Een beknopte handleiding voor je intuïtie

Het Amerikaanse blad TIME ging hiervoor onlangs te rade bij het werk van onderzoeker Gary Klein – een onderzoeker die zelfs het Amerikaanse leger lessen in intuïtie heeft gegeven. Op basis van de lessen die zij hiervan leerden én onze eigen ervaring: Een Beknopte Handleiding Voor Je Intuïtie.

Wat is je intuïtie precies?

Hoe meer je met een bepaald soort situatie in aanraking komt, hoe meer je vertrouwd raakt met de patronen die er in voorkomen. Op basis van die patronen word je steeds beter in het inschatten van wat er in die situaties gaat gebeuren. Dat herkennen van die patronen, dat is je intuïtie.

Het is natuurlijk niet een soort helderziendheid, dat is belangrijk om te onthouden. Als je een naar voorgevoel hebt is dat niet omdat het lot sowieso iets vervelends voor je in petto heeft. Je nare voorgevoel is een inschatting die je onbewust maakt op basis van wat je in voorgaande situaties hebt gezien, en dat kan dus ook onterecht zijn.

Wanneer kan je het beste vertrouwen op je intuïtie?

Je intuïtie werkt het allerbeste als je veel ervaring hebt met soortgelijke situaties. Dan heb je dat inschattingsvermogen getraind, en werkt je intuïtie zelfs beter dan als je een situatie uitgebreid uitdenkt.

Beter dan een volledige rationele analyse? Ja echt. Er zijn meerdere onderzoeken waarbij werd gevonden dat ervaren mensen betere beslissingen maakten op basis van hun intuïtie dan op basis van systematische analyse in complexe situaties.

Een klassiek voorbeeld in de psychologie is het onderzoek met een kaartspel: twee stapels waar de proefpersonen kaarten van mochten trekken. Er zaten in beide stapels zowel beloningen als straffen (punten erbij, punten eraf). Wat de proefpersonen niet wisten van tevoren was dat er in de ene stapel grotere straffen zaten dan in de andere. Wat bleek: voordat de proefpersonen dit bewust opmerkten lieten ze onbewust al angstreacties zien voordat ze een kaart van de stapel met meer risico namen.

Hoe dat komt? Het is een handigheidje van je brein, als een sluipweggetje dat je kan nemen dat je sneller op je bestemming brengt. Rationeel en bewust door alle mogelijkheden gaan kost erg veel tijd, en we raken er eigenlijk ook van in de war. Op basis van het herkennen van die bekende patronen kunnen we echter intuïtief al enorm veel mogelijkheden uitsluiten. Zo komt de beste oplossing veel efficiënter naar boven.

En wanneer kan je beter niet op je intuïtie vertrouwen?

In twee situaties kan je beter niet alleen maar op je intuïtie vertrouwen:

Situatie 1: Als je weinig ervaring hebt. Een ongetrainde intuïtie kan je beter niet blind vertrouwen. Als je stress hebt over een beslissing gaat je brein zoeken naar patronen. Als je de patronen van die situatie niet goed kent kan het zijn dat je onbewust de situatie gaat vergelijken met een ervaring die helemaal niet van toepassing is.

Situatie 2: Als je probleemstelling een feitelijk antwoord heeft. Er is een verschil tussen de vraag: ‘hoeveel koekjes hebben we gegeten vandaag?’ en de vraag: ‘hebben we morgen zin in koekjes?’. Het ene heeft een juist antwoord. Voor het antwoord op de tweede vraag kan alleen een inschatting worden gemaakt. Bij een vraag die feitelijk kan worden beantwoord zal rationeel nadenken waarschijnlijk een betere oplossing geven.

Tips voor dagelijks gebruik van je intuïtie

Tip 1: Ken je dat, als je een quiz doet of Triviant aan het spelen bent: er springt gelijk een antwoord op in je hoofd, maar je twijfelt. Is het niet eigenlijk dat andere? Dan ga je toch voor de tweede optie. En dan zal je net zien dat het eerste antwoord goed was.
Geen garanties, maar je kan vaak beter voor je eerste ingeving gaan. Vooral als je ergens veel ervaring mee hebt en weet dat je er goed in bent. Als je een ingeving hebt over de hoofdstad van Kazachstan maar je hebt nog nooit geïnteresseerd in een atlas gekeken moet je misschien toch wat kritischer zijn…

Tip 2: Train je intuïtie door heel veel te oefenen. Je bouwt intuïtie op door ervaring, dus als je een betere intuïtie wil opbouwen voor bepaalde situaties is het goed om gewoon uit te proberen, te vragen en ook: fouten te maken. Niets kan je zoveel leren als een paar goede fouten.

Tip 3: Kan je op weg naar je bestemming beter links gaan, of rechts? Probeer de scenario’s uit te spelen in je hoofd. Wat kom je tegen als je links afslaat, is de kans op dit tijdstip groot dat die route druk is? Hoeveel stoplichten kom je tegen? Een groot deel van intuïtie is gebruik maken van de kennis die je in je hoofd hebt, en daarmee de scenario’s zoveel mogelijk invullen.

© 2016 Psychologen Nederland