De N van Narcisme: wat moet je weten

Zelfbeeld      Psyned - Psychologen Nederland     

Zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid zijn aantrekkelijke eigenschappen, maar een overdosis werkt averechts. Bij narcisten overheerst een gevoel van superioriteit en dat gaat vaak ten koste van de mensen om die persoon heen. Wanneer ben je een narcist en belangrijker nog: hoe ga je daar als buitenstaander mee om? Een introductie van de narcistische persoonlijkheidsstoornis in 5 minuten.

De N van Narcisme: wat moet je weten

De N van Narcisme

Een narcist is iemand die een obsessie heeft met zijn persoonlijkheid of uiterlijk, en zich superieur voelt ten opzichte van anderen. De term vindt zijn oorsprong in de Griekse mythologie, en komt van de knappe Narcissus die verliefd wordt op zijn eigen spiegelbeeld.

Een beetje gezonde zelfwaardering is goed, maar waar ligt de grens en wanneer ben je een narcist? Volgens de DSM, het handboek voor psychologen, valt narcisme onder de persoonlijkheidsstoornissen. Pakken we de DSM IV erbij, dan wordt narcisme als volgt omschreven:

 ”Een diep doordringend patroon van grootsheid (zowel in gedrag als fantasie), behoefte aan bewondering en gebrek aan inlevingsvermogen. De stoornis begint vaak in de vroege volwassenheid en gaat vaak gepaard met trauma’s.”

Wist je dat je via Psyned direct met een psycholoog kan praten, zonder wachtlijst?

Plan jouw gratis adviesgesprek

In de nieuwe DSM V worden de kenmerken van een narcistische persoonlijkheidsstoornis niet meer apart omschreven, maar wordt het gerekend tot het antisociale/psychopathische type.

Hoe herken je een narcist?

Wanneer ben je zelfverzekerd en wanneer spreek je van egoïstisch gedrag? Volgens de DSM IV is er sprake van een narcistische persoonlijkheidsstoornis als er aan vijf of meer van deze criteria wordt voldaan. Let op: de diagnose narcistische persoonlijkheidsstoornis kan alleen worden gesteld door een psycholoog of psychiater.

  • Een opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid (bv. overdrijft eigen prestaties en talenten, verwacht als superieur erkend te worden zonder de erbij horende prestaties)
  • Preoccupatie met fantasieën over onbeperkte successen, macht, genialiteit, schoonheid of ideale liefde
  • Het geloof dat je ‘heel speciaal’ en uniek bent, en alleen begrepen kan worden door andere heel speciale mensen
  • Een buitensporig verlangen naar bewondering
  • Een gevoel hebben van bijzondere rechten; een onredelijke verwachting van een speciale behandeling
  • Anderen exploiteren; misbruik maken van anderen om je eigen doeleinden te bereiken
  • Een gebrek aan empathie: iemand is niet bereid de gevoelens en behoeften van anderen te erkennen
  • Afgunstig zijn of menen dat anderen afgunstig zijn op hem of haar
  • Arrogantie en hooghartig gedrag of houding

Bron: Trimbos instituut, Multidisciplinaire Richtlijn Persoonlijkheidsstoornissen

Psycholoog Roos Vonk schreef het boek Liefde, lust en ellende, en wijdde een compleet hoofdstuk aan het onderwerp narcisme. Voor Psychologie Magazine maakte ze een lijst met 20 karaktereigenschappen die typerend zijn voor een narcistische persoonlijkheidsstoornis. In haar artikel spreekt ze onder andere over een sterk gevoel van eigen superioriteit, gebrek aan gevoelens als binding en intimiteit, gebrek aan empathie en het ontbreken van zelfreflectie.

Ik neem graag selfies, heb ik een narcistische persoonlijkheidsstoornis?

Met een selfie op zijn tijd is niets mis, maar hoe zit het met mensen die constant foto’s van zichzelf posten op social media? Brunel University London heeft onderzoek gedaan naar status updates op Facebook, en wat blijkt? Gebruikers die veel berichten over hun romantische partner hebben een laag zelfbeeld, terwijl mensen die graag online opscheppen over diëten en sport eerder narcistische trekjes hebben. Het onderzoek werd uitgevoerd onder 555 Facebook-gebruikers en is bedoeld om bepaalde persoonlijkheidskenmerken in kaart te brengen.

Dr. Tara Marshall van Brunel University London zegt daarover:

”De resultaten suggereren dat narcisten worden beloond met likes en comments. Maar het kan ook zo zijn dat vrienden dat doen uit beleefdheid en ondertussen geen fan zijn van zulk egoïstisch gedrag.”

Tips: hoe ga je om met een narcist?

Het is niet makkelijk om met iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis om te gaan. Hoe ga je daar het best mee om? Zoek op Google op de zoekterm ’Hoe ga je om met een narcist’ en de goedbedoelde adviezen vliegen je om de oren. De belangrijkste dingen waar je rekening mee moet houden als het gaat om de omgang met een narcist: laat in de omgang niet je eigenwaarde beïnvloeden en probeer iemand niet te veranderen. Vaak heeft een narcist zelf niet het idee dat er iets mis met hem is, dus is er geen veranderdrang. Heeft iemand dat inzicht wel, dan is die gebaat bij goede ondersteuning.

© 2017 Psychologen Nederland

Psyned - Psychologen Nederland

Psyned - Psychologen Nederland


Dit vind je misschien ook interessant

Gaslighting: zo herken je deze vorm van emotionele manipulatie
Narcisme
Gaslighting: zo herken je deze vorm van emotionele manipulatie

Ligt het aan mij? Ben ík nou gek? Als je steeds denkt: ‘Het zal wel aan mij liggen’ en ‘Ben ík nou gek?’ is da...

Lees verder
Pesten en de invloed op je zelfbeeld
Zelfbeeld
Pesten en de invloed op je zelfbeeld

Pesten en je zelfbeeld Als je vroeger bent gepest of nu wordt gepest, is dat ontzettend pijnlijk. Misschien word je buit...

Lees verder
Tegenslagen, hoe ga je er mee om? 5 tips van een professional
Team IKO
Tegenslagen, hoe ga je er mee om? 5 tips van een professional

1. Laat het er gewoon even zijn Als topsporter werk je vaak maanden of jaren toe naar één doel. In Aron zijn geval was...

Lees verder
Zelfbeeld
Meer over klacht
Zelfbeeld

We hebben allemaal een bepaald beeld van onszelf. Dit noemen we ons zelfbeeld. Gaandeweg in ons leven hebben we dit beel...

Lees verder