Ouderverstoting: wat kan ik eraan doen?

Wat is ouderverstoting?

Ouderverstoting wordt ook wel oudervervreemding of Parental Alienation Syndrome (PAS) genoemd. De term wordt gebruikt als een kind ervoor kiest om zijn/haar moeder of vader niet meer te zien. Vaak gebeurt dit in een vechtscheiding waarin een van de ouders het kind (on)bewust beïnvloedt. De ouder die het kind opzet tegen de andere ouder heeft in de meeste gevallen last van hechtingsproblemen of narcisme. De overheersende ouder heeft last van verlatingsangst en zet het kind in een slachtofferrol. Hij/zij is dan de redder. Samen vormen zij een bondje tegen de verstoten ouder. De ouder praat dan negatief over de andere ouder, waardoor het kind een negatief beeld ontwikkeld. Uiteindelijk besluit het kind dat hij/zij geen contact meer wilt. In de meeste gevallen is dit een gevolg van hersenspoeling. PAS is een vorm van kindermishandeling, omdat het kind de rest van zijn of haar leven hier last van kan hebben. Deze kinderen hebben meer kans op depressie, angsten, een laag zelfbeeld, een identiteitscrisis of op een verslaving.

Verschillende vormen van ouderverstoting

Er zijn drie verschillende niveaus van ouderverstoting: de lichte, matige en zware vorm van ouderverstoting. Bij de lichtste vorm ervaart de dominante ouder veel negatieve emoties, maar vindt hij of zij het belangrijk dat het kind beide ouders blijft zien. De ouder-kindrelatie is gezond bij deze vorm. Bij de matige vorm ervaart de narcistische ouder ook veel negatieve gevoelens. Alleen heeft hij of zij het idee dat het kind en de andere ouder geen contact moeten hebben. Als de ouder die controle uitoefent afwezig is, laat het kind merken dat het graag contact wil met de andere ouder. Ook bij deze vorm is er een positieve ouder-kindrelatie. Bij de zware vorm van ouderverstoting heeft de dominante ouder hele sterke negatieve gevoelens over de andere ouder. Hij of zij denkt dat contact hebben met de andere ouder schadelijk is voor het kind. Zij hebben een sterke symbiotische relatie. Bij symbiose is er een sterke afhankelijkheid tussen twee personen. Het kan ervoor zorgen dat het kind zich niet goed ontwikkeld. Zo kan het kind zichzelf continu wegcijferen, en ontwikkelt het kind geen geweten of eigen identiteit. Het kind vertoont dan ook angstig gedrag naar de verstoten ouder.

Gevolg ouderverstoting

Het is belangrijk dat je ouderverstoting op tijd herkent. Het is niet alleen pijnlijk voor jou als ouder, maar de gevolgen voor het kind zijn ook groot. Zo komt het kind in een loyaliteitsconflict. Het kind heeft het gevoel dat hij/zij iemand moet kiezen. Ze moeten dan hun moeder-/vaderfiguur missen. In sommige gevallen gedraagt het kind zich precies zoals de dominante ouder het wilt, waardoor het kind zijn eigen identiteit verliest. Met als gevolg dat ze weinig zelfvertrouwen hebben en een laag zelfbeeld hebben. Op latere leeftijd, wanneer het kind zich afzet van de overheersende ouder en zelf nadenkt, beseft hij of zij dat de aanwezigheid van een moeder of vader is onthouden. Dit zorgt voor veel verdriet en schuldgevoelens.

Hoe herken je ouderverstoting?

Om ouderverstoting te voorkomen is het belangrijk dat je het vroeg herkent en dat is niet altijd even makkelijk. In de meeste gevallen gaat ouderverstoting onbewust, waardoor het herkennen ervan extra moeilijk is. Toch zijn er enkele signalen die wijzen naar ouderverstoting. We noemen een aantal kenmerken van zowel de ouder als kind, zodat je op tijd kan ingrijpen.

