Autisme en corona: hoe ga je om met alle prikkels?

Autisme is een brede stoornis en uit zich niet bij iedereen hetzelfde. Wel is er een aantal kenmerken dat vaak voorkomt, waaronder problemen in de prikkelverwerking en behoefte aan structuur. Door het coronavirus krijg je waarschijnlijk meer (en andere) prikkels binnen en moet je afwijken van jouw vaste structuur. Dit kan zorgen voor een onzeker gevoel en overprikkeling. Allereerst is het goed om een beeld te schetsen van de impact van de huidige situatie. Vervolgens kun je kijken waar je wel grip op hebt en wat je kunt doen om meer rust te creëren in je hoofd.

Autisme en prikkels

Autisme is een stoornis in de informatieverwerking. Informatie wordt bij jou anders verwerkt dan bij mensen zonder autisme. Je kunt hierdoor zintuiglijke, emotionele en cognitieve prikkels lastiger filteren, interpreteren en verwerken, wat leidt tot onder- of overgevoeligheid voor prikkels.

Vooral overgevoeligheid voor prikkels maakt de huidige situatie extra belastend. Want het coronavirus brengt een heleboel nieuwe informatie en negatief nieuws met zich mee. Het kan moeilijk zijn om al die prikkels een plek te geven en te bepalen waar je wel en niet je aandacht aan moet besteden. Daarom volg je het nieuws dwangmatig of sluit jij je juist af van alles dat er om je heen gebeurt. Aan de andere kant is het moeilijk om alle emotionele prikkels het hoofd te bieden. Want hoe ga je om met angstige of sombere gevoelens die ontstaan door de huidige situatie?

Hoe voorkom je overprikkeling: herken de signalen

Het is fijn als je van tevoren weet hoe je om kunt gaan met overprikkeling en hoe je het kunt voorkomen. Er zijn verschillende dingen die jou hierbij kunnen helpen.

Het kan helpen als je de signalen herkent die jouw lichaam geeft wanneer jij overprikkeld dreigt te raken. Zo kun je eerder handelen en overprikkeling wellicht voorkomen. Signalen kunnen bijvoorbeeld zijn:

• verhoogde hartslag en ademhaling
• hoofdpijn en buikpijn
• zweten
• vermoeidheid
• slechtere concentratie
• druk of juist teruggetrokken zijn
• onzekerheid
• humeurig

Wees bewust van wat jij op dit moment in jouw lichaam voelt en wat dat met jou doet. Merk je dat je minder goed functioneert dan normaal? Zorg dan dat je een stapje terug doet.

Communiceer met mensen in jouw omgeving

Praat met iemand in jouw omgeving, zoals een familielid of partner, over wat de huidige situatie met jou doet. Dit kan helpen om weer meer overzicht te krijgen. Het kan ook fijn zijn om samen te kijken naar wat jij nodig hebt om meer rust te ervaren. Spreek bijvoorbeeld af dat je zelf geen nieuws meer volgt en iemand anders jou elke dag een korte update geeft over de ontwikkelingen. Zo voorkom je dat er teveel informatie op jou afkomt.

Ontdek wat de oorzaak is van jouw overprikkeling

Wat zijn op dit moment voor jou vervelende prikkels? De één is bijvoorbeeld gevoeliger voor cognitieve prikkels en kan dus al het nieuws over corona slecht verwerken. De ander is gevoeliger voor emotionele prikkels en voelt zich door de situatie angstig of blijft maar piekeren en weet niet goed hoe hij hiermee om moet gaan. Door te weten waardoor jij overprikkeld raakt kun je dit vermijden of dat soort prikkels beperken.

Krijg meer rust: 5 tips bij overprikkeling

In plaats van bezig te zijn met waar je geen grip op hebt is het fijn om te weten wat je wel kunt doen. De situatie blijft onzeker, het nieuws blijft komen en jouw gevoelens blijven bestaan. Accepteer dat deze situatie ervoor zorgt dat je overprikkeld raakt. Maar wat kun je doen om meer rust te ervaren? Onderstaande tips kunnen jou helpen.

Tip 1: Zoek een rustige en veilige plek

Dreig je overprikkeld te raken? Zoek dan een rustige en veilig plek op en sluit desnoods jouw ogen als dat mogelijk is en dit jou helpt.

Tip 2: Richt je op positieve prikkels

Wat zijn voor jou positieve prikkels? Verleg je aandacht naar activiteiten die jij leuk vindt om te doen. Ga bijvoorbeeld een film kijken of een boek lezen. Ook het maken van een wandeling (in een rustige omgeving) kan fijn zijn.

Tip 3: Krijg controle over jouw gedachten

Probeer controle te krijgen over jouw gedachten door de focus te verleggen naar positieve gedachten. Welke gedachten helpen jou wel en welke niet? ‘Parkeer’ de gedachtes waar je niets mee kan. Of spreek met jezelf af dat je maar een kwartier per dag mag piekeren. Alle andere piekergedachten die jij in de tussentijd krijgt schrijf je op zodat je ze tijdelijk een plek kunt geven.

Tip 4: Stel jouw grenzen

Functioneer jij thuis, op je werk of school minder goed door de huidige situatie? Maak dan keuzes en stel prioriteiten. Vraag bijvoorbeeld of iemand anders (huishoudelijke) taken tijdelijk van jou kan overnemen die nu te belastend voor jou zijn. Maar wees ook streng voor jezelf, kost iets je teveel energie laat het dan los. Spreek bewust over ‘ik wil dit’ in plaats van over ‘ik moet dit’.

Tip 5: Zoek ontspanning

Doe een ontspanningsoefening, richt je op jouw ademhaling of doe andere dingen die jou helpen ontspannen. Neem bijvoorbeeld een bad, knuffel met jouw huisdier of luister naar muziek.

De juiste mindset

Opeens is alles anders. Ja, dat klopt. Hoe de situatie gaat lopen daar heb je geen grip op, de komende tijd blijft onzeker. Je hebt er baat bij als je dit accepteert en aan de hand van de tips grip houdt op dat waar je wel invloed op kunt uitoefenen. Je kunt de situatie niet veranderen, maar wel jouw mindset.