Voel jij je ook zo SAD?

Tegenwoordig is deze stoornis niet meer een aparte stoornis, maar valt het onder de depressieve stoornis, waarbij toegevoegd wordt dat dit door invloed van seizoenen lijkt te zijn.

Winterdepressie of winterblues

Waar komt dit verschijnsel vandaan, zul je je misschien afvragen. Het blijkt dat SAD, ook wel winterdepressie of winterblues genoemd, meer voorkomt in bijvoorbeeld Scandinavische landen dan in landen waar het in de winter langer licht blijft. Ook hebben veel mensen met somberheidsklachten in de ‘donkere maanden’ baat bij lichttherapie, waar zij gedurende een aantal weken elke ochtend een tijd voor een felle lamp zitten.

Het lijkt er dus op dat het gebrek aan (zon)licht een oorzaak is van de depressieve klachten bij SAD. Het aantal uren dat het licht is, loopt in de winter niet meer gelijk met het dag- en nachtritme en sommige mensen lijken hier extra gevoelig voor te zijn. Er wordt weleens gesuggereerd dat het een vorm is van geëvolueerde ‘winterslaap’. We gaan meer slapen, meer eten, trekken ons terug. Net als veel dieren die in hun holletje gaan liggen slapen, nadat zij zich eerst een tijd hebben volgevreten.

Veel mensen merken dat zij inderdaad wat minder energie hebben, of meer eten in de winter. Sommige mensen hebben hier echter zoveel last van, dat zij niet meer goed kunnen functioneren. Zij lopen vast op het werk, thuis of in de relatie. Het is nog niet duidelijk wat de oorzaak is dat sommigen last krijgen van een winterdepressie en anderen niet.

Wat kun je er aan doen als je er last van hebt?

Blijf er niet alleen mee zitten.

Praat erover in je omgeving, met je partner, vrienden of familie. Praten kan opluchten en geeft soms meer duidelijkheid voor jezelf. Neem je klachten serieus en negeer goedbedoelde opmerkingen als: ‘ik heb ook minder zin om iets te ondernemen als het zo koud en donker is buiten, daar moet je je gewoon overheen zetten.’ Als het namelijk zo gemakkelijk was om je erover heen te zetten, dan had je dit waarschijnlijk al gedaan.

Kom uit je ‘winterslaap’.

Word actief, ga wandelen, fietsen, sporten. Het liefst samen met anderen. Bewegen zorgt voor de aanmaak van endorfines. Dit zijn, simpel gezegd, stofjes in je hersenen waar je je goed door voelt. Sociale contacten zijn belangrijk als je je somber voelt en een afspraak om samen te gaan wandelen is een goede stok achter de deur.

Ga op tijd naar bed en op tijd eruit.

Bijvoorbeeld om 11 uur ’s avonds naar bed en om 8 uur er weer uit. Dan behoud je een goed dag- en nachtritme en je blijft dan ook makkelijker in contact met anderen, die ook overdag actief zijn en ’s nachts slapen. Bovendien heb je misschien al gemerkt dat je van meer slapen niet minder moe wordt.

Blijf of ga gezond eten.

Eet veel groente en fruit, zodat je voldoende vitamines binnenkrijgt die je meer energie kunnen geven.

Vul je dagen in met activiteiten waar je voldoening uit haalt, hoe weinig zin je er ook in hebt.

Heb jij plezier in tekenen? Ga dat doen. Voel je je lekker als je naar de bioscoop bent geweest, ga dat doen. Haal je voldoening uit je werk? Ga er naar toe. Op dit moment is het misschien zo dat je nergens plezier aan beleeft, ga dan dingen doen waar je voorheen plezier en voldoening uit haalde. Dit klinkt u als het advies ‘zet je er overheen’, maar dat is niet wat ik bedoel. Uit onderzoek blijkt dat je je beter voelt als je actief bent en dingen doet waar je voldoening uit haalt. Misschien is dat niet de eerste keer zo, maar je zult merken dat je je beter gaat voelen na zo’n activiteit. Het levert iets op, ook als je van tevoren denkt dat het niet zo is. Misschien niet de eerste of de tweede keer, maar als je blijft doorzetten, zul je het merken. Je kunt hier ook je omgeving voor inzetten.

Spreek af eens in de week met een vriend

Ga bijvoorbeeld samen naar het museum, ook als je er geen zin in hebt. Als je drie keer iets doet waar je voorheen voldoening uit haalde, dan zul je merken dat je je achteraf beter voelt dan vooraf.

Schrap, waar mogelijk, activiteiten waar je minder gelukkig van wordt.

Kijk of er in je leven activiteiten zijn die je (vrijwillig) doet, maar waar je je eigenlijk minder goed door gaat voelen. Dit kun je makkelijk ontdekken door een week lang je activiteiten bij te houden en meteen erna op te schrijven hoe gelukkig je je voelt op een schaal van 0 (heel ongelukkig) tot 10 (heel gelukkig).
Bijvoorbeeld:
8 tot 9 uur: ontbeten aan tafel, geluk = 6.
10 tot 14 uur: tv gekeken, geluk = 3.
15 tot 16 uur: boodschappen gedaan, geluk = 5.

Hieruit kun je misschien ontdekken dat tv kijken je eerder minder gelukkig maakt, dan gelukkiger. Ga dan minder tv kijken, en vul deze tijd met activiteiten die wel voldoening geven.

Kom je er alleen niet bovenop?

Misschien is het dan verstandig eens samen met een psycholoog naar je problemen te kijken. Wellicht is lichttherapie voor jou een uitkomst, je huisarts kan je hier ook mee helpen. Wees voorzichtig in zelf een ‘lichttherapielamp’ aan te schaffen via internet, deze lampen voldoen niet altijd en reclames zijn soms misleidend. Professionele begeleiding hierin is belangrijk.

© 2013 Psychologen Nederland