Kenmerken bij ouder

– Je kinderen krijgen veel negatieve informatie over jou te horen;
– Je (ex-)partner oefent controle uit op jullie kinderen;
– Je (ex-)partner komt afspraken niet na;
– De kinderen worden bij je weggehouden;
– Er worden valse beschuldigingen naar je hoofd geslingerd;
– Je (ex-)partner saboteert omgangsregelingen.

Kenmerken bij kind

– Je kind praat je na;
– Je kind kan alleen positief praten over de andere ouder en praat negatief over jou;
– Je kind toont geen schuldgevoelens of empathie naar jou toe;
– Je kind gebruikt irrationele argumenten om de reden voor de afwijzing te verklaren.

Wat te doen bij ouderverstoting?

Ouderverstoting is voor elke ouder een ware nachtmerrie. Je wilt niks liever dan bij je kind zijn. Een kind kan angstig voor je worden of zich vijandig gedragen. Als dit gebeurt, is het belangrijk dat je snel ingrijpt, zodat het kind niet van je vervreemd. Wat kan je doen om ouderverstoting te beperken?
1. Zet het belang van je kind voorop. Bij ouderverstoting handelt het kind vanuit zijn overlevingsmechanisme. Weet wat zijn behoeften zijn en probeer daaruit te handelen.
2. Laat je kind merken dat je hem of haar graag ziet. Waarschijnlijk hebben jij en je partner een omgangsregeling afgesproken. Kom op tijd en zorg ervoor dat je altijd aanwezig bent op afspraken. Zet je telefoon uit en luister aandachtig naar je kind. Wees echt aanwezig in het hier en nu. Niet komen opdagen of afwezig zijn, kan tegen je gebruikt worden door de dominante ouder.
3. Probeer het contact met je kind te onderhouden. Stuur positieve en liefdevolle berichten, maar forceer het contact niet. Gun je kind de ruimte om zijn of haar gevoelens te uiten.
4. Wees geduldig. Het kan lang duren voordat ouderverstoting wordt aangepakt en opgelost. Blijf geduldig en probeer een gezonde relatie met je kind op te bouwen.
5. Zoek juridisch advies. Tijdens een (vecht)scheiding kunnen veel afspraken niet nageleefd worden. Een advocaat die gespecialiseerd is in familierecht kan je helpen bij het begrijpen van je rechten en het nemen van juridische stappen om de situatie aan te pakken.
6. Zoek ondersteuning. Ouderverstoting kan heel zwaar zijn. Je hoeft het niet alleen te doen. Zoek steun bij vrienden, familie, een praatgroep of bij een psycholoog. Het is belangrijk om emotionele steun te hebben tijdens deze moeilijke periode. Er over praten kan opluchten.

Ouderverstoting therapie

Ouderverstoting kan grote impact hebben op jou, je partner en je kind. Elke situatie is uniek, daarom is het belangrijk om professionals in te schakelen die jou verder kunnen helpen. Ouderverstoting kan tot veel angst, stress, sombere gevoelens en in sommige gevallen tot suïcidale gedachten leiden. Weet dat je dit niet alleen hoeft te doen. Een psycholoog kan je hierbij helpen.

Praten alleen kan al opluchten, maar een psycholoog kan je ook ondersteunen met verschillende therapievormen. Welke vorm bij jou past, ligt eraan waar jouw behoeftes liggen. Een psycholoog kan je bijvoorbeeld helpen met verschillende communicatiestrategieën bedenken, zodat je met zowel het kind als de overheersende ouder kan communiceren zonder conflict. Ouderverstoting kan ook traumatiserend zijn en veel heftige emoties oproepen. Een psycholoog kan je helpen met emotieregulatie en traumaverwerking. Wil je hier meer over weten? Neem dan contact op met ons verwijsteam. Zij staan voor je klaar om al je vragen te beantwoorden. Bel ons op 085-4014720 of plan hier je gratis adviesgesprek in.