overgang en menopauze worden vaak door elkaar gehaald. Toch zit er een klein verschil in. De menopauze is de laatste ongesteldheid; het einde van je menstruatiecyclus. En de overgang zijn de jaren rondom je laatste keer ongesteld zijn.
Benieuwd wat we voor je kunnen doen?
Oorzaak overgangsklachten
Elke vrouw heeft een bepaalde hoeveelheid eicellen. Tussen de 40 en 60 jaar raken deze op of ze worden niet meer rijp. Dit zorgt ervoor dat de afgifte van een eicel uit de eierstok stopt. Hierdoor daalt het vrouwelijk hormoon, oestrogeen, wat verschillende veranderingen met zich meebrengt:
- Het baarmoederslijmvlies groeit sneller of langzamer. Hierdoor word je minder of juist vaker ongesteld.
- In je hersenen heb je een deel dat je lichaamstemperatuur beïnvloedt. Als het kouder wordt, ontvangt je lichaam – via zenuwen en hormonen – seintjes dat het moet opwarmen. Tijdens de menopauze ontvangt je lichaam onnodige signalen, waardoor je het opeens heel warm krijgt.
- Als je in de overgang zit, maak je minder vrouwelijk hormoon aan, dit heet ook wel oestrogeen. Dit zorgt ervoor dat de bloedvaten in je huid meer openstaan. Dit veroorzaakt meer warmte, roodheid en zweten.
1 op de 100 vrouwen ervaart overgangsklachten voor hun veertigste. Dit kan allerlei redenen hebben. Soms spelen erfelijke factoren een rol. Het kan ook komen door behandelingen met chemotherapie of bestraling. In sommige gevallen worden de eierstokken verwijderd. In zeer zeldzame gevallen ervaren vrouwen vroegtijdig overgangsklachten door een bijnierontsteking. Maar de precieze oorzaak van vroegtijdige overgangsklachten blijft onduidelijk.
Symptomen overgang
De overgang veroorzaakt schommelingen in je hormoonhuishouden. Hiermee bedoelen we de aanmaak, afbraak en het evenwicht van je hormonen. Als dit uit balans is kan je verschillende overgangsklachten ervaren. Bijvoorbeeld:
Lichamelijke overgangsklachten
- Je wordt minder vaak ongesteld en later verdwijnt je ongesteldheid;
- Je hebt het plotseling heel erg warm. Dit heet ook wel een opvlieger;
- Je krijgt last van een droge huid;
- Je hebt hoofdpijn;
- Je hebt spier- en gewrichtspijn;
- Je gaat zweten in de nacht;
- Je komt wat aan;
- Je hebt last van urineverlies;
- Je krijgt vaker een blaasontsteking;
- Je slaapt slechter.
Emotionele overgangsklachten
- Je wordt prikkelbaar;
- Je ervaart stemmingswisselingen;
- Je kan last krijgen van depressieve gedachten;
- Je bent snel boos;
- Je hebt moeite met concentreren;
- Je hebt last van geheugenverlies;
- Je hebt huilbuien;
- Je wordt vergeetachtig;
- Je bent onzeker;
- Je kan last krijgen van angstklachten;
- Je kan last krijgen van andere psychische klachten
De hormonale huishouding regelt de interactie van hormonen in het lichaam. Veranderingen hierin kunnen specifiek gedrag of lichamelijke en mentale veranderingen veroorzaken. Bij vrouwen kan de menopauze en bij mannen een verminderd libido op latere leeftijd wijzen op een verstoorde hormonale balans.
Hoe lang duren de overgangsklachten?
De lengte van de overgang verschilt van vrouw tot vrouw. Het totale proces duurt meestal zeven tot tien jaar. Gemiddeld zit er ongeveer vier jaar tussen het begin van de onregelmatige ongesteldheid en de overgang. Klachten die horen bij de menopauze kunnen vijf tot tien jaar duren, soms zelfs langer. Sommige vrouwen ervaren de klachten maar een korte periode.
Op zoek naar een erkend psycholoog?
Deze psychologen helpen je graag bij slaapproblemen. Bekijk hun profiel en plan je adviesgesprek in.
Tips voor omgaan met overgangsklachten
Overgangsklachten kunnen ontzettend vervelend zijn en je in het dagelijks leven in de weg zitten. Gelukkig kun je zelf ook wat doen om de klachten te verminderen. Bijvoorbeeld:
- Blijf in beweging. Bewegen is altijd een goed idee, maar in de overgang kan je er extra baat bij hebben. Je slaapt er beter door en je vermindert stress. Daarnaast blijven je spieren en gewrichten soepel.
- Eet gezond. Gezonde voeding is ontzettend belangrijk tijdens de overgang. Sommige vrouwen kunnen last krijgen van botontkalking en/of gewichtstoename. Daarom is het belangrijk dat je in deze fase op je voeding let en ervoor zorgt dat je genoeg vitamines en mineralen binnenkrijgt.
- Zorg voor genoeg slaap. Tijdens de overgang kan je last krijgen van slaapproblemen. Je wordt wakker door opvliegers of je wordt veel eerder wakker dan normaal. Slaap is erg belangrijk voor het herstel van je lichaam. Ga daarom op vaste tijden naar bed en sta op vaste tijden op. Een slaapritme kan je helpen om je hormoonhuishouden rustig te houden.
- Zorg ervoor dat je voldoende ontspant. De overgang kan voor stressklachten zorgen. Het is daarom belangrijk dat je zorgt voor voldoende rust. Mediteren, yoga of mindfulness kan je hierbij helpen.
Behandeling bij de overgangsklachten
Het proces van de menopauze is een natuurlijk onderdeel van het leven van een vrouw. Je lichaam verandert en daar kunnen een aantal overgangsklachten bij horen. De klachten zijn niet schadelijk voor je gezondheid, maar ze kunnen wel vervelend zijn. Je kan allerlei middelen kopen om de symptomen te verminderen. Artsen raden dit niet aan (thuisarts).
Wist je dat een psycholoog jou ook kan helpen bij overgangsklachten? Soms veroorzaakt de overgang slaapproblemen, somberheids-, stress- en angstklachten. Je kan je ook onzeker gaan voelen of last krijgen van concentratieproblemen. Een psycholoog kan je hierbij helpen. Afhankelijk van jouw zorgvraag kan je bijvoorbeeld aan de slag gaan met cognitieve gedragstherapie (CGT), Acceptance and Commitment Therapy (ACT) of mindfulness. Wil je weten hoe we jou kunnen helpen? Plan een gratis adviesgesprek in of bel direct ons verwijsteam via 085-4014720.
Bronnen
Informatie gecontroleerd door expert
De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Ayeh Dokht , vrijgevestigd psycholoog in Amsterdam. Ze is onder andere gespecialiseerd in het behandelen van overgangsklachten, angst, depressie, slaapproblemen en een negatief zelfbeeld. Ze is aangesloten bij Psyned en NIP.
Hulp of advies nodig?
Blijf niet met je klachten lopen en bel met ons. We kunnen je adviseren en plannen wanneer gewenst direct een afspraak voor je in bij een psycholoog die bij je past.
