Vermoeidheid

Vermoeidheidsklachten: iedereen heeft er weleens last van. Je slaapt soms een nacht slecht, of bent door een hectische periode in je leven wat vermoeider. Het is normaal om af en toe vermoeid te zijn en het kan ook best even duren voor dit weer over is. Maar soms weet je niet waar de vermoeidheid vandaan komt, is het een symptoom van iets anders of lukt het niet goed om uit te rusten. En wat als je voortdurend moe bent en meer slapen en rusten je er niet bovenop helpt? Dan heb je misschien last van chronische vermoeidheid. Op deze pagina lees je alles over vermoeidheid, vermoeidheidsklachten en wat je eraan kunt doen.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op:

Soorten vermoeidheid

Je kan op verschillende manieren vermoeid raken of vermoeidheidsklachten krijgen. Door te herkennen wat voor soort vermoeidheid je hebt, kan je gerichter aan een oplossing werken. Als je fysiek vermoeid bent, is het bijvoorbeeld niet verstandig om veel te gaan sporten of het kan slim zijn de manier waarop aan te passen. Maar bij mentale vermoeidheid is beweging misschien wel de oplossing.

afbeelding psycholoog

Veel en vaak vermoeid?

'Af en toe moe zijn is heel normaal. Maar wanneer je vermoeidheid je leven belemmert is het belangrijk hier iets aan te doen. Een psycholoog kan je helpen de oorzaak te vinden en je vermoeidheid aan te pakken.'

Benieuwd wat een psycholoog kan doen?
Plan je adviesgesprek

Mentale vermoeidheid

Mentale vermoeidheid kan voor iedereen anders voelen en andere oorzaken hebben. Het kan voor de volgende vermoeidheidsklachten zorgen: vaak voel je je lusteloos, sloom en alsof je hoofd vol zit. Als je mentaal vermoeid bent, kan het ook moeilijker voor je zijn om prikkels te verwerken. Je bent snel gestrest, hebt in weinig dingen zin, bent prikkelbaar, hebt een slechte concentratie, bent vergeet achtig en soms ook negatief. Vaak voel je je ook moe en futloos. Dit soort vermoeidheid kan ook voor een gebrek aan eetlust zorgen. En als je minder eet, kan je daardoor weer minder energie hebben. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.

Fysieke vermoeidheid

Fysieke vermoeidheid spreekt iets meer voor zich en komt voort uit fysieke inspanning. Het is wel belangrijk te benoemen dat fysieke inspanning voor iedereen anders is. Wat voor de een niet als inspannend ervaren wordt, kan dat voor de ander wel zijn. Zeker als je al met andere problematiek te maken hebt. Het kan zijn dat je door fysieke vermoeidheid, vermoeidheidsklachten krijgt als spierpijn, hoofdpijn of veel behoefte hebt aan slaap. Het menselijk lichaam heeft tijd nodig om deze vermoeidheid te verwerken. Een gestructureerde nachtrust met 6 tot 8 uur slaap zal zeker helpen bij het krijgen van meer energie.

Hormonale vermoeidheid

Hormonen kunnen jouw energieniveau beïnvloeden en ervoor zorgen dat jij vermoeid raakt. Dit soort vermoeidheid kan vervelend zijn omdat het niet een duidelijke oorzaak heeft. Een traag werkende schildklier kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat jouw stofwisseling niet goed verloopt. Ook kan een onbalans in oestrogeen, testosteron, melatonine, serotonine en cortisol voor vermoeidheid zorgen. Maar ook hormonale aandoeningen als PMS of PMDD kunnen ervoor zorgen dat je vermoeid raakt. Dit zijn allemaal oorzaken die voor jou misschien niet direct voor de hand liggen, maar wel kunnen zorgen voor vermoeidheidsklachten.

Oorzaken vermoeidheid

Wat zijn de oorzaken van vermoeidheid? Vermoeidheid kan verschillende oorzaken hebben. Denk bijvoorbeeld aan slechte nachtrust, voeding, hormonen, stress, te veel prikkels, ziekte, bepaalde karaktereigenschappen of psychische klachten. Hieronder beschrijven we veelvoorkomende oorzaken:

Moe door slecht slapen

Een van de meest voorkomende oorzaken van vermoeidheid is slecht slapen. Het aantal uren slaap dat je nodig hebt, verschilt per persoon. Maar ook het niet hebben van vaste tijden waarop je gaat slapen en wakker wordt, kan jouw slaap negatief beïnvloeden. Te weinig of niet lekker slapen kan zorgen voor vermoeidheidsklachten en heeft veel invloed op je dagdagelijkse activiteiten en je functioneren. Lees hier meer over slaapproblemen.

Moe door stress

Stress is een verstoring in de balans tussen de eisen die jij of jouw omgeving aan jou stelt en jouw inschatting om daaraan te kunnen voldoen. Oftewel: de draaglast is groter dan de draagkracht. Dit wordt ook wel surmenage genoemd. Het zorgt ervoor dat de hormonen cortisol en adrenaline vrijkomen, waardoor jij in een staat van vechten of vluchten verkeert. Dit vreet energie en zorgt op termijn voor vermoeidheid en kan voor psychische problemen zorgen. Als je gestrest bent, slaap je vaak ook slechter, is het moeilijker om gezonde keuzes te maken en kan je meer gaan piekeren. Lig je soms ‘s nachts wakker of heb je moeite om in slaap te vallen omdat je de stress nog door je lichaam voelt gieren? Dan kan dat de oorzaak van je vermoeidheid zijn.

Voeding en beweging

Ook jouw voeding en hoeveel (of hoe weinig) jij beweegt kan invloed hebben op je vermoeidheid. Het is belangrijk om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen en genoeg (maar niet te veel) te bewegen. Zowel te weinig als te veel eten kan voor vermoeidheid zorgen. Voldoende gezonde voeding zorgt voor energie, maar te veel zorgt voor overgewicht (wat ook tot vermoeidheid kan leiden). Zeker als je daarnaast te weinig beweegt. Als je te weinig beweegt verslechtert je conditie, waardoor je sneller moe bent. Ook heeft beweging een positief effect op het stresshormoon cortisol. Juist door te bewegen, neemt dit af waardoor je algemene stressniveau daalt.

Ook jouw alcohol- en cafeïneconsumptie kan voor vermoeidheid zorgen. Als je alcohol drinkt moet jouw lichaam daarvan herstellen en neemt jouw slaapkwaliteit af. Te veel cafeïne zorgt ook voor een verminderde slaapkwaliteit, ook al zorgt het op de korte termijn misschien voor een boost.

Moe door karaktereigenschappen

Als je perfectionistisch bent, stel je vaak erg hoge eisen aan jezelf waar je altijd aan moet voldoen. Dit kost erg veel energie en kan zorgen voor vermoeidheid, vermoeidheidsklachten en psychische problemen. Hard werken en willen presteren is belangrijk, maar het is niet goed om te streng voor jezelf te zijn. Ook het niet praten over jouw problemen en gevoelens of het aangeven van jouw grenzen kan vermoeiend zijn. Dit soort karaktereigenschappen komen vaak voort uit hoe je leven is gelopen en hoe je hebt geleerd om te gaan met de dingen op je pad. Dit betekent natuurlijk niet dat je niet kan veranderen. Lees hier bijvoorbeeld meer over hoe je assertiever wordt.

Moe door psychische klachten

Ook psychische klachten kunnen de oorzaak zijn van je vermoeidheid. Sommige psychische klachten, zoals depressie en angststoornissen, kunnen leiden tot een vermindering van energie en interesse, waardoor je je vermoeid en uitgeput kan voelen. Ervaar je angstklachten of voel je je vaak somber? Bel vrijblijvend naar 085 – 4014720 voor advies.

Luister de podcast Waar wacht je op?

Oververmoeid? Stress? Overspannen? Of misschien een burn-out?

Burn-out aflevering

Vermoeidheid symptomen

Wat zijn de symptomen van vermoeidheid? Vermoeidheidsymptomen kunnen op verschillende manieren tot uiting komen. Het verschilt ook per persoon in hoeverre je de symptomen ervaart. Dit zijn veelvoorkomende symptomen van vermoeidheid:

  • snel geprikkeld zijn;
  • emotioneel reageren;
  • hoofdpijn;
  • lusteloos gevoel;
  • sloomheid;
  • veel gapen;
  • droge ogen;
  • vergeetachtigheid;
  • concentratieproblemen.

Niet iedereen heeft dezelfde vermoeidheidsymptomen. Misschien ervaar jij sommige symptomen erger dan anderen, of zijn er vermoeidheidsymptomen waar je juist helemaal geen last van hebt. Ook kan je nog andere klachten ervaren. Dat is ook afhankelijk van waar jij precies last van hebt.

Extreme vermoeidheid

Iedereen ervaart vermoeidheid anders, maar wanneer je door hebt dat je je altijd erg futloos en lamlendig voelt of als je dagelijkse taken je heel veel energie kosten, dan kan je te maken hebben met extreme vermoeidheid. Je hebt veel behoefte aan slaap en als je wakker wordt voel je je nog steeds extreem vermoeid. De meest simpele taken zijn al een uitdaging voor je.

Ben je plotseling extreem moe? Plotselinge vermoeidheid kan optreden door stress, slaapgebrek, een ongezonde levensstijl, een infectie of ziekte, of een medische aandoening.

Maar hoe kom je van extreme vermoeidheid af? Wanneer je denkt extreme vermoeidheid te ervaren, is het belangrijk een oorzaak proberen te achterhalen. Wanneer je dit niet doet, zal je nadat je bent uitgerust waarschijnlijk opnieuw extreem vermoeid raken. Het kan zijn dat deze extreme vermoeidheid een gevolg is van te veel fysieke en mentale inspanning. Maar als je geen idee hebt waar jouw extreme vermoeidheid vandaan komt, en je er al een tijdje mee rond loopt, kan je te maken hebben met het chronisch vermoeidheidssyndroom.

Chronisch vermoeidheidssyndroom

Je bent chronisch vermoeid als je langer dan 6 maanden ernstige vermoeidheidsklachten hebt zonder dat er een lichamelijk aantoonbare reden voor is. Deze aandoening wordt ook wel chronisch vermoeidheidssyndroom of myalgische encefalomyelitis genoemd (CVS/ME). Hoe lang je ook slaapt en hoeveel rust je ook neemt, je vermoeidheid gaat niet over: een erg frustrerende situatie.

Chronische vermoeidheid kan je flink belemmeren in het dagelijks leven. Je hebt nergens meer zin in en functioneert minder goed dan normaal gesproken. Juist omdat je je nu extra bewust bent van alles wat je nog moet doen en alles wat je niet meer (goed) kan, wordt de vermoeidheid alleen maar erger.

Bij de diagnose is het belangrijk andere zaken uit te sluiten. De klachten van het chronisch vermoeidheidssyndroom komen namelijk overeen met veel andere gezondheidsproblemen.

4 tips: Wat te doen tegen vermoeidheid?

Wat te doen tegen vermoeidheid? Er zijn een aantal manieren waarop je jouw vermoeidheid kan aanpakken. Zo kan je proberen je levensstijl te verbeteren, voldoende te slapen, meer te ontspannen en niet te streng zijn voor jezelf. Lees hier alle 4 de tips:

Tip 1: Neem je levensstijl onder de loep

Levensstijl is een van de meest voorkomende oorzaken van vermoeidheid. Ga eens na: eet je wel genoeg, of juist te veel? Eet je gezond en gevarieerd? Beweeg je genoeg? Hoeveel alcohol consumeer je? Door hierbij stil te staan en te kijken wat je kan verbeteren, kan je al een groot deel van je vermoeidheidssymptomen tegengaan.

Het wordt aangeraden om minstens een half uur per dag te bewegen en ook af en toe wat intensiever te sporten. Met lichamelijke activiteiten houd je jouw lichaam vitaal. Ook is het verstandig om niet te vaak en niet te veel alcohol te drinken. Je valt misschien makkelijker in slaap, maar de slaapkwaliteit is minder. Als je rookt, kan stoppen met roken ook zorgen voor minder vermoeidheid. Daarnaast is het goed om niet vlak voordat je gaat slapen nog cafeïne te drinken, beperk het liever tot alleen in de ochtend en vroeg in de middag.

Tip 2: Verbeter je slaap

Te weinig (kwaliteits)slaap is ook een veelvoorkomend probleem dat vermoeidheid veroorzaakt. Het helpt om op vaste tijden naar bed te gaan en op te staan en hier niet te veel van af te wijken. Daarnaast is het belangrijk om voordat je gaat slapen te ontspannen. Het is aan te raden om je niet teveel bloot te stellen aan bijvoorbeeld je telefoon, televisie of laptop een uur voordat je gaat slapen. Kijk ook geen televisie in bed en zet je telefoon op stil; zo kan je ongestoord slapen. Ook is het slim om je slaapkamer zoveel mogelijk te verduisteren en te zorgen voor een aangename temperatuur.

Tip 3: Probeer te ontspannen

Het klinkt simpel, maar veel mensen hebben de neiging om voortdurend ‘aan’ te staan. Je bent altijd bereikbaar, consumeert constant nieuws of werkt nog even door om iets af te krijgen. Deze constante prikkels zorgen ervoor dat het moeilijk is om echt te ontspannen. Het is belangrijk om inspanning af te wisselen met ontspanning. En als je ontspant, probeer dan ook écht te ontspannen. Leg je telefoon weg en neem de tijd om tot rust te komen. Ook kan het helpen om je meldingen uit te zetten, en op vaste momenten jouw berichten te lezen en te beantwoorden. Vind je dat moeilijk? Dat is normaal en betekent misschien wel dat je er echt behoefte aan hebt. Durf stil te staan. En dit bedoelen we zowel letterlijk als figuurlijk. Een paar minuten ‘niksen’ kan soms al veel effect hebben.

Tip 4: Wees aardig voor jezelf

Als je perfectionistisch en erg streng voor jezelf bent, raak je sneller vermoeid. Probeer af en toe een momentje te pakken en aan jezelf te vragen of je nu niet te streng bent voor jezelf. Het is belangrijk dat je zelf de controle houdt en niet meer van jezelf verwacht dan nodig is. Als je hier moeite mee hebt, kan het helpen om in gesprek te gaan met een psycholoog of coach. Hij of zij kan je helpen met loslaten van de controle die je wilt hebben over alles om je heen. Zo kan je meer tot rust komen.

Vermoeidheid behandeling

Een coach of psycholoog kan jou helpen om van je vermoeidheid af te komen door precies te achterhalen waar de vermoeidheid vandaan komt. Je leert beter omgaan met jouw stressoren en leert te ontspannen wanneer je dat nodig hebt. Populaire behandelvormen hiervoor zijn gesprekstherapie en mindfulness. Wil jij een persoonlijk advies? Neem dan contact op met ons verwijsteam op 085-4014720 of plan een gratis adviesgesprek.

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door vrijgevestigd psycholoog in Venlo . Huub is onder andere gespecialiseerd in chronische vermoeidheid en aangesloten bij het NIP en bij Psyned.

Lara, Psyned verwijsteam
Ben jij voortdurend moe?

Een psycholoog kan je helpen de oorzaak te vinden van je vermoeidheid en helpen je klachten te verminderen. Bel met ons verwijsteam voor advies of om een afspraak te maken bij een psycholoog die bij jou past.

Plan jouw gratis adviesgesprek