De N van Narcisme
Een narcist is iemand die een obsessie heeft met zijn persoonlijkheid of uiterlijk, en zich superieur voelt ten opzichte van anderen. De term vindt zijn oorsprong in de Griekse mythologie, en komt van de knappe Narcissus die verliefd wordt op zijn eigen spiegelbeeld.
Een beetje gezonde zelfwaardering is goed, maar waar ligt de grens en wanneer ben je een narcist? Volgens de DSM, het handboek voor psychologen, valt narcisme onder de persoonlijkheidsstoornissen. Pakken we de DSM IV erbij, dan wordt narcisme als volgt omschreven:
Wij kunnen je helpen
Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij jou past
- Gekwalificeerde psychologen
- Al 47.242 mensen geholpen
- Snel en persoonlijk
- Geen wachtlijst
”Een diep doordringend patroon van grootsheid (zowel in gedrag als fantasie), behoefte aan bewondering en gebrek aan inlevingsvermogen. De stoornis begint vaak in de vroege volwassenheid en gaat vaak gepaard met trauma’s.”
In de nieuwe DSM V worden de kenmerken van een narcistische persoonlijkheidsstoornis niet meer apart omschreven, maar wordt het gerekend tot het antisociale/psychopathische type.
Hoe herken je een narcist?
Wanneer ben je zelfverzekerd en wanneer spreek je van egoïstisch gedrag? Volgens de DSM IV is er sprake van een narcistische persoonlijkheidsstoornis als er aan vijf of meer van deze criteria wordt voldaan. Let op: de diagnose narcistische persoonlijkheidsstoornis kan alleen worden gesteld door een psycholoog of psychiater.
- Een opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid (bv. overdrijft eigen prestaties en talenten, verwacht als superieur erkend te worden zonder de erbij horende prestaties)
- Preoccupatie met fantasieën over onbeperkte successen, macht, genialiteit, schoonheid of ideale liefde
- Het geloof dat je ‘heel speciaal’ en uniek bent, en alleen begrepen kan worden door andere heel speciale mensen
- Een buitensporig verlangen naar bewondering
- Een gevoel hebben van bijzondere rechten; een onredelijke verwachting van een speciale behandeling
- Anderen exploiteren; misbruik maken van anderen om je eigen doeleinden te bereiken
- Een gebrek aan empathie: iemand is niet bereid de gevoelens en behoeften van anderen te erkennen
- Afgunstig zijn of menen dat anderen afgunstig zijn op hem of haar
- Arrogantie en hooghartig gedrag of houding
Bron: Trimbos instituut, Multidisciplinaire Richtlijn Persoonlijkheidsstoornissen
Psycholoog Roos Vonk schreef het boek Liefde, lust en ellende, en wijdde een compleet hoofdstuk aan het onderwerp narcisme. Voor Psychologie Magazine maakte ze een lijst met 20 karaktereigenschappen die typerend zijn voor een narcistische persoonlijkheidsstoornis. In haar artikel spreekt ze onder andere over een sterk gevoel van eigen superioriteit, gebrek aan gevoelens als binding en intimiteit, gebrek aan empathie en het ontbreken van zelfreflectie.
Ik neem graag selfies, heb ik een narcistische persoonlijkheidsstoornis?
Met een selfie op zijn tijd is niets mis, maar hoe zit het met mensen die constant foto’s van zichzelf posten op social media? Brunel University London heeft onderzoek gedaan naar status updates op Facebook, en wat blijkt? Gebruikers die veel berichten over hun romantische partner hebben een laag zelfbeeld, terwijl mensen die graag online opscheppen over diëten en sport eerder narcistische trekjes hebben. Het onderzoek werd uitgevoerd onder 555 Facebook-gebruikers en is bedoeld om bepaalde persoonlijkheidskenmerken in kaart te brengen.
Dr. Tara Marshall van Brunel University London zegt daarover:
”De resultaten suggereren dat narcisten worden beloond met likes en comments. Maar het kan ook zo zijn dat vrienden dat doen uit beleefdheid en ondertussen geen fan zijn van zulk egoïstisch gedrag.”
Tips: hoe ga je om met een narcist?
Het is niet makkelijk om met iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis om te gaan. Hoe ga je daar het best mee om? Zoek op Google op de zoekterm ’Hoe ga je om met een narcist’ en de goedbedoelde adviezen vliegen je om de oren. De belangrijkste dingen waar je rekening mee moet houden als het gaat om de omgang met een narcist: laat in de omgang niet je eigenwaarde beïnvloeden en probeer iemand niet te veranderen. Vaak heeft een narcist zelf niet het idee dat er iets mis met hem is, dus is er geen veranderdrang. Heeft iemand dat inzicht wel, dan is die gebaat bij goede ondersteuning.
© 2017 Psychologen Nederland
