Home » Gaslighting

Gaslighting

Gaslighting is heel moeilijk op te merken, omdat het heel geleidelijk gaat. Dat maakt het juist zo schadelijk. Een kleine opmerking of een ruzie lijkt zo onschuldig. Maar als het steeds terugkomt en je volledig verstrikt raakt in het perspectief van de ander, is het niet meer onschuldig. Je begint aan jezelf te twijfelen en voelt je steeds onzekerder. Het voelt alsof er een donkere wolk boven je hoofd hangt en je zelfvertrouwen verdwijnt langzaam. Ben je jezelf uit het oog verloren door deze gemene truc van iemand uit jouw omgeving?

Wij kunnen je helpen

Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij je past

Erkende psychologen
Al 47.242 mensen geholpen
Snel en persoonlijk
Geen wachtlijst

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 27 mei 2024

Inhoudsopgave

Wat is gaslighting?
Gaslighting herkennen
Voorbeelden van gaslighten
Gaslighting en narcisme
Gevolgen gaslighting
Omgaan met gaslighten
Onze Psychologen, die helpen met gaslighting

Wat is gaslighting?

Gaslighting is een vorm van manipulatie die in allerlei relaties voorkomt, zoals tussen partners, ouders en kinderen, vrienden en collega's. Het gaat erom dat iemand gebeurtenissen ontkent, anderen de schuld geeft, gesprekken verdraait of je laat denken dat je fout zit, terwijl dat niet zo is. Dit gebeurt vaak zo subtiel dat je het niet meteen merkt, wat ervoor zorgt dat je aan jezelf gaat twijfelen. Als je jezelf steeds afvraagt of je gek wordt, is dat een slecht teken. Het begint vaak met kleine dingen die onschuldig lijken, maar uiteindelijk vormt het een patroon. Hierdoor verlies je het vertrouwen in jezelf en word je afhankelijk van de gaslighter, waardoor die meer macht over je krijgt. De manipulator voelt zich hierdoor steeds belangrijker en machtiger.

Gaslighting herkennen

Het is belangrijk dat je gaslighten op tijd herkent. Het heeft veel negatieve gevolgen op je mentale gezondheid. Je zelfvertrouwen wordt minder, je twijfelt aan je eigen waarnemingen en je kan last krijgen van depressieve gevoelens. Toch is het best lastig om gaslighting te herkennen. Vaak gaat het heel subtiel en heb je het niet meteen door. Gelukkig zijn er wel een aantal tekenen die je kan signaleren.

Een gaslighter liegt veel. En je betrapt hem of haar er regelmatig op. Ondanks dat je weet dat die persoon liegt, begin je na een tijd aan jezelf te twijfelen.
De gaslighter ontkent veel. Ook in dit geval weet je wat je hebt gehoord. Toch ontkent diegene het glashard. Daardoor twijfel je aan je eigen waarnemingen.
Ze gebruiken iets wat jij belangrijk vindt tegen je. Bijvoorbeeld als je kinderen hebt kan de gaslighter tegen je zeggen dat je een slechte moeder of vader bent, zonder dat je dit in de gaten hebt.
Ze zeggen het ene, maar doen het andere. Er wordt van alles beweert en gezegd, maar in de werkelijkheid is het anders. Zo beloven ze je mee te nemen naar een populair restaurant, maar het komt er niet van. Of ze beweren een rijk sociaal leven te hebben, maar je hebt nog nooit een 'vriend' ontmoet.
Soms zijn gaslighters heel vriendelijk. Om verwarring te zaaien doen ze af en toe poeslief. Hierdoor denk je misschien wel dat die persoon helemaal niet zo verkeerd is. 'Het zal wel aan mij liggen. Ik heb het verkeerd begrepen. Kijk hoe lief hij is'. Dit is schijn en het is allemaal bedoeld om jou in verwarring te brengen.
Gaslighters zijn veel aan het stoken in je relaties. Om volledig controle over je te hebben zorgen gaslighters vaak dat je niemand meer om je heen hebt. Daarom zijn ze vaak aan het stoken in je relaties. Bijvoorbeeld: je partner beweert dat je beste vriend slecht over je praat.

Wil je meer lezen over de tactieken van een gaslighter? Lees hier onze blog over gaslighting. Hier vertellen we je meer over hoe je een gaslighter kan herkennen.

Voorbeelden van gaslighten

Deze manipulatietechniek is erg moeilijk te herkennen. Daarom geven we een aantal voorbeelden van gaslighting Zo spoor je het makkelijker op.

Ontkennen

Stel je voor dat je partner ongevraagd je telefoon checkt en op een andere plek neerlegt. Je spreekt je partner hierop aan. Hij ontkent dat hij dit heeft gedaan en beweert dat je je dit inbeeldt. Hierdoor begin je aan jezelf te twijfelen. 'Heb ik hem zelf verplaatst zonder dat ik het doorhad?'. 'Misschien reageer ik wel te heftig.' Ondanks alles blijft je partner ontkennen dat hij dit heeft gedaan.

Schuld verschuiven

Je partner wordt heel erg boos op je. Volgens hem heb je de autosleutels niet op een vaste plek gelegd. In werkelijkheid heb je de sleutels helemaal niet gebruikt. Als je dit tegen hem zegt, krijg je te horen dat je niet tegen kritiek kan. Je partner blijft volhouden dat je echt de sleutels hebt gebruikt en ze op een verkeerde plek hebt teruggelegd. Je gaat twijfelen: 'Misschien heb ik ze toch wel gebruikt?'

Kleineren

Je broer gooit lelijke woorden naar je hoofd. Hij beledigt en kleineert je. Als je hem hiermee confronteert, zegt hij dat hij dat nooit heeft gezegd. 'Je hebt het vast verkeerd gehoord’.

Verwarring

Een gaslighter is goed in verwarring zaaien. De ene dag twijfelt je partner over de relatie. 'Ik weet niet of onze relatie een toekomst heeft'. Het zet jou aan het denken. Misschien ben je bang om je partner kwijt te raken of je denkt ook dat er geen toekomst in zit. De dag erna is je partner van mening verandert. 'Ik heb nooit aan onze relatie getwijfeld’.

Gaslighting en narcisme

Gaslighting is een emotionele manipulatietechniek die vaak wordt gebruikt door mensen met narcisme, maar niet elke gaslighter is een narcist en andersom. Eigenlijk kan iedereen deze manipulatieve tactiek toepassen. Het doel is meestal om iemand klein te maken en afhankelijk te houden. Gaslighters gebruiken leugens, ontkenning en twijfel om zich beter over zichzelf te voelen, want meestal hebben zij een laag zelfbeeld. Dit is een aangeleerd mechanisme om zichzelf te beschermen en zich beter te voelen. Soms doen ze dit zonder het zelf door te hebben, denkend dat ze het beste met je voor hebben. Maar wat de intentie ook is, gaslighting kan ernstige gevolgen hebben voor het slachtoffer.

Gevolgen gaslighting

Alle leugens, twijfels en verwarringen hebben negatieve gevolgen op je mentale gezondheid. Je cijfert jezelf de hele tijd weg, waardoor je jezelf en je behoeftes uit het oog verliest. Het is steeds moeilijker voor je om te bepalen wat echt is of wat je je inbeeldt. De gaslighter bepaalt dit voor je. Je leeft zijn waarheid. Hierdoor kan je extreem onzeker worden. Je kan last krijgen van angst, een depressie of veel stress. Doordat je niet meer op jezelf vertrouwt, durf je je ervaringen niet meer te delen uit angst dat ze jou niet geloven. Dit kan heel eenzaam zijn. Gaslighting heeft niet alleen mentale gevolgen, maar ook lichamelijk. Door de hoeveelheid stress die je ervaart, kan je last krijgen van hoofdpijn, maagklachten, slaapproblemen en vermoeidheid.

Tekenen dat je slachtoffer bent van gaslighting

Twijfel je of je gegaslight wordt? Of vind je het lastig om het te herkennen? Je kan ook bij jezelf nagaan of je het slachtoffer bent van gaslighting. Dit kan je aan de volgende punten herkennen.

Wat je zelf hoort of ziet, trek je in twijfel.
Je verontschuldigt je vaak, zelfs als het niet nodig is.
Vervelende opmerkingen van de gaslighter praat je altijd goed.
Het zelfvertrouwen dat je eerst had is weg.
Je stemt altijd in met de gaslighter, zelfs als je het er niet mee eens bent.
Met familie en vrienden heb je weinig contact.
Het maken van keuzes is moeilijk voor je.
Je merkt dat je anders bent geworden dan dat je eerst was.
Er hangt een donkere wolk boven je en je voelt je neerslachtig.
Dingen brengen je minder vreugde.
Je voelt je meer gespannen en onzekerder.

Herken je jezelf in een aantal punten? Dan is het goed om je relatie met die persoon kritisch te bekijken. Je kan bijvoorbeeld de gesprekken die je hebt gevoerd uitschrijven. Als het op papier staat, kan je er met afstand naar kijken en ontdek je sneller (schadelijke) patronen. Het kan ook helpen om met iemand te praten die je vertrouwt. Laat het gesprek op papier aan diegene zien. Hij of zij kan de situatie van buitenaf bekijken en je advies geven.

Omgaan met gaslighten

Het is belangrijk om jezelf te beschermen tegen gaslighting, en gelukkig kan je zelf veel doen. Het begint bij bewustwording. Dit kan je doen door gesprekken uit te schrijven, door dit op te schrijven ontdek je de patronen van een narcist. Vervolgens kan je jezelf trainen om anders te reageren. Laat de gaslighter uitpraten, maar ga er niet te veel op in, en blijf bij je eigen standpunt. Of stop het gesprek meteen als je hem betrapt op een poging tot manipulatie. Je kan ervoor kiezen om hem erop aan te spreken. Dit kan heel moeilijk zijn. Soms is afstand nemen het beste. Zoek steun bij vrienden, familie of een psycholoog. Onthoud dat je er niet alleen voor staat en dat er mensen zijn die je kunnen helpen.

Hulp bij gaslighting

Ben je het slachtoffer van gaslighting? Weet dat je er niet alleen voor staat. Een psycholoog kan je bijvoorbeeld helpen bij het opbouwen van je zelfvertrouwen of om stress en/of angstklachten te verminderen. Het is net waar jouw behoeftes liggen. Wil je meer weten over hoe wij je kunnen helpen? Plan een gratis adviesgesprek of bel 085-4014720.