Weg met keuzestress, word een satisficer

Wat is keuzestress?

Tegenwoordig is ‘de keuze reuze’. Door alle mogelijkheden ziet Sandra soms door de bomen het bos niet meer. Ze heeft daardoor moeite om keuzes te maken. Sandra heeft het gevoel dat wanneer ze uit de 1.000 opties er één kiest, ze 999 andere opties laat lopen. Ze is angstig en gespannen omdat ze denkt dat ze mogelijk de verkeerde keuze maakt en iets beters misloopt. Kortom, Sandra heeft last van keuzestress, ook wel anticipatie-angst. Hierdoor stelt ze het maken van beslissingen vaak uit, of kiest ze soms liever helemaal niet waardoor ze de regie in haar leven uit handen geeft.

Typisch gedrag dat hoort bij keuzestress

Omdat Sandra geen spijt wilt krijgen van haar keuze, besteedt ze veel tijd aan het onderzoeken van de verschillende opties. Sandra wilt bijvoorbeeld op vakantie en om de ‘leukste vakantie’ te boeken vraagt ze al haar vrienden waar het leuk is om heen te gaan. Vervolgens vergelijkt Sandra meerdere ticketprijzen en vakantiecombi-deals met elkaar. Hoewel voorpret best leuk is, is dit ook een tijdrovende klus. Wanneer het Sandra uiteindelijk gelukt is om tot een keuze te komen, en een yoga-retraite op Bali heeft geboekt, hoort ze van een vriend dat dezelfde retraite in Thailand een stuk goedkoper is. Sandra baalt. Ze is nu toch ontevreden met haar keuze.

Keuzes maken zonder stress

Sandra’s vriendin Anouk heeft een stuk minder moeite met keuzes maken. Wanneer zij vakantieplannen moet maken, heeft ze enkel een paar wensen waar haar vakantie aan moet voldoen. Ze wil graag een week naar een land waar de zon schijnt en waar ze nog nooit geweest is. Anouk heeft een budget van 1.000 euro. Wanneer ze een aanbieding per mail ontvangt voor een all-inclusive groepsreis in Portugal besluit ze meteen te boeken. Later ontvangt ze nog een aanbieding per mail voor een all-inclusive in Afrika voor hetzelfde geld. Anouk haalt haar schouders op en denkt: “Tja dat was vast ook leuk geweest. Iets exotischer misschien, maar destijds wist ik niet van deze aanbieding en heb ik nou eenmaal voor Portugal gekozen en dat voldoet ook aan mijn wensen.”

Maximizers en satisficers

Sandra is wat we noemen een maximizer: iemand die alle opties probeert in kaart te brengen en met elkaar vergelijkt om de beste keuze te maken. Het probleem hierbij is dat er vaak zóveel opties zijn dat we ze nooit allemaal in kaart kunnen krijgen. Daarnaast is het tijdrovend werk, en zijn maximizers tenslotte vaak alsnog ontevreden als ze hun keuze hebben gemaakt.

Anouk is een typische satisficer. Zij maakt haar keuze aan de hand van vooraf gekozen criteria. Ook al heeft ze misschien niet altijd de beste keuze gemaakt, het is wel een stuk efficiënter. Na afloop is ze (meer) tevreden over haar besluit, maar het meest belangrijk: ze heeft geen last van keuzestress.

Het advies luidt daarom om meer zoals Anouk besluiten te maken. Ga gewoon voor de optie die aan al je criteria voldoet en kijk dan niet meer achterom!

© 2016 Susan Dechering – Psycholoog Amsterdam