NIEUWS VAN DE WEEK
Nu.nl: Hoogbegaafdheid kan carrière in de weg staan
Details: Het Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen (IHBV) deed onderzoek naar hoogbegaafden en werk en constateert dat deze groep vaak moeite heeft geschikt werk te vinden, onder andere doordat zij niet altijd de benodigde diploma’s halen.
—
Wij kunnen je helpen
Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij jou past
- Gekwalificeerde psychologen
- Al 47.242 mensen geholpen
- Snel en persoonlijk
- Geen wachtlijst
Psyned Redactie (PR): Je verwacht niet dat juist hoogbegaafden moeite zouden hebben met werk vinden. Blijkbaar hebben ze vaak niet eens de goede diploma’s. Hoe komt dat denk je?
Aerjen: “Ik ben geen expert op het gebied van hoogbegaafdheid, maar ik heb wel ideeën over wat ermee te maken kan hebben.”
PR: OK, kom maar op.
Aerjen: “Ten eerste hebben hoogbegaafden waarschijnlijk van jongs af aan veel gehoord dat ze zo slim zijn dat ze daar veel op zijn gaan bouwen. Het is deel van hun identiteit geworden dat ze slimmer zijn dan anderen, waardoor ze succes als bijna vanzelfsprekend zijn gaan zien.”
PR: Waarom is dat een probleem? Zelfvertrouwen was juist goed toch?
Aerjen: “Zelfvertrouwen, ja, maar uiteindelijk maakt iedereen fouten en zit het altijd wel een keer tegen. Het probleem is dat intelligentie, goede resultaten halen, beter zijn in dingen dan andere mensen, dit zit bij hoogbegaafden zo vast zit in hun identiteit dat falen bijna taboe is. Als ze dan falen op werk of in hun studie, bijvoorbeeld – vinden zij het heel moeilijk om daar mee om te gaan. Dus zijn ze banger om fouten te maken en sneller uit het veld geslagen als het een keer niet goed gaat.”
PR: Ze missen doorzettingsvermogen dus. En misschien relativering?
Aerjen: “Ik zou dat wat anders zeggen. Ze missen eerder de ervaring van omgaan met (intellectueel) falen. Daaraan gekoppeld zit het op korte termijn kunnen doorbijten om op de lange termijn wat voor elkaar te krijgen. Daarbij komt nog dat ze meer prikkels nodig hebben om geboeid te blijven, dat kan het ook moeilijker maken om een studie af te maken of lang geboeid te blijven in een baan. Het heeft allemaal te maken met een toepasselijk onderwerp dat nu veel wordt onderzocht in de psychologie: grit.”
PR: Grit? Wat is dat precies?
Aerjen: “Het is een Engels woord zonder goede Nederlandse vertaling, maar de betekenis zit ergens tussen doorzettingsvermogen en geduld. Er is een beroemd psychologisch experiment met kinderen dat een goed beeld geeft van wat grit in essentie is: het marshmallow-experiment.”
PR: Klinkt leuk.
Aerjen: “Ja he? Al is deze proef ook wel een beetje gemeen. Er wordt kinderen namelijk een schaaltje met een marshmallow voorgezet. Dan wordt er tegen ze gezegd: je mag deze opeten, maar als je de marshmallow een half uur laat staan krijg je er twee bij die je ook mag opeten. Als je deze nu opeet, krijg je er geen bij.
Wat je zag was dat veel kinderen toch die ene marshmallow gelijk opaten. De kinderen die wachtten en later de extra beloning kregen – die kinderen hadden meer grit dan die andere.”
PR: Aha. Een soort zelfcontrole.
Aerjen: ”Inderdaad. Dat onderzoek volgde trouwens die kinderen ook nog een aantal jaren daarna. Het bleek dat die kinderen die grit toonden beter hun schoolwerk aankonden en succesvoller waren. We denken in de psychologie zelfs dat grit beter voorspelt of iemand succesvol wordt dan intelligentie.”
PR: Hebben hoogbegaafden dan minder grit?
Aerjen: “Niet per se, maar bij hele slimme kinderen gaat alles ze in eerste instantie zoveel makkelijk af, dat ze dit soort volharding minder automatisch aangeleerd krijgen. Dan krijg je dus jonge volwassenen die opeens tegen allerlei problemen aanlopen en niet hebben geleerd om met dit soort tegenslag om te gaan, of te investeren in een studie die ze minder boeit maar ze later wel wat positiefs op zou leveren.”
PR: Maar ze zouden het wel kunnen aanleren?
Aerjen: “Als ze het niet als kind hebben geleerd moeten ze het later met vallen en opstaan zichzelf zien aan te leren, denk ik. Misschien dat een gespecialiseerd behandelaar hierbij kan helpen. Maar het beste is als ze op jonge leeftijd al op een andere manier begeleid worden. Dat ze extra uitdaging krijgen op school met speciale opdrachten, bijvoorbeeld. En, ook belangrijk: beloon ze voor hun inzet, niet voor hun talent.”
PR: Kan je een voorbeeld geven?
Aerjen: “Als een kind een mooi werkstuk heeft gemaakt en dat komt laten zien, zeg dan niet: ‘Wauw mooi, wat ben je slim’ maar ‘wauw mooi, wat heb je hard gewerkt’. Het is empowering als je merkt dat de inzet je goedkeuring brengt, en niet alleen je aangeboren vaardigheid waar je niets aan kan veranderen.”
© 2017 Psychologen Nederland
