Nieuws en psyche: waarom blijven we appen achter het stuur

NIEUWS VAN DE WEEK

Telegraaf.nl: Hoge prijs voor app aan stuur

Details: Als je een ongeluk veroorzaakt doordat je met je telefoon in de weer bent tijdens het rijden, gaan verzekeringen je vanaf nu zelf laten opdraaien voor de kosten. Dat meldde de Telegraaf vorige week. Het Verbond van Verzekeraars vermoedt namelijk dat de stijging in aanrijdingen dit jaar (6,5%) vooral komt door smartphonegebruik achter het stuur.

—

Psyned Redactie (PR): Een collega vertelde ons dat hij vorige week aan het appen was in de auto, met zijn dochters op de achterbank, en vervolgens op de auto voor hem klapte. Gelukkig ging de auto heel langzaam en was er verder geen schade, maar ze waren wel geschrokken. Toen we hem vroegen waarom hij aan het appen was, kon hij het niet goed uitleggen.

Aerjen: “Ja, opvallend he? Appen achter het stuur is ook zo normaal geworden dat mensen er bijna niet meer bij nadenken.”

PR: Terwijl we al jaren worden gewaarschuwd voor telefoongebruik tijdens het rijden. Waarom doen we het dan toch?

Aerjen: “We worden wel voor meer dingen gewaarschuwd die we niet opvolgen natuurlijk. Vuurwerk, alcoholgebruik, het dragen van een autogordel… Veel mensen vinden dat soort waarschuwingen betuttelend en denken dat het gevaar eigenlijk klein is. Dat is één reden.”

PR: Mensen denken dat het allemaal wel meevalt met dat risico?

Aerjen: “Inderdaad. En dan vooral bij zichzelf. Wij mensen zijn er goed in om onszelf als uitzondering te zien, dat is reden nummer twee. We denken dat wij, in tegenstelling tot anderen, wel heel goed opletten. Dat wij beter auto kunnen rijden dan anderen, dus dat ons niets overkomt. Sowieso kunnen de meeste mensen zich niet goed voorstellen dat ze iets slechts zal overkomen, zelfs al doen ze de gevaarlijkste dingen.”

PR: Waarom denken we dat ons niets kan overkomen?

Aerjen: “Er zit iets in ons brein dat maakt dat we prima kunnen analyseren wat er in het verleden is gebeurd, maar ‘realistisch’ naar de toekomst kijken heel lastig vinden. Het is natuurlijk ook heel abstract, zeker als het tot dan toe altijd goed gaat. Als je altijd hebt geappt achter het stuur en nooit een ongeluk hebt meegemaakt, dan kan je bijna niet voorstellen dat het dan toch een keer mis kan gaan. Je verleden kan je wat dat betreft helder zien, de toekomst niet.”

PR: Nog meer redenen dat we appen achter het stuur?

Aerjen: “Een andere belangrijke reden, volgens mij, is dat we nu zo gewend zijn onze telefoons te pakken zodra we een berichtje horen binnenkomen, dat we onbewust handelen. Ook achter het stuur. Heb je wel eens meegemaakt dat je in de trein een berichttoon hoort en naar je telefoon grijpt, terwijl je deze niet eens bij je hebt, of op stil hebt staan? Zo onbewust is het.”

PR: Ja… Je denkt misschien ook: één berichtje lezen, dat kan geen kwaad.

Aerjen: “Precies. Dat is het gevaarlijke. En vervolgens denk je: ik typ even heel snel een antwoord. En dan zie je nog een berichtje binnenkomen, en dan beantwoord je die gelijk ook even. Dat is nog een reden, dat je denkt: ik weet dat het niet handig is, maar dit is zo belangrijk dat ik het toch even moet doen. Als je een mail van je baas met een verzoek ziet binnenkomen bijvoorbeeld. Als je dat ziet, en deze vervolgens niet gelijk beantwoordt, kan dat een onrustig gevoel geven. Het blijft knagen. Al verschilt dit bij mensen hoor, sommige mensen kunnen dit makkelijker laten gaan. Ik word zelf al rusteloos bij één nieuwe email, terwijl mijn vrouw op haar telefoon in dat rode notificatieballonnetje gerust 3000 nieuwe berichten heeft staan.”

PR: Denk je dat het helpt met ontmoedigen als mensen nu voor de kosten van een ongeluk moeten opdraaien?

Aerjen: “Misschien voor een kleine groep, maar over het algemeen ontmoedigt het weinig denk ik. Je wordt namelijk alleen gestraft als er iets misgaat, en mensen vinden het dus juist zo moeilijk zich voor te stellen dat er iets misgaat. Als je echt denkt dat je iets kan overkomen is zelfbehoud al reden genoeg natuurlijk.”

PR: Dus, wat kunnen we vanuit psychologisch oogpunt het beste doen?

Aerjen: “Notificaties uit – daarmee voorkom je de onbewuste reactie en eventuele onrust. Zet je telefoon tijdens de autorit op vliegtuigstand. Of als je wel handsfree wil kunnen bellen, zet alle meldingen uit behalve de beltoon en leg je telefoon buiten bereik. Maak het jezelf niet moeilijker dan het al is om al die berichtjes te weerstaan.”

© 2016 Psychologen Nederland