Hoe help ik iemand met orthorexia nervosa?

Wat is orthorexia nervosa?

Orthorexia nervosa, ook wel orthorexia genoemd, is een eetstoornis die (nog) niet in de DSM-5 staat (dit is een handboek met psychische aandoeningen voor psychologen). Als je deze eetstoornis hebt, ben je heel erg bezig met gezond eten. In tegenstelling tot anorexia gaat het niet zozeer om hoeveel je eet of om afvallen, maar om hoe gezond het eten is. Je wilt altijd het aller-allergezondste eten. Daarom vermijd je sommige voedingsmiddelen, zoals vetten, zuivel, proteïne, granen, vlees of vis. Dit zijn juist de voedingsstoffen die zo belangrijk zijn voor je lichaam. In het begin lijkt het misschien niet zo erg, je wilt gewoon gezonder eten of een beetje afvallen. Maar als je steeds meer voedsel weglaat – omdat je denkt dat het niet gezond is – kan dit leiden tot een ongezond eetpatroon. Mensen met orthorexia hebben meer kans om ondervoed te raken en krijgen hierdoor een verminderd immuunsysteem.

Hoe kan je orthorexia nervosa herkennen?

Orthorexia kan blijvende schade veroorzaken aan de gezondheid van je dierbare. Het is daarom belangrijk dat je de symptomen op tijd herkent. Mentale problemen zijn niet altijd zichtbaar voor anderen, wat het moeilijk maakt om ze te herkennen. Vooral als iemand niet open praat over zijn of haar gevoelens. Toch zijn er enkele mogelijke aanwijzingen. Iemand met orthorexia is geobsedeerd door gezonde voeding en vermijdt bepaalde voedingsmiddelen, wat lijdt tot een beperkt dieet. Eten kan sterke emoties oproepen, zoals angst. Bovendien vermijden ze vaak sociale activiteiten waar ze geen controle hebben over het eten, zoals uiteten gaan. Je kan ook veranderingen zien in iemands uiterlijk, zoals veel gewichtsverlies, vermoeidheid, regelmatig ziek zijn en haaruitval. Al deze signalen kunnen wijzen op orthorexia.

Hoe help ik iemand met orthorexia?

Het kan zwaar zijn als je partner, familielid of een vriend(in) een eetstoornis heeft. Je wilt natuurlijk dat ze blij zijn en zich prettig voelen. Je wilt helpen, maar soms weet je niet hoe. Het is moeilijk om contact met ze te maken en er ontstaan ruzies over eten. Dit zorgt voor problemen (thuis). Deze 8 tips kunnen je helpen om iemand met orthorexia beter te begrijpen, helpen en ondersteunen.

1. Leer meer over de eetstoornis. Als je je goed inleest over orthorexia en de mogelijke oorzaken, symptomen en behandeling, begrijp je beter wat je geliefde doormaakt. Zo kan je je dierbare beter helpen en ondersteunen.

2. Begin het gesprek. Iemand met een eetstoornis vindt het vaak moeilijk om hierover te praten en zal niet snel het gesprek aangaan. Niet met jou en niet met zichzelf. Probeer eerlijk met diegene te praten over wat je ziet en voelt. Laat weten dat je er voor hem/haar bent en je je zorgen maakt.

3. Bied steun. Een eetstoornis overwinnen kan heel lastig zijn. Vraag je dierbare hoe het echt gaat en bied een luisterend oor aan. Laat zien dat je betrokken bent door vragen te stellen en aandachtig te luisteren. Geef ook aan dat je er voor hem/haar bent en help diegene waar nodig.

4. Moedig hulp zoeken aan, maar dring het niet op. Orthorexia is een ernstige aandoening en gaat meestal niet vanzelf over. Moedig je dierbare aan om met de huisarts, psycholoog of diëtist te praten over dit probleem. Zorg er daarbij voor dat je niet te opdringerig overkomt, want dit kan misschien omgekeerd werken. Terwijl je dit goed bedoelt.

5. Laat je niet meeslepen met de vermijding van eten. Als je toegeeft aan het vermijdgedrag van iemand met orthorexia, bevestig je zijn/haar overtuigingen en moedig je ook de controledrang rondom eten aan. Dit kan leiden tot nog meer beperkingen in iemands dieet. Daarom is het belangrijk om een balans te vinden tussen begrip tonen en aansturen op herstel.

6. Zorg voor afleiding. Mensen met orthorexia zijn obsessief bezig met eten en vinden het moeilijk om aan iets anders te denken. Ontsnappen aan die gedachtes vinden ze vaak lastig. Je kan hen hierbij helpen door samen iets leuks te doen wat niet met eten te maken heeft. Ga bijvoorbeeld wandelen, een film kijken of een spelletje spelen.

7. Oordeel niet over hun gedrag. Probeer niet te oordelen over iemand met orthorexia. Het is vaak een diepgewortelde aandoening en dat maakt het zo lastig. Als je een eetstoornis hebt, ervaar je veel angst en stress rondom voedsel en je gezondheid, wat je dagelijks leven flink beïnvloedt. Een, in jouw ogen onschuldige, opmerking kan leiden tot nog meer schaamte, eenzaamheid en angst. Dit kan het moeilijker maken voor iemand om openlijk over problemen te praten en hulp te zoeken.

8. Vergeet niet goed voor jezelf te zorgen. Misschien voelt dit een beetje gek, maar als een naaste orthorexia heeft, kan dit veel van je vragen. Je maakt je veel zorgen en je kan je machteloos voelen. Het heeft veel invloed op je relatie, omdat je het misschien niet snapt of het veel heftige emoties oproept. Omgaan met een naaste met orthorexia kan heel emotioneel belastend zijn. Zorg daarom goed voor jezelf en bewaak je eigen grenzen.

Hulp voor naasten

Heeft iemand in je omgeving orthorexia nervosa en heeft het ook een negatieve invloed op jou? Je hoeft de lasten niet alleen te dragen. Een psycholoog kan je op verschillende manieren verder helpen. Je hart luchten helpt vaak al heel erg. Een psycholoog kan je ook meer leren over orthorexia, zodat je je naaste beter begrijpt. Of ga aan de slag met je communicatievaardigheden. Je leert dan hoe je empathisch kan luisteren, open kan communiceren en grenzen kan stellen op een respectvolle manier. Waar je behoeften ook liggen, een psycholoog geeft je veel praktische tips en strategieën mee. Wil je meer weten over wat wij voor je kunnen betekenen? Neem dan contact op met ons psychologisch verwijsteam. Dit doe je door 085-4014720 te bellen of plan een gratis adviesgesprek in.