De C van: chronische pijn
Chronische pijn is een langdurig aanhoudende pijn. Er zijn twee globale soorten pijn die hier onder vallen: langdurige pijnen met aanwijsbare lichamelijk oorzaak – bijvoorbeeld RSI, artrose of het prikkelbare darm syndroom (PDS) – en langdurige pijn zonder aanwijsbare medische oorzaak.
Dat deze twee soorten bij elkaar worden gezet is nieuw, want in het handboek voor psychiatrische aandoeningen, de DSM-IV, viel chronische pijn onder de somatoforme stoornissen – deze term staat voor pijnklachten waarbij geen lichamelijke oorzaken zijn te vinden. In de DSM-V wordt gesproken van een nieuwe diagnostische categorie, de ‘somatic symptom disorder’. Hierbij worden alle chronische pijnklachten bedoeld die het leven van mensen zo verstoren dat zij er psychisch onder lijden.
Wij kunnen je helpen
Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij jou past
- Gekwalificeerde psychologen
- Al 47.242 mensen geholpen
- Snel en persoonlijk
- Geen wachtlijst
Misvatting: chronische pijn zit tussen je oren
Chronische pijn wordt vaak weggezet als iets dat ‘tussen je oren’ zit, alsof dat de pijn minder echt maakt. Inderdaad kunnen psychologische factoren een rol spelen in het ontstaan, verergeren of voortbestaan van chronische pijn, maar de pijn is echt. Het pijncentrum in onze hersenen wordt geactiveerd, zelfs als het precieze defect niet kan worden aangewezen.
Volgens de International Association for the Study of Pain (IASP) is pijn ‘een onplezierige sensorische en emotionele ervaring, veroorzaakt door of beschreven in termen van daadwerkelijke of potentiële weefselschade’. Pijn is dus niet alleen een signaal dat er iets in je lichaam is beschadigd, maar ook een emotionele ervaring. Langdurige pijn voelen kan zo’n sterke impact hebben op je leven dat het angsten en depressies veroorzaakt. En dat is waar een psycholoog mee kan helpen.
Behandeling chronische pijn
Veel mensen die chronische pijn ervaren hebben er al een heel medisch traject opzitten. Voordat ze naar de psycholoog worden doorverwezen, zijn ze al bij een neuroloog, reumatoloog of huisarts geweest. Er is geen medische oplossing om van de pijn af te komen, maar met behulp van een psycholoog kun je wel leren er zo goed mogelijk mee om te gaan.
“Een psycholoog kan je helpen om de pijn te accepteren en hoe je ondanks de pijn een vol leven kan leiden”, vertelt Irmgard Adriaans, psycholoog in Den Haag. “Het draait daarbij om een goede balans. Iemand die te veel naar de pijn luistert kan in een isolement raken. Een psycholoog leert om de aandacht van de pijn te verplaatsen door technieken als mindfulness, meditatie en gedragstherapie te gebruiken. Het doel is om een cliënt voldoende handvatten mee te geven om zelf met de klachten om te gaan.”
Bekende mensen met chronische pijn
Acteur Morgan Freeman en zangeres Sinead O’Connor lijden beide aan fybromyalgie, een zeldzame chronische ziekte die onder andere pijn door het hele lichaam veroorzaakt. Ook acteur George Clooney lijdt aan een intense vorm van chronische pijn: in 2005 beschadigde hij zijn ruggenmerg bij een ongeluk op de set van zijn film Syriana. De pijn was op een gegeven moment zo groot, zei Clooney volgens The Hollywood Reporter, dat hij dacht dat hij beter dood kon gaan. Inmiddels is de pijn wel verminderd maar nog steeds niet weg.
“Het is een lange weg naar herstel geweest,” zegt de acteur. “Ik moest accepteren dat ik dit moest overwinnen op een heel ander niveau, bijna psychologisch. Ik ging naar een pijn-management specialist die zei, ‘Je kan niet blijven rouwen om hoe je je vroeger voelde, want zo ga je je nooit meer voelen.’ Wat betekent: je wordt wakker met de ergste kater ooit, dat is dan je dag, en dat moet je accepteren.”
Filmtip over chronische pijn: Cake (2014)
Hoeveel impact chronische pijn op iemands leven kan hebben wordt mooi weergegeven in de film Cake uit 2014. In deze film volgen we hoofdpersoon Claire Bennett (gespeeld door Jennifer Aniston) die haar leven weer moet oppakken na een ernstig auto-ongeluk. Niet alleen worstelt Claire met de plotselinge dood van haar zoon, die ook in de auto zat, ze moet ook zien te leven met de chronische pijnklachten die ze sindsdien heeft. Door middel van groepstherapie, bewegingstherapie en medicatie probeert ze haar nieuwe situatie te accepteren.
Jennifer Aniston werd voor haar vertolking genomineerd voor meerdere acteerprijzen. Ze haalde naar eigen zeggen inspiratie uit de ervaringen van een vriendin van haar die aan chronische pijn leed.
© 2017 Psychologen Nederland
