Happy Valentine… over de liefde en de dood

In mijn jonge jaren had ik nog nooit gehoord van zoiets als Valentijnsdag. Valentijnsdag deed eind jaren ’80 zijn intrede in ons land en nu is 14 februari, naast Kerstmis en Pasen, moeder- en vaderdag, eigenlijk niet meer weg te denken uit onze feestkalender.

Valentijnsdag op Wikipedia: ‘de dag waarop geliefden elkaar, al dan niet anoniem, hun liefde betuigen.’ Op zoek naar de oorsprong van dit feest kwam ik op het internet zeven legendes tegen, in de tijd variërend van het jaar 270 tot 1400, met verschillende verhalen over het hoe en waarom van Valentijnsdag. Valentijnsdag komt in de legenden niet alleen als dag van de romantische liefde naar voren, maar ook die van bijzondere vriendschap en liefde in bredere zin. Daar hoor je eigenlijk niemand over, een Valentijnskaart sturen aan zijn of haar beste vriend of vriendin.

‘Op 14 februari beginnen de vogels te paren’

Enkele van de legendes die ik vond gaan in op heidense vruchtbaarheidsfeesten, en weer andere verklaren het vanuit de wetenschap: in 1381 wisten ze het zeker: op 14 februari beginnen de vogels te paren, dus ook bij mensen begint het op die dag te kriebelen…

Omdat in het preutse Victoriaanse Engeland het ‘not done’ was om openlijk liefde te betuigen aan een ander, stuurde men kaartjes en cadeautjes anoniem, dus ongestraft, op 14 februari. Deze gewoonte waaide over naar de Verenigde Staten en naar ons land.

‘Van je Valentijn’

Een verklaring voor de naam Valentijn vond ik terug in legendes die verhalen over een heilige genaamd Valentijn in de tijd van de Romeinse keizer Claudius II. Valentijn verbond geheime liefdes in de echt verbond en hiervoor werd hij vervolgens met de dood bestraft…op 14 februari. ‘Van je Valentijn’ stond onder zijn laatste liefdesbrief die hij nog wist te laten bezorgen aan de dochter van een gevangenbewaarder.

‘14 februari: een mix van emoties’

Geliefden die elkaar wel of niet krijgen, liefde tot in de dood en daarna. De ingrediënten voor de meest ontroerende verhalen en films. 14 februari: een prachtige mix van emoties. Daarmee raakt deze dag eigenlijk iedereen; hiervoor hoef je geen zender of ontvanger van een kaart te zijn. Iedereen kent de liefde en het ultieme verlies, de dood van een geliefd iemand. Wanneer een geliefde sterft, voelt dat als verraad. Geen toeval: Judas, de verrader van Christus, werd volgens de overlevering geboren op 14 februari. In Duitsland geldt deze dag dan ook als onheilsdag. Op Valentijnsdag komen verlangen en verlies samen.

‘Rouw is de achterkant van de medaille van liefde’

Mijn eerste Valentijnskaart kreeg ik op mijn twintigste bezorgd in mijn studentenhuis in Leiden. Van mijn moeder, wat bijzonder was want zij stuurde mij eigenlijk nooit post. Het was 1988 en mijn moeder onderging de zoveelste chemokuur. Ik leerde in die tijd dat rouw de achterkant van ‘de medaille van liefde’ is en ze bij elkaar horen.

Luister naar de podcast Waar wacht je op?

Ga jij of een naaste door een rouwproces?

Rouw aflevering

Sta er eens bij stil, op 14 februari, van wie je houdt en wie je verloren hebt. Misschien wil je iemand graag iets laten weten, je liefde uiten aan iemand die nog leeft of iemand die al gestorven is. Maak een diepe buiging voor de liefde op 14 februari. Happy Valentine